БУЛГАН АЙМГИЙН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

 

НЭГ: АЙМГИЙН ЭДИЙН ЗАСАГ,

НИЙГМИЙН ЕРӨНХИЙ БАЙДАЛ

 

Булган аймаг  Монгол орны хойд хэсэгт байрладаг, ОХУ, Хөвсгөл, Орхон, Сэлэнгэ, Төв, Өвөрхангай, Архангай аймгуудтай хиллэдэг, ойт хээр болон тал хээр хосолсон 48.7 мянган хавтгай дөрвөлжин км нутагтай, нийт нутаг дэвсгэрийн 40 орчим хувийг шилмүүст болон навчит ой эзэлдэг бөгөөд эх газрын эрс тэс уур амьсгалтай.

Булган аймаг 16 сум, 1 тосгон,  75 багтай, суурин хүн ам 60,0 мянга, 1км²-т 1,26 хүн ногддог. Нийт хүн амын 49,2 хувийг эмэгтэйчүүд 50,8 хувийг эрэгтэйчүүд эзэлж байна. Нийт хүн амын  25.1хувь нь  хотод,  74.9 хувь нь хөдөөд оршин амьдардаг. Өрхийн тоо 18,5 мянга. Үүнээс 4,5 мянга нь хотод, 14,0 мянга нь хөдөөд амьдаргад. 1000 хүнд ногдох төрөлт  16,5, нас баралт 6,1, цэвэр өсөлт 10,4, гэрлэлт 5,7, цуцлалт 0.8, үрчлэлт 0,6 байна. Хүн амын дундаж наслалт 72,86 байна.

Аймгийн хэмжээнд эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын тоо 2015 оны байдлаар 28,3 мянган хүн, ажиллагчдын тоо 27.0 мянга, бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо 1,0 мянга байгаа ба ажилгүйдлийн түвшин 2015 оны байдлаар 4.6 хувь  байгаа нь Хангай бүсийн дунджаас 0,3 хувиар бага байна.

Төрийн албанд 3888 төрийн албан хаагч ажиллаж байна. Аж ахуйн нэгж байгууллагын дундаж цалин 624,3 мянга байна.

2015-2016 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын 22 сургуульд 9.4 мянган сурагч суралцаж байгаа ба  ерөнхий боловсролын сургуульд 551 багш ажиллаж, нэг багшид 17 сурагч ногдож байна. Аймгийн 23 цэцэрлэгт 118 багш ажиллаж байгаа бөгөөд цэцэрлэгт нийт 4,2мянган хүүсэд, яслид 40 хүүхэд хүмүүжиж байна. Мөн 446 суудал бүхий 18 нийтийн номын сан ажилладаг бөгөөд  уншигчдын тоо 13380 хүн байна. 4061 суудал бүхий 17 соёлын төв  үйл ажиллагаа явуулж байна.

Эрүүл мэндийн салбарт 111 их эмч, 196сувилагч 12 эм зүйч ажиллаж байгаа бөгөөд нэг их эмчид 540 нэг сувилагчид 303 хүн ногдож байна. Эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлсэн өвчтөний тоо11,6 мянган хүн байна.Түүнчлэн 24 спорт заалтай, спортоор хичээллэгчид 2955, биеийн тамираар хичээллэгчид 13525 хүн байна.

2015 онд 307,9 тэрбум төгрөгийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэснээс хөдөө аж ахуйн салбарт 61.5 хувийг, аж үйлдвэр, барилгын салбарт16.8хувийг, үйлчилгээний салбарт 21,8 хувийг тус тус үйлдвэрлэснийг 2014 онтой харьцуулахад 4.8 хувиар өсчээ. Нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 5131,9 мянган төгрөг болж, өмнөх оноос 102.1 мянга буюу 1.95 хувиар буурчээ.

Иргэдийн банкуудад хадгалуулсан хадгаламжийн үлдэгдэл 26579,8 сая, зээлийн өрийн үлдэгдэл 87223,1 сая, чанаргүй зээлийн үлдэгдэл 1666,9 сая төгрөг байна.

Орон нутгийн төсвийн орлого ба тусламжийн дүн 47,5 тэрбум төгрөг, орон нутгийн төсвийн зарлага 50,9 тэрбум төгрөг байна. Аймгийн бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй 1228 аж ахуйн нэгж байгууллага байгаагаас үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь 984 аж ахуйн нэгж байгууллага байна.

2015 онд Булган аймагт 3223.8 мянган толгой мал тоологдсоноос  адуу 264.3 мянга, хонь 1697.8 мянга, тэмээ 1.2 мянга, үхэр 281.6 мянга, ямаа 978.9 мянга байна. Малчин өрхийн тоо 8057,  малчдын тоо 15200  байна.

2015 онд 41205,1 га газар тариалалт хийснээс 37703,4 га-д үр тариа, 497.0 га-д төмс, 270,7 га-д хүнсний ногоо,  352.0 га-д тэжээлийн ургамал, 28.9 мянган тн үр тариа, 5.1 мянган тн төмс, 2.1 мянган тн хүнсний ногоо, тэжээлийн ургамал 0.36 тн хураан авсан ба нэгжийн ургац үр тариа 7,7 цн, төмс 103,1 цн, хүнсний ногоо 88,0 цн байна. Техникийн үзлэгт хамрагдсан 7100 автомашин, суурин утасны тоо 930 байна. Аймгийн барилгын компаниудын гүйцэтгэсэн барилга, угсралт, их засварын ажил 13,3 тэрбум төгрөг болжээ.

Ус түгээх 28, ус тээврийн автомашин 8, зөөврийн ус хэрэглэдэг 12704 өрх, хог устгах цэг 19, хог тээврийн автомашин 27, халуун усны цэгийн тоо 23, халуун усны багтаамж 88 хүн байна.

Тус аймаг нь Хангайн бүсийн бусад аймгуудыг бодвол дэд бүтцийн хөгжил харьцангуй сайн, Улаанбаатар хот, Орхон, Дархан-Уул аймагтай засмал замаар холбогдсон, төвийн эрчим хүчний нэгдсэн системд холбогдсон.

ХОЁР: АЙМГИЙН ТӨСВИЙН 2016 ОНЫ ХҮЛЭЭГДЭЖ БУЙ ГҮЙЦЭТГЭЛ

2016 оны хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлээр нийт орлого 54.3 тэрбум төгрөг үүнээс орон нутгийн хөгжлийн сангийн шилжүүлгийн орлого 3.5 тэрбум, тусгай зориулалтын шилжүүлгийн санхүүжилт 28.3 тэрбум, татварын болон татварын бус орлого 18.9 тэрбум төгрөг, оны эхний үлдэгдлээс санхүүжүүлэх 3.7 тэрбум төгрөг байгаа бол нийт зарлага 53,6тэрбум төгрөгт хүрч өнгөрсөн онтой харьцуулахад нийт орлого 0.9 тэрбум буюу 1.6%иар өсөх, нийт зардал 2,7 тэрбум буюу 5,2%-иар өсөх урьдчилсан гүйцэтгэл гарч байна.

2.1. Төсвийн орлогын гүйцэтгэл

Төсвийн орлогын бүрдүүлэлтэд баримталж буй гол зарчим нь нэгэнт бий болсон татварыг бүрэн оруулах төсвийн орлогын тогтвортой бааз суурийг өргөжүүлэх, татвар хураалтыг эрчимжүүлэх явдал байв.

2016 оны орон нутгийн төсвийн орлого ба тусламжийн дүн 54,3 тэрбум болж төлөвлөгөө 99,4 хувиар биелэхээр урьдчилсан тооцоо гарч байна.

 

Хүснэгт-1: 2016 оны төсвийн орлогын гүйцэтгэл /ХБГ/

мянган төгрөгөөр

Орлогын нэр төрөл	2016 оны төсөв	ХБГ	Хувь
НИЙТ ОРЛОГО	54,591,319.1	54,270,276.8	99.4
ОРОН НУТГИЙН ТӨСӨВТ ТӨВЛӨРҮҮЛЭХ ОРЛОГО	18,966,582.7	18,645,540.4	98.3
ТАТВАРЫН  ОРЛОГО	18,266,900.9	17,933,956.3	98.2
Орлогын албан татвар	4,608,414.9	4,164,912.6	90.4
Хувь хүний орлогын албан татвар	5,079,018.6	4,635,516.3	91.3
Цалин, хөдөлмөрийн хөлс, шагнал, урамшуулал болон тэдгээртэй адилтгах хөдөлмөр эрхлэлтийн орлого	4,298,529.9	4,000,000.0	93.1
Үйл ажиллагааны орлого	522,205.6	360,620.2	69.1
Шууд бус орлого	258,283.1	274,896.1	106.4
Хувь хүний орлогын албан татварын буцаалт	(470,603.7)	(470,603.7)	100.0
Өмчийн татвар	443,220.0	433,220.0	97.7
Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар	380,000.0	370,000.0	97.4
Бууны албан татвар	63,220.0	63,220.0	100.0
Бараа, үйлчилгээний татвар	240,000.0	250,066.9	104.2
Авто тээвэр болон өөрөө явагч хэрэгслийн татвар	240,000.0	250,066.9	104.2
Бусад татвар	12,975,266.0	13,085,756.8	100.9
Улсын тэмдэгтийн хураамж	202,445.2	170,868.4	84.4
Газрын төлбөр	321,000.0	321,000.0	100.0
Үүнээс: Газрын төлбөр	221,000.0	221,000.0	100.0
Дуудлага худалдаа, сонгон шалгаруулалт	100,000.0	100,000.0	100.0
Түгээмэл тархацтай ашигт малтмал ашигласны төлбөр	76,292.9	76,292.9	100.0
Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж	101,414.0	80,000.0	78.9
Байгалийн нөөц ашигласны төлбөр	12,131,031.2	12,124,559.2	99.9
Ус рашааны нөөц ашигласны төлбөр	11,834,274.9	11,836,922.9	100.0
Ойн нөөц ашигласны төлбөр	290,668.3	281,548.3	96.9
Ан амьтны нөөц ашигласны төлбөр	6,088.0	6,088.0	100.0
Ашигт малтмалаас бусад байгалийн баялаг ашиглахад олгох эрхийн зөвшөөрлийн хураамж	139,682.7	313,036.3	224.1
Бусад /лиценз/	3,400.0		0.0
ТАТВАРЫН БУС ОРЛОГО	699,681.8	711,584.1	101.7
Хувьцааны ногдол ашиг	35,000.0	40,000.0	114.3
Хүү, торгуулийн орлого	379,871.3	376,643.2	99.2
Түрээсийн орлого	29,566.2	20,000.0	67.6
Төсвийн байгууллагын өөрийн орлого	194,116.3	217,812.9	112.2
Нэр заагдаагүй бусад орлого	61,128.0	57,128.0	93.5
ХӨРӨНГИЙН ОРЛОГО	34,000.0	34,000.0	100.0
Хөрөнгө борлуулсаны орлого	34,000.0	34,000.0	100.0
Тусгай зориулалтын шилжүүлгийн орлого	28,297,095.4	28,297,095.4	100.0
Орон нутгийн хөгжлийн сангийн шилжүүлгийн орлого	3,550,468.0	3,550,468.0	100.0
Орон нутгийн төсвийн эхний үлдэгдэл	3,743,173.0	3,743,173.0	100.0

Бүтцийн хувьд авч үзвэл татварын орлогоор 17,9 тэрбум буюу 33,0 хувийг, татварын бус орлогоор 0,7 тэрбум буюу 1,3 хувь, хөрөнгийн орлого 0,1 хувийг, тусгай зориулалтын шилжүүлгийн орлогоор 28,3 тэрбум буюу 52,1 хувийг, орон нутгийн хөгжлийн сангийн шилжүүлгийн орлогоор 3,6 тэрбум буюу 6,7 хувийг, орон нутгийн төсвийн оны эхний үлдэгдлээс 3,7 тэрбум буюу 6,8 хувийг бүрдүүлсэн байна.

 

Зураг 1: Төсвийн орлогын гүйцэтгэл /2012-2016 он сая.төг/

 

 

 

Орлогын төлөвлөгөөг нэр төрлөөр нь авч үзвэл дараах нэр төрлийн орлогууд тасрахаар төлөвтэй байна. Үүнд:

Үйл ажиллагааны орлогын албан татвар 161,6 сая буюу 30,9%,  хөрөнгийн албан татвар 10,0 сая буюу 2,6%, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар 10,0 сая төгрөг буюу 2,6%, улсын тэмдэгтйин хураамж 31,6 сая буюу 15,6%, хог хаягдлын хураамжийн орлого 21,4 сая буюу 21,1%, ойн нөөц ашигласаны төлбөрийн орлогын албан татвар 9,1 сая буюу 3,1%-иар тус тус тасрахаар  байна.

 

Хүснэгт-2: Газрын дуудлага худалдааны орлого гүйцэтгэл

                                                                                                                /мян.төг/

№	Сумын нэр	2016 он
		Төлөвлөгөө	Гүйцэтгэл	хувь
1	Баян-Агт	0.0	0.0	0.0
2	Бугат	7500.0	16462.4	219.5
3	Баяннуур	2500.0	0.0	0.0
4	Булган	10500.0	11704.0	111.5
5	Бүрэгхангай	2500.0	6994.6	279.8
6	Гурванбулаг	2500.0	0.0	0.0
7	Дашинчилэн	4500.0	0.0	0.0
8	Могод	8000.0	39870.0	498.4
9	Орхон	10000.0	30219.0	302.2
10	Рашаант	4500.0	2975.0	66.1
11	Сайхан	6500.0	0.0	0.0
12	Сэлэнгэ	2500.0	0.0	0.0
13	Тэшиг	10000.0	0.0	0.0
14	Хангал	2500.0	5516.0	220.6
15	Хишиг-Өндөр	2500.0	0.0	0.0
16	Хутаг-Өндөр	20000.0	8986.7	44.9
	ДҮН	100000.0	122727.7	108.9

Газрын дуудлага худалдааны орлогыг Бугат, Булган, Бүрэгхангай, Могод, Орхон, Хангал сумууд 111,5-498.4 хувиар давуулан биелүүлж, Хутаг-Өндөр, Рашаант сумууд 44,9-66,6 хувиар биелүүлсэн байна. Харин Баяннуур, Гурванбулаг, Дашинчилэн, Сайхан, Сэлэнгэ, Тэшиг, Хишиг-Өндөр сумууд газрын дуудлага худалдааны орлогыг огт оруулаагүй байна. Баян-Агт суманд газрын дуудлага худалдааны орлого төлөвлөгдөөгүй байна.  

 

Хүснэгт 3: Хог хаягдлын хураамжийн орлого       

                                                    / мян төг /

Д/д	Сумыннэр	Төлөвлөгөө	Гүйцэтгэл	Хувь
1	Баян-Агт	3,160.80	2,994.50	94.7
2	Баяннуур	2,000.00	357.45	17.9
3	Бугат	2,200.00	1,787.15	81.2
4	Булган	33,814.40	18,879.18	55.8
5	Бүрэгхангай	5,495.40	5,707.90	103.9
6	Гурванбулаг	14,100.00	3,127.80	22.2
7	Дашинчилэн	2,570.00	2,275.05	88.5
8	Могод	2,822.40	1,359.45	48.2
9	Орхон	4,098.00	1,377.68	33.6
10	Рашаант	3,321.60	2,893.50	87.1
11	Сайхан	1,933.80	284.00	14.7
12	Сэлэнгэ	3,934.80	1,026.00	26.1
13	Тэшиг	4,348.00	1,118.00	25.7
14	Хангал	1,350.60	657.00	48.6
15	Хишиг-Өндөр	3,251.40	2,285.40	70.3
16	Хутаг-Өндөр	9,010.80	952.00	10.6
17	Хялганат	4,002.00	3,046.00	76.1
	Дүн	101,414.00	50,128.1	49.4

 

Хог хаягдлын хураамжийн орлогын төлөвлөгөөг Бүрэгхангай сум давуулан биелүүлж, Баян-Агт, Бугат, Булган, Дашинчилэн, Рашаант, Хишиг-Өндөр, Хялганат зэрэг сумууд төсвийн орлогын төлөвлөгөөг 55,8-94,7 хувьтай биелүүлсэн байна. Үлдсэн сумууд нь орлого биелүүлэх талаар хангалтгүй ажилласан бөгөөд орлогын төлөвлөгөө 10,6-48,6 хувиар биелсэн байна. 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар хог хаягдлын хураамжийн орлогын хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлийг 80,0 сая төгрөгөөр тооцлоо. 

 

2.2 Төсвийн зарлагын гүйцэтгэл.

Орон нутгийн төсвийн зардал 55.2 тэрбум төгрөгт хүрч, төлөвлөгөө 1.6 тэрбум  төгрөг буюу 2.9 хувиар хэмнэгдэх төлөвтэй байна.

Хүснэгт-4:  Төсвийн зардлын гүйцэтгэл 2012-2016 он /сая.төг/

 

Зардлын зүйл	2012 он	2013 он	2014 он	2015 он	2016 оны
					төлөв	2016 /хбг/	хувь
I.Нийт зардал	8,672.5	44,275.4	48,508.9	50,902.6	55209.6	53581.5	97.1
II.Урсгал зардал	7,791.1	40,980.1	42,579,3	38,898.3	44148.9	43444.3	98.4
Бараа үйлчилгээний зардал	6,850.3	35,846.5	36,359,8	33,019.5	37551.5	37035.1	98.6
Татаас ба урсгал шилжүүлэг	940,8	5,133.6	6,219,5	5,878.8	6597.4	6409.2	97.2
III.Хөрөнгийн зардал	881,4	3,295.3	5,929,6	12,004.3	11060.7	10137.2	91.6

 

 “Төсвийн тухай” хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбогдуулан орон нутгийн хөгжлийн сангийн зориулалтаар улсын төсвөөс олгож байгаа хөрөнгийг хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр, орон нутгийн төсвийн орлогод орж буй ан амьтдын нөөц ашигласаны төлбөр, газрын төлбөрийн орлого, ойн нөөц ашигласаны орлого, ус рашаан ашигласаны төлбөрийн орлогоос хувь тэнцүүлэн орон нутгийн байгаль орчныг хамгаалах  нөхөн сэргээх арга хэмжээний зориулалтаар сан бүрдүүлж хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр захиран зарцуулж байгаа, Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлж эхэлсэн, халамж асрамжийн үйлчилгээ үзүүлж байгаа нь  2013 оноос төсвийн зардлын  гүйцэтгэл өсөхөд нөлөөлж байна.

Төсвийн зардлын бүтцийг авч үзвэл урсгал зардалд 81,1%ийг зарцуулсан ба үүнээс бараа үйлчилгээний бусад зардалд 85,1%, татаас ба урсгал шилжүүлэгт 14,8%ийг зарцуулж, үлдэх 18,9%-ийг хөрөнгийн зардалд тус тус зарцуулжээ. /2016 оны ХБГ-р тооцсон./

Сүүлийн жилүүдэд эдийн засгийн гадаад, дотоод хүчин зүйлээс шалтгаалж төсвийн орлогын гүйцэтгэл буурч, төсвийн зарлагыг бүрэн санхүүжүүлж чадахгүй байгаатай холбоотой 2016 оны 07 сараас эхлэн санхүүжилтийн болон зарцуулалтын эрхийг нээх журмын дарааллын  дагуу /халамжийн сангаас олгогдож буй халамжийн тэтгэвэр тэтгэмжийг олгож байгаа бол орон нутгийн төсвийн байгууллагын хувьд цалин, нийгмийн даатгалын шимтгэл, тогтмол зардал, бусад зардал/ Сангийн яамнаас санхүүжилтийн эрхийг нээж ажиллаж байна.

Улсын Их Хурлын 2016 оны 47 тоот тогтоолоор төсвийн орлогыг нэмэгдүүлэх, төсвийн зарлагыг хэмнэх, зарцуулалтын үр ашгийг дээшлүүлэх, төсвийн сахилга хариуцлагыг сайжруулах чиглэлээр арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг даалгасны дагуу төсвийг аль болох хэмнэлттэй, үр ашигтай зарцуулах, хэмнэгдэж буй зардлыг тэвчиж, бусад зардалд шилжүүлэн зарцуулахгүй байх, шинээр өр төлбөр үүсгэхгүй байх чиглэл барьж ажиллаж байна.

Улс орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын 2015, 2016 онд үүссэн урсгал зардлын өрийг барагдуулах шаардлага бий болж төсвийн тухай хуулийн 42.2.2 /төсвийн төвлөрүүлэн захирагч нь түүнд хамаарах төсвийн шууд захирагчдын төсөв хооронд зохицуулалт хийнэ/ заасан нөхцлийг хэрэгжүүлж төсөвт тодотгол хийж сумдын сургууль, цэцэрлэг, соёлын байгууллагуудын хэмнэгдсэн зардлыг өр үүсч буй зардалд шилжүүлэн дахин хуваарилж үүссэн өрийг барагдуулж ажиллалаа.

2.3.  2016оны худалдан авах ажиллагааны талаар

Аймгийн Засаг даргын дэргэдэх Худалдан авах ажиллагааны алба нь Засгийн газрын 2016 оны 9 тоот тогтоолоор Өмчийн албатай нэгдэж Орон нутгийн Өмчийн газар болон зохион байгуулагдсан. 2016 онд Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэх 3 төсөл арга хэмжээ буюу 530,6 сая, Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэх 10 төсөл арга хэмжээ буюу 594.2 сая, Байгаль хамгаалах сангийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэх 22 төсөл арга хэмжээ буюу 2557,1 сая, Авто замын сангийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэх 2 төсөл арга хэмжээ буюу 42,0 сая,  нийт 37 төсөл арга хэмжээ буюу 3723.9 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авахаар төлөвлөсөн. Нийт төлөвлөгөөт төсөл арга хэмжээнүүдээс 150,0 сая төгрөгийн 1 төсөл арга хэмжээг ТБОНӨХБАҮХАТХ-ийн 45.6-д заасны дагуу харьяалах сумдын Засаг даргын тамгын газарт тендер зохион байгуулах эрх шилжүүлсэн.

2016 оны 11 дугаар сарын 10-ны өдрийн байдлаар нийт 37 төсөл арга хэмжээнээс 36 төсөл арга хэмжээ буюу 3293,3 сая төгрөгийн тендер зохион байгуулсанаас 32 төсөл арга хэмжээний гэрээг байгуулсан. Дээрх  төсөл арга хэмжээнүүдийг 100%  цахимаар зарласан байна. 

Хөрөнгө оруулалтын ажлыг салбар бүрээр тус тус нарийвчлан гаргавал:

v  Эрүүл мэндийн салбарт төлөвлөгөөт ажлын 16,2 хувь буюу 6 төсөл арга хэмжээний  245,0 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ  зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд  100 хувийн гүйцэтгэлтэй.

v  Нийгмийн салбарт төлөвлөгөөт ажлын 13,5 хувь буюу 5 төсөл арга хэмжээний 503,0 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ  зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд 100 хувийн гүйцэтгэлтэй.

v  Дэд бүтцийн салбарт  төлөвлөгөөт ажлын 16,2  хувь буюу 6 төсөл арга хэмжээний 1203,6 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ  зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд 83,3 хувийн гүйцэтгэлтэй. 

v  Байгаль хамгаалах салбарт төлөвлөгөөт ажлын 46,0 хувь буюу 17 төсөл арга  хэмжээний 1714,1 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ  зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд   100 хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

v  Бусад салбарт төлөвлөгөөт ажлын 8,1 хувь буюу 3 төсөл арга  хэмжээний 58,2 сая төгрөгийн бараа, ажил үйлчилгээ  зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд 100  хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

Нийт төсөл арга хэмжээний гүйцэтгэл 97,2 хувьтай байна.

Зураг төсөвгүй хөрөнгө баталдаг, тендер шалгаруулалттай холбогдуулан оролцогч компаниуд гомдол гаргадаг, мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэсэн зураг төсвийн үнээс бага хөрөнгө баталдаг, эрх шилжүүлсэн төсөл арга хэмжээнүүдийн тендер шалгаруулалт зохион байгуулагдахгүй удааширдаг зэрэг шалтгааны улмаас төлөвлөгөөт төсөл арга хэмжээнүүдийн тендер шалгаруулалт хугацаандаа зохион байгуулагдахгүй байна.

Худалдан авах ажиллагааны сонгон шалгаруулалтыг нэгдүгээр улиралд 13 тендер буюу 36.1 хувь, хоёрдугаар улиралд 18 тендер буюу 50.0 хувь, гуравдугаар улиралд 3 тендер буюу 8.3 хувь, дөрөвдүгээр улиралд 2 тендер буюу 5.6 хувийг зохион байгуулсан ба 7 тендерт гомдол гарч, 5 тендер нь захиалагчийн талд шийдвэрлэгдэж,  2 тендерт дахин үнэлгээ хийсэн байна.

 

Худалдан авах ажиллагааны ил тод байдлыг хангаж, хуульд заасны дагуу Монголын өдөр тутмын сонинд зарыг нийтлүүлэн, аймгийн цахим хуудас болон Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны вэб сайт www.e-procurement.mn хаягаар урилга, үр дүнг нийтлүүлж олон нийтэд мэдээлж ажиллаа. Аймгийн хэмжээний тендер шалгаруулалтын зар, тендертэй холбоотой аливаа мэдээлэл, гүйцэтгэгч сонгогдсон тухай дүнгийн мэдээллүүдийг байгууллагын “Ил-тод”-ын самбарт байрлуулан олон нийтэд мэдээлэн ажиллаа.

 

Хүснэгт-5: Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэл

                                                                                                                               /мян.төг/

Д/д	Тухайн жилд худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал	Батлагдсан төсөвт өртөг /сая төгрөг/	Гэрээний дүн	ХБГ	Хувь	Тайлбар
Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалт
1	Аймгийн төвд усан бассейн барих  барилгын ажлын дуусгал	754,400.0	754,398.9	754,398.9	100.0	Барилгын ажлыг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан. /Цагаан зуун ХХК/
2	Усан бассейны тавилга, тоног төхөөрөмж худалдан авах	50,000.0	50,000.0	50,000.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг улёын комисст хүлээлгэн өгсөн. Холбогдох бармтыг бүрдүүлж санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Жинзай жапан, Ганжир харш ХХК/
3	Хүүхэд залуучуудын паркийн техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж худалдан авах	50,000.0	49,956.0	49,956.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Холбогдох бармтыг бүрдүүлж санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Талст билэг ХХК/
4	АЗДТГ-ын шинэ барилгын "Г" блокын барилга угсралтын ажлын санхүүжилт	328,000.0	327,068.5	327,068.5	100.0	“Түмэн-Алт” ХХК-нд гэрээний дагуу санхүүжилт олгосон.
5	"Аваргууд" хотхоны бохир, цэвэр ус, халаалтын усны шугам	160,000.0	159,868.4	159,868.4	100.0	Ажлыг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн санхүүжилтийг бүрэн авсан. /Чандмань хараат ХХК/
6	Сэлэнгэ сумын ЗДТГ-ын конторын барилгын халаалтын нэгдсэн системд холбох ажлын үлдэгдэл санхүүжилт	65,000.0	49,053.2	49,053.2	100.0	Ажлыг 2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн.Холбогдох бармтыг бүрдүүлж санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Булган Мээж ХХК/
7	Аймгийн төвд дулаан дамжуулах 3 төвийн барилга барих ажил	430,600.0	-	-	-	-
8	Булган Мээж ОНӨХХК-ны усан халаалтын зуухны засвар, шинэчлэлийн ажил	40,000.0	40,000.0	40,000.0	100.0	Булган Мээж ХХК гүйцэтгэж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн.
	Нийт дүн	1,878,000.0	1,430,345.0	1,430,345.0	87.5

 

Орон нутгийн хөрөнгө оруулалтын хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 8 төсөл арга хэмжээнд 1,4 тэрбум төгрөг олгохоор байна.

 

Хүснэгт-6: Орон нутгийн авто замын сангийн хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэл

/ХБГ мян.төг/

Д/Д	Тухайн жилд худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал	Батлагдсан төсөвт өртөг /сая төгрөг/	Гэрээний дүн	Олгосон санхүүжилт	Хувь	Тайлбар
1	Байгалийн гамшгийн үеийн авто зам, гүүрийн засварт	30,000.0		30,000.0	100.0	Тухай бүрт нь санхүүжүүлнэ.
2	Булган сумын авто зам, замын байгууламж /ус зайлуулах шуудуу, хөвөө, хашлага/ийн засвар, арчлалт, тэмдэгжүүлэлт	25,000.0	25,000.0	25,000.0	100.0	Хот тохижилтын газар замын тэмдэглэгээ болон өвөл цацах давсны санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Булган сумын Хот тохижуулах газар/
3	Орон нутгийн чанартай авто зам, гүүрийн шинэчлэл, нийтийн эзэмшлийн авто зогсоолын талбай, явган зам /мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэсэн зураг төсвийг үндэслэн/	51,017.0	-	-	0.0	-
4	Дээд 4 замд явган зорчигчдод зориулсан гэрлэн дохио тавих, хуучин гэрлэн дохиог шилжүүлэх	30,000.0	30,000.0	30,000.0	100.0	Эхний шатны санхүүжилт 13,2 сая төгрөгийг олгосон. Улсын комисс хүлээн авсны дараа үлдэгдэл санхүүжилтийг олгоно. /Сүлжээт зам ХХК/
5	Булган-Орхон аймгийн зам дагуу байрлах зам, тээврийн хяналтын төвд журмын хашаа шинээр барих /эргэн төлөгдөх нөхцөлтэйгээр/	9,300.0	9,180.0	9,180.0	100.0	АЗД-н захирамжаар Цагдаагийн газарт эрх шилжүүлсэн ба журмын дагуу санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Өрнөх хийморь ХХК/
6	Булган сумын хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийн нөхөн сэргээлт	8,500.0	8,500.0	4,500.0	53.0	Булган сумын инженерийн байгууламжийн өргөтгөл шинэчлэлт хийх явцад орон нутгийн чанартай хатуу хучилттай авто зам сэтэлсэнийг нөхөн сэргээсэн./Эй энд жи монолит ХХК/
7	Булган аймгийн зам, тээврийн стратегийн баримт бичиг боловсруулах	20,000.0	19,900.0	19,900.0	100.0	Ажлыг дуусган комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Дэбүхдэ ХХК/
8	Хялгант гүүрний урсгал засвар	15,000.0	-	-	0.0	Засварын ажлын төсөв 77,0 сая төгрөг болж батлагдсан төсвөөс хэтэрсэн тул санхүүжүүлэх боломжгүй болсон.
9	Хөгжимт жүжгийн театрийн авто зогсоолоос Аврагуудын хөшөөний хойд талаар гурван замын уулзвар мөн зогсоолоос нутгийн удирдлагын ордны баруун зүүн талаар СДС-ийн баруун хойд талаас Цагдаагийн газрын зүүн талаар авто замтай холбох /ХААГ-ын зогсоолыг өргөтгөн, түүнээс нутгийн удирдлагын ордоны аьто зогсоолын талбай 51510,0 мян:төгрөг болон өмнүүр, урд, баруун талаар автомашины орц, гарц хийх-70000,0 мян.төг	112,493.0	112,493.0	112,493.0	100.0	Түмэн-Алт ХХК-д гэрээний дагуу санхүүжилтийг олгосон.
10	Зохиогчийн хяналтын болон зураг төслийн зардал	15,300.0	14,243.1	14,243.1	100.0	АЗДТГ-н барилгын гадна талын тохижилтын зураг төсвийн үнэ/Тарваченбүүлэн ХХК, Эрхэт констракшн/
11	2015 оны авто замын хяналтын техник хяналтын зардал /МХГ-т шилжүүлэх, 2015 онд олгох байсан/	5,000.0	5,000.0	5,000.0	100.0	МХГ-т олгосон.
12	Жолоочийн даатгалын санд дутуу төвлөрүүлсэн дүн /2015 онд олгох байсан/	1,310.5	1,310.5	1,310.5	100.0	Санхүүжилтийг олгосон.
13	Булган сумын зам засварын ажлын дутуу санхүүжилт /2015 онд олгох байсан/	22,000.0	22,000.0	22,000.0	100.0	2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон.
14	Зоон давааны хяналтын постын үйл ажиллагааны зардал	12,000.0	12,000.0	10,150.0	72.2	Холбогдох материалыг үндэслэн зардлыг гүйцэтгэлээр шилжүүлсэн.
	Нийт дүн	356,920.5	259,626.6	283,776.6	80.4

 

Авто замын сангийн хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн гүйцэтгэл 80,4 хувьтай байна.

 

 

 

Хүснэгт-7: Аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн гүйцэтгэл      /мян.төг/

Д/Д	Тухайн жилд худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал	Батлагдсан төсөвт өртөг /сая төгрөг/	Гэрээний дүн	Олгосон санхүүжилт	Санхүү жил тийн хувь	Тайлбар
1	Булган сумын эмнэлгийн зуухнаас 6, 7 дугаар байр хүртэлх халаалт, цэвэр, хэрэглээний халуун усны шугамын өргөтгөл шинэчлэлт /2015 онд концессийн гэрээгээр ашиглалтанд өгсөн./	625,000.0	625,000.0	625,000.0	100.0	Барилгын ажлыг 2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан./Цагаан зуун ХХК/
2	Сэлэнгэ сумын ЗДТГ-ыг халаалтад холбох /2015 онд концессийн гэрээгээр ашиглалтанд өгсөн./	167,000.0	167,000.0	167,000.0	100.0	Барилгын ажлыг 2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан. /Булган Мээж ХХК/
3	Могод сумын халаалтын зуухны шугам сүлжээний шинэчлэлт /2015 онд концессийн гэрээгээр ашиглалтанд өгсөн./	150,000.0	150,000.0	150,000.0	100.0	Барилгын ажлыг 2016 оны 09 сард улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан. /Булган Мээж ХХК/
4	Ахмадын сувилалын барилга шинээр барих ажлын үерийн далангийн ажлын гүйцэтгэл	26,100.0	26,100.0	26,100.0	100.0	Барилгын ажлыг 2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. /Дэлгэр ган ХХК/
5	Сэлэнгэ сумын ЕБС-н дотуур байрын засвар /Мобиком, Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтарч гүйцэтгэсэн. Орон нутгийн оролцооны мөнгө. 2015 онд ашиглалтанд өгсөн./	35,000.0	35,000.0	35,000.0	100.0	Барилгын ажлыг 2015 онд улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан. /Роял кинг констракшн ХХК/
6	Баяннуур суманд Замын хяналтын пост барих	34,000.0	34,000.0	34,000.0	100.0	2015 оны 60 хувийн санхүүжилтээ авсан. Барилгын ажлыг 6 сард хүлээлгэн өгч дутуу санхүүжилтээ бүрэн авсан /Сод тайш ХХК/
7	Гуртын гүүрэн дэх мал эмнэлэг ариун цэврийн хяналтын цэгт цахилгаан татах ажил /Малын эрүүл мэнд төсөл, Хөдөө аж аухйн маркетинг төслүүдээс тус бүр 20.0 сая, орон нутгийн оролцооноос 15.0 сая төгрөг/	15,000.0	15,000.0	15,000.0	100.0	АЗД-н 2016.05.18-н А/240 тоот захирамжаар гуртын гүүрний мал эмнэлэг ариун цэврийн хяналтын цэг, ХХААГ-руу эрхийг шилжүүлсэн. Ажилаа хийж дуусган улсын комисст хүлээлгэн өгсөн./Хутаг-Өргөө ХХК/
8	Булган сумын 6-р багт байрлах /хуучнаар морь барианы/ Шинэ хороололлын гадна ЦДАШ, дэд станцын барилга угсралтын ажил	65,200.0	65,128.0	65,128.0	100.0	Барилгын ажлыг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан./Баян Могод ХХК/
9	Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн барилгын засвар /3D кино театр/	200,267.6	200,267.6	200,267.6	100.0	Барилгын ажлыг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. /Сууц трейд ХХК/
10	Нийгмийн салбарын байгууллагуудад гэнэтийн болон давагдашгүй нөхцөл байдал үүссэн үед олгох тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл, урсгал засварын зардал	35,000.0	33,871.5	33,627.2	100.0	АЗД-н захирамжийн дагуу ЭӨЦС-д 5.0 сая, 6-р цэцэрлэгт 1.4 сая, усан спорт сургалтын төвд 2.8 сая, 6-р цэцэрлэгт 7.0 сая, НЭ-т 2.1 сая, БТСГ-т 6.1 сая,Баяннуур сумын сургуульд 5.0 сая, Хишиг-Өндөр сумын сургуульд 0.5 сая, НЭ-т 4.2 сая төгрөг хуваарилсан байгаа.
11	Мэс заслын үед хэрэглэгдэх саран хэлбэрийн хөдөлгөөнт рентген аппарат, түгжээт хадаас хадах багаж төрхөөрөмж	90,000.0	90,000.0	-	-	“Монос ”ХХК шалгарч тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж байгаа. Тоног төхөөрөмжийг 100 хувь нийлүүлсний дараа санхүүжүүлнэ.
12	Сум дундын эмнэлэг, сумын эрүүл мэндийн төвүүдийг зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппаратаар хангах /16*2500,0/	40,000.0	40,000.0	40,000.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж дууссан. Санхүүжилтийг бүрэн олгоон./Монос ХХК/
13	Цогцос хадгалах байранд тоног төхөөрөмж, амьд сорьцын болон гистологийн шинжилгээний аппарат микротомоор хангах	11,503.0	11,502.7	11,502.7	100.0	тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүжилтийг бүрэн олгосон. /Нуган ХХК/
14	Хутаг-Өндөр сумын Сум дундын эмнэлэгт рентген аппаратны дижитал хувиргагч худалдан авах	60,000.0	57,200.0	-	-	“Интер сианс” ХХК шалгарч тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж байгаа. Тоног төхөөрөмжийг 100 хувь нийлүүлсний дараа санхүүжүүлнэ.
15	Аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт Шүдний бор машин авах /2ш/	26,840.0	26,840.0	26,840.0	100.0	“Чоно гол трейд” ХХК шалгарч тоног төхөөрөмжийг 100 хувь нийлүүлсэн.
16	Аймгийн цагдаагийн газарт бэлэн бус торгуулийн машин худалдан авах /3ш/	16,200.0	16,200.0	16,200.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Смарт солюшн ХХК/
17	3D кино театрын тохижилт /сандал, дэлгэц, проектор, тоног төхөөрөмж, гэрэлтүүлэг/	38,120.0	38,121.1	30,496.1	80.0	Монтел ХХК шалгарсан ба гэрээний дагуу санхүүжүүлж байна.
18	Сэлэнгэ сумын ЗДТГ-ын нэгдсэн зуухны халаалтын нөөц тогоо худалдан авах	41,700.0	41,700.0	41,700.0	100.0	2015 онд тогоог худалдан авч суурилуулж ашиглалтанд өгсөн.. /Булган Мээж ХХК/
19	Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасагт нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмж худалдан авах	10,000.0	10,000.0	10,000.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн тулсанхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Сүкэ холдинг ХХК/
20	Ардын хувьсгалын 95 жилийн ойн баяр наадмын зардал	50,000.0	50,000.0	50,000.0	100.0	Наадмын зардлыг 100 хувьсанхүүжсэн.
21	Аймгийн хэмжээнд хэрэгжиж байгаа хөтөлбөрүүдийг зохион байгуулах	154,118.0	154,118.0	142,873.4	92.7	Төрөлжсөн олимпиад Хамтдаа хөгжье, Шатар,Архигүй Булган хөтөлбөрүүдэд  төлөвлөгөөний дагуу зарцуулагдаж байгаа.
22	Аймгийн өвсний  нөөц бүрдүүлэх	50,000.0	50,000.0	35,000.0	70.0	Аймгийн нөөцийн газар өвсөө бэлтгэж комисст хүлээлгэн өгсөн. Холбогдох баримт материал бүрдүүлсний дараа үлдэгдэл санхүүжилт олгоно.
23	2015-2016 онд хэрэгжүүлэх барилга байгууламжийн ТЭЗҮ, зураг төсөв боловсруулах ажлын дутуу санхүүжилт	75,000.0	75,000.0	75,000.0	100.0	Урьд оны санхүүжигдээгүй ажлууд тусгагдсан. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон.
24	Дэлхийн зөн Монгол ОУбайгууллагын малжуулах төслийн малыг нутагшуулах зардал	10,000.0	10,000.0	-	-	Холбогдох материал бичиг барммт ирэхээр санхүүжүүлнэ.
25	Тэшиг сумын ерөнхий боловсролын сургуулиийн дотуур байрны их засвар /189.1 сая төгрөгний төсөвт өртөгтэй. Японы өвсны үндэс хөтөлбөрөөс 161.1 сая төгрөг санхүүжүүлсэн. Орон нутгийн оролцооноос 28.0 сая төгрөг/	28,000.0	28,000.0	28,000.0	100.0	Засварын ажлыг улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүжилтийг бүрэн олгосон.
Нийт дүн		2,054,048.6	2,050,048.9	1,858,735.0	99.7

Аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн санхүүжилтийн гүйцэтгэл 99,7 хувьтай хэрэгжлээ.

2016 оны аймгийн байгаль хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлыг Сангийн яамнаас 4182,8 сая төгрөгөөр суурь зардалд тооцон өгсөн. Дээрх зардлыг 2014-2015 онуудад төлөвлөгдсөн боловч дутуу хэрэгжсэн болон хэмнэгдсэн төсөл арга хэмжээний үлдэгдлүүдийг тооцон нэмэгдүүлж 4709,6 сая төгрөгөөр баталсан. 2016 оны хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлээр 3832,5 сая төгрөгийн зардал гарахаар тооцогдож байна.

Хүснэгт-8: Байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээний гүйцэтгэл

  /2016-11-23-ний байдлаар мян.төг/

Д/Д	Тухайн жилд худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, хүчин чадал	Батлагдсан төсөвт өртөг /сая төгрөг/	Гэрээний дүн	Авсан санхүүжилт	Хувь	Тайлбар
1	Хур бороо, цасны усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулах эрэл хайгуул, судалгаа, зураг төсөл боловсруулах ажил	15,000.0	-	-	-	-
2	Булаг шандын эхийг хашиж хамгаалах /40 булаг/	160,000.0	144,681.4	142,005.5	98.2	Ажлаа дуусгаж комисст хүлээлгэн өгсөн./Сувдан элс ХХК, Тана-Орд ХХК/
3	Нүүдлийн усны лабортори худалдан авах	50,000.0	49,852.00	49,852.00	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэн комисст хүлээлгэн өгсөн. /Бугат Цонхлон ХХК/
4	Жижиг голд урсацын тохируулга хийх эрэл хайгуул, судалгаа, зураг төсвийн ажил	15,000.0	-	-	-	-
5	Усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн зааг, тэжээгдлийн мужийг тэмдэгжүүлэх /80ш/	9,500.0	-	-	-	-
6	Хүн амын усан хангамжийн худгийг хашиж хамгаалах /10ш/	50,000.0	45,079.48	44,679.0	100.0	Ажлаа дуусгаж комисст хүлээлгэн өгсөн. /Ганчагт ХХК/
7	Худгийн усны нөөцлөх сав сольж суурилуулах /14ш/	30,800.0	28,607.77	28,416.7	100.0	Ажлаа дуусгаж комисст хүлээлгэн өгсөн. /Баганадант ХХК/
8	Усны тоо бүртгэл ажлыг хэрэгжүүлэх	50,000.0	50,000.00	47,600.00	95.2	Ажлаа дуусгаж хүлээлгэн өгсөн. /Сав газрын захиргаа/
9	Усан сан ба цэвэр усны шугамын шинэчлэл их засвар, шинэчлэлт /Хялганат тосгон/	150,000.0	149,185.6	137,112.6	91,9	Ажлаа дуусгаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. /Туст-Эр констракшн/
10	Ногоон хэрэм хөтөлбөрийн туслах зурвасын дагуу мод бут тарьж буй иргэдэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор шинээр худаг гаргах /3ш/	52,500.0	52,500.0	21,208.8	100.0	Ажлаа эхлүүлж эхний шатны санхүүжилтээ авсан. Гүйцэтгэлээр санхүүжүүлнэ. /Таширын хүрээ ХХК/
11	"Байгаль хамгаалал-Иргэдийн оролцоо" эмхэтгэл боловсруулан хэвлүүлэх /2400ш/	9,600.0	-	-	-	-
12	"Ус-хөгжил" иргэдэд зориулсан гарын авлага боловсруулан хэвлүүлэх	8,000.0	-	-	-	-
13	Гол, горхи, булаг шанд, нуур цөөрмийн эзэнгүй хог хаягдлын цэвэрлэх /16ш/	9,000.0	8,810.0	8,810.0	100.0	Хог хягдлыг цэвэрлэж санхүүжилтийг олгож дууссан./Сумдын ЗДТГ/
14	Уул овоо, нийтийн эзэмшлийн зам талбайн эзэнгүй хог хаягдлын цэвэрлэх	9,000.0	8,917.8	8,917.8	100.0	Хог хягдлыг цэвэрлэж санхүүжилтийг олгож дууссан./ОБГ, СХХ/
15	Байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй үйл ажиллагаа эрхлэгч "Эко" иргэн аж ахуйн нэгж шалгаруулж урамшуулах /2 иргэн ААНэгж/	3,000.0	-	-	-	-
16	Аялал жуулчлалыг эвент арга хэмжээг сурталчлах, зохион байгуулах	7,000.0	4,117.70	4,117.70	100.0	Аялал жуулчлалын эвент арга хэмжээнд оролцсон. /БОАЖГ /
17	Эко аялал зохион байгуулах /Рашаант суманд/	3,500.0	-	-	-	-
18	International tourism mongolia-2016” олон улсын үзэсгэлэнд оролцох	4,000.0	3,966.1	3,966.1	100.0	International tourism mongolia-2016” олон улсын үзэсгэлэнд 2016.03.21-25 ны өдрүүдэд амжилттай оролцсон. /БОАЖГ/
19	Аялал жуулчлалын газрын зургийг англи, хятад, орос хэлээр хөрвүүлэн гадаадын жуулчдад сурталчлах /3500ш/	14,000.0	13,784.6	13,784.6	100.0	Гэрээ байгуулагдаж тараах материалыг хүлээж авсан. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Түмэн өнгө ХХК/
20	САЦХүрээлэнд усан оргилуур шинээр барих, тохижилтын ажил хийх, явган хүний зам тавих	155,000.0	155,000.00	153,863.60	100.0	Ажлаа дуусгаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./САЦХ, Хүннү домог, Бүлээн оргил ХХК/
21	Тэшиг сумын Энтийд Эгийн голын гатлах онгоц тавих /бирвааз/	115,000.0	-	-	-	-
22	Бүрэгхангай сумын эвдэрсэн газрын нөхөн сэргээлт хийх /га/	72,600.0	71,777.0	71,777.0	100.0	Ажлаа дуусгаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Тэмүүн холдинг ХХК/
23	Булган  сумын 6-р баг 6Д хэсгийн үерийн даланг шинээр барих	250,000.0	291,344.7	235,880.0	100.0	Ажлаа дуусгаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. 2017 онд 41.3 сая төгрөгийг олгоно./Вэлмот ХХК/
24	Байгаль орчинд учирсан хохирлын экологи эдийн засгийн үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх /эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй/	40,000.0	-	-	-	-
25	Ханжаргалант, Намнан, Уран тогоо-Тулга уулыг тэмдэгжүүлэх, координатын шон тавих, мэдээллийн самбар байрлуулах /ширхэг/	3,000.0	-	-	-	-
26	Байгаль орчны тэмдэглэлт өдрүүдээр иргэдэд зориулсан сургалт сурталчилгааг зохион байгуулах	11,000.0	5,644.20	4,853.6	86.0	Байгаль орчны тэмдэглэлт өдөр, сургалт сурталчилгааны ажлыг хийж гүйцэтгэсэн./БОАЖГ/
27	“Ногоон хөгжил” хөтөлбөрийг иргэдэд сурталчлах	10,000.0	7,950.40	5,851.7	73.6	Ногоон хөтөлбөр хөтөлбөрийн тайланг хэвлүүлж тараасан./БОАЖГазар/
28	Ойжуулалт  /Бүрэгхангай, Орхон, Хангал, Сэлэнгэ, 300 га/	208,500.0	197,400.00	96,040.5	48.7	Ажлаа гүйцэтгэж комисс ажилласан. /БУЦС нөхөрлөл, Заан хүж ХХК, Хөвөнтөн ой ХХК/
29	Цөлжилт болон  Ногоон хэрэмийн туслах зурвасын  ажил /Дашинчилэн 15 га/	30,000.0	28,000.00	14,000.0	50.0	Ажлаа гүйцэтгэж комисс ажилласан./Хөвөнтөн ой ХХК/
30	Ойн зурвас байгуулж элс, салхины нүүлтээс хамгаалах /Сэлэнгэ 3 км/	6,000.0
31	Хутаг-Өндөр сум дахь Ойн ангийг мод үржүүлгийн газартай болгох	5,000.0	5,000.0	5,000.0	100.0	Мод үржүүлгийн газартай болгосон.
32	Дашинчилэн, Сэлэнгэ, Орхон, Тэшиг сумдад таригдсан  39827 ширхэг модны  2 дахь жилийн  зардал	209,500.0	-	-	-	-
33	Ойн хортны тэмцлийн ажил /Баян-Агт, Сэлэнгэ, Хутаг-Өндөр, Бугат, Сайхан, Орхон, Хишиг-Өндөр, Бүрэгхангай, Тэшиг 30000 га/	454,700.0	395,890.00	395,890.0	100.0	Ажлаа гүйцэтгэж комисст хүлээлгэн өгч санхүүжилтээ авсан. /Гранд форест ХХК, Ойн таксаци ХХК/
34	Ойн хортны судалгааны ажил  /га/	10,000.0	9,996.00	9,996.0	100.0	Ажлаа гүйцэтгэн хүлээлгэн өгч санхүүжилтээ авсан./Байгаль орчны тогтвортой хөгжлийн санаачлага ТББ/
35	Арчилгааны огтлолт хийх /Баян-Агт, , Хутаг-Өндөр, Тэшиг, 100 га/	16,000.0	8,400.00	6,720.0	80.0	Ажлыг хэсэгчилж хийж байгаа эхний ажлуудыг хийж хүлээлгэн өгсөн. /Хутаг-Өндөр СДОАнги/
36	Ойн нөхөрлөлүүдийн ойн санд ой зохион байгуулалт хийлгэх /20ш/	25,000.0	-	-	-	-
37	Ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх сургалт /1 удаа/	3,000.0	-	-	-	-
38	Монос төглийн арчилгааг хийж, хамгаалалтыг сайжруулах	3,000.0	3,000.0	2,500.0	83.3	Арчилгаа хийгдэж байгаа. Гэрээний дагуу 2017 онд 500.0 төгрөгийг санхүүжүүлнэ. /Хүн чулууны бэл ХХК/
39	Монос төгөлийг  нэмэгдүүлэх	10,000.0	9,996.00	9,996.0	100.0	Ажлаа дуусгаж комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Хүн чулууны бэл ХХК/
40	Хууль бус мод бэлтгэл, ангийн зөрчлийг таслан зогсоох нисдэг камер /3ш/	10,000.0	9,600.0	9,600.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэн комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Робоийгл Анмэнэд Айр Виклз ХХК/
41	Булган сумын 2, 6 дугаар багийн айл өрхөд хог төрөлжүүлэн хийх хогийн сав нийлүүлэх /700ш/	180,000.0	173,486.85	173,339.9	100.0	Ажлаа дуусгаж комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Булган барилга ХХК/
42	Булган сумын ТҮАнгид ухдаг, түрдэг гинжит трактор нийлүүлэх	234,700.0	221,139.1	221,139.1	100.0	Тоног төхөөрөмжийг нийлүүлж комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Эдмоор ХХК/
43	Булган хотын төвлөрсөн хогийн цэгийн хогийг ландфилын аргаар дарж булах ажлыг үргэлжлүүлэн хийх	25,000.0
44	Булган сумын Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хашаан дотор нийтийн бие засах газар байгуулах	100,000.0
45	Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд “Хог хаягдал бол баялаг” сэдэвт  уралдаан зохион байгуулах, сурагчдын бүтээлээр үзэсгэлэн гаргах	1,600.0	1,600.0	1,600.0	100.0	Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд “Хог хаягдал бол баялаг” сэдэвт  уралдаан зохион байгуулсан. /БОАЖГазар/
46	Хийн түлшний эталон тоног төхөөрөмж	10,000.0	9,950.0	9,950.0	100.0	Тоног төхөөрөмжийг хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг олгож дууссан./Хэмжих хэрэгсэл ХХК/
47	Нэн ховор амьтад тархсан газруудад биотехникийн арга хэмжээ хэрэгжүүлэх /Дашинчилэн сумын Буурал хан уул, Өрхтий уул, Зэд-Бүтээл-Хантайн нурууны дархан цаазат газар, Хөгнө-Тарны тусгай хамгаалалттай газар/	6,000.0	6,000.0	6,000.0	100.0	Зэд-Хантай-Бүтээлийн нурууны дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргаа болон Хөгнө-Тарны тусгай хамгаалалттай газар нутгийн захиргаатай гэрээ байгуулан санхүүжилтийг олгосон.
48	Хууль бус мод бэлтгэл, ангийн зөрчлийг таслан зогсоох, байгаль орчны багц хуулийг хэрэгжүүлэх зорилгоор хяналт шалгалт хийх /3 удаа/	20,000.0	20,000.0	14,902.2	84.9	БОАЖГ, МХГ, ОБГ, Цагдаагийн газар хамтран шалгалтын ажлыг хийж эхэлсэн.
49	Тэшиг сумын Эгийн голын гүүрэн гарцуудад хяналтын камер суурилуулах	150,000.0	-	-	-	-
50	Тэшиг сумын инженерийн шугам сүлжээний ажлын үлдэгдэл санхүүжилт	100,000.0	100,000.00	100,000.00	100.0	Улсын комисст 2015 онд хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Ананд холдинг ХХК/
51	Хангал суманд ойжуулалтын нэмэлт тарилт /50 га/	15,500.0	-	-	-	-
52	Шахмал түлшний орон нутгийн төсөвт үйлдвэрт хөрөнгө оруулалт хийх	489,000.0	279,841.00	213,804.5	76.4	Ажлыг хэсэгчилж хийж байгаа эхний ажлуудыг хийж хүлээлгэн өгсөн. /Газар сервис ХХК, Шахмал түлш Булган ОНӨХХК/
53	Ойжуулалт, мод бутыг өөрийн хөрөнгөөр тарьж ургуулсан иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагыг урамшуулах /5 сумын 7 иргэн, 1 аж ахуйн нэгж/	132,278.6	132,278.6	132,278.6	100.0	Мод, бут тарьж ургуулсан иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад олгох урамшуулалыг бүрэн олгосон./Сорог төгөл ХХК, Иргэд/
54	Рашаант сумын цэвэрлэх байгууламжийг засварлах	75,000.0	74,324.33	54,237.4	73.0	Ажлаа эхлүүлсэн. Эхний шатны санхүүжилтийг олгосон. /Ээлт өлгий ХХК/
55	Цөлжилт болон ногоон хэрмийн туслах зурвасын ажил /ногоон хэрэм 25 га, цөлжилтийн эсрэг 25 га, 2013 оны арчилгаа 45 га/ 2014 онд хийгдэж дууссан	35,910.0	18,690.0	18,960.0	100.0	Ажлыг хэсэгчилж хийж байгаа эхний ажлуудыг хийж хүлээлгэн өгсөн./Мойлт нуга ХХК /
56	30 га-д үрийн байнгын талбайг арчлах, хамгаалах /2015 онд хийгдэж дууссан/	3,000.0
57	Бүрэгхангай, Тэшиг суманд цэвэрлэх байгууламж байгуулах /2015 онд ашиглалтанд өгсөн/	75,700.0	75,666.70	75,666.7	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Ананд холдинг ХХК, Синчи Ойл ХХК/
58	Агнуур зохион байгуулалтын менежментийн төлөвлөгөөний дагуу нарийвчилсан агнуур зохион байгуулалт хийх /2015 онд хийгдэж дууссан/	9,900.0	9,570.0	9,570.0	100.0	Агнуур зохион байгуулалтын менежментийн төлөвлөгөөний дагуу нарийвчилсан агнуур зохион байгуулалт хийлгэсэн./Амьтан асралт ХХК /
59	50 булгийн эхийг хашиж хамгаалах /2015 онд ашиглалтанд өгсөн/	8,000.0	8,000.0	8,000.0	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./"Шанд" бүлэг ахлагч Н.Мөнхгэрэл/
60	Арчилгааны огтлолт хийх /60га/	1,440.0	1,440.0	480.0	33.3	2017 оны төсөв рүү 960.0 төгрөгийг шилжүүлэх саналтай.
61	Ойн нөхөрлөлүүдийн ойн санд ой зохион байгуулалт хийлгэх /40 ойн нөхөрлөл/	14,246.4	14,246.40	14,246.40	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Гранд форест ХХК/
62	Гурванбулаг, Рашаант, Дашинчилэн, Могод, Сайхан сумын үлийн цагаан оготны тархалт, судалгааны ажил, устгах зардал /538800 га/	9,997.0	9,997.0	8,050.4	80.5	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг хэсэгчилж олгож байгаа./Баяннуур сумын иргэд/
63	САЦХүрээлэнгийн тоглоомнуудын нийлүүлэлт угсралтын ажил	132,447.3	132,447.3	132,447.3	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Сизов констракшн ХХК/
64	Захиргаа, интернэт кафены барилга угсралтын ажил	20,000.0	20,000.0	20,000.0	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Баатаршүтээн уул ХХК/
65	Булган сумын орон сууцны гадна ногоон байгууламж нэмэгдүүлэх, орчны доройтлыг бууруулах, сэргээн засварлах	19,546.2	19,546.2	19,546.2	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Булган их бүтээн байгуулалт консерциум/
66	Хялганат тосгоны бохир усны шугамыг шинэчлэн бага оврын цэвэрлэх байгууламж барих	168,002.0	168,002.0	168,002.0	100.0	2015 онд ажлаа гүйцэтгэн улсын комисст хүлээлгэн өгсөн. Санхүүжилтийг бүрэн олгосон. /Хүрд ХХК/
67	Аймгийн төвд усан бассейны барилга шинээр барих	332,621.0	332,621.0	314,653.0	100.0	Улсын комисст хүлээлгэн өгч санхүүжилтийг бүрэн олгосон./Цагаан зуун ХХК/
68	Аймгийн төвд усан бассейны барилга шинээр барих ажлын зохиогчийн хяналтын зардал	9,731.6	9,731.60	9,731.6	100.0	Ажлаа гүйцэтгэсэн. Улсын комисс хүлээн авсан./Нийслэлийн зураг төсвийн хүрээлэн /
69	Аймгийн төвд усан бассейны барилга шинээр барих ажлын зураг төсвийн үнийг ОНХСангаас төлснийг буцаан ОНХС-д төвлөрүүлэх	32,740.0	32,740.0	32,740.0	100.0	2015 онд ОНХС-аас төвлөрүүлснийг буцаан төлсөн. /ОНХСан/
	Нийт дүн	4,709,560.1	3,635,883.6	3,291,784.50	90.5

 

 

 

 

ГУРАВ: АЙМГИЙН 2017 ОНЫ ТӨСВИЙН ТӨСЛИЙН ТУХАЙ

3.1 Төсвийн зарчимд нийцсэн байдал

Аймгийн төсвийн захирагчийн  2017 оны төсвийн төслийг  Төсвийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан дараахтөсвийн зарчмуудыг мөрдлөг болгон боловсрууллаа. Үүнд:

Төсвийн тогтвортой байдлыг хангасан байх.

·         Аймгийн ИТХ-ын 2016 оны 9 дүгээр сарын 20-ний өдрийн II/06 дугаартогтоолоор батлагдсан аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны “ Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөрийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлж эхлэх;

·         Орон нутгийн өмчит аж ахуйн нэгжийн өмчлөлийн харьяалалыг шийдвэрлэн менежментийг сайжруулах замаар урсгал төсвийн ачааллыг бууруулах;

·         Төсвийн урсгал зардлыг тооцоолохдоо бүх шатны төсөвт байгууллагуудхэмнэлтийн  зарчмаар ажиллах, төрийн албан хаагчдын цалин хөлс, тэтгэвэртэтгэмжийн одоогийн түвшнийг хадгалах, статистик, хүн ам зүйн өөрчлөлтөөсшалтгаалан нэмэгдэх нийгмийн хамгаалал, боловсрол, эрүүл мэндийн зардлыгтөсөвт тусгах, иргэдэд хүргэх төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийгбууруулахгүй байх;

·         Төсвийн хөрөнгө оруулалтын зардлыг төлөвлөхдөө шинэ объект эхлүүлэхгүй байх,шилжих ажлуудын санхүүжилтийг гүйцэтгэлтэй нь уялдуулан хойшлуулах, эсвэлбүрэн тусгах, өмнөх жилүүдэд эхэлсэн орхигдсон ажлуудыг дуусгах, зайлшгүйшаардлагатай боловсрол, эрүүл мэндийн салбарын их засвар, тоног, төхөөрөмжийнзардлыг тусгах;

Төсвийн иж бүрэн, үнэн зөв байдлыг хангасан байх.

·         Аймгийн төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2017 оны төсвийн төсөлд төсвийн иж бүрэн, нэгдмэл байдлыг хангах зорилгоор орон нутгийн төсвийн суурь зардлаас гадна аймгийн Гамшгаас хамгаалах сан, Цэргийн дүйцүүлэх албаны төсвийн тооцож тусгалаа.

Санхүү, төсвийн зохистой удирдлагыг хэрэгжүүлэх.

·         Сүүлийн 3 жил дараалан төсвийнорлого төлөвлөсөн хэмжээнээс бага гүйцэтгэлтэй гарч төрийн сангийн мөнгөн хөрөнгийнудирдлагын хүрээнд дансны үлдэгдэлтэй уялдуулан зарлага, санхүүжилтэд хязгаарлалтхийж, өр авлага үүсгэхгүй байх, иргэдэд хүргэх төрийн үйлчилгээг хэвийн, тасралтгүйявуулах нөхцөлийг хангаж, бусад үйл ажиллагааны урсгал зардлыг хэмнэх, бууруулахарга хэмжээг хэрэгжүүлж ирсэн. 2017 оны төсвийн төсөлд урсгал болон хөрөнгийнзардлаар хэрэгжиж буй чиг үүрэг, төсөл арга хэмжээг тэргүүлэх чиглэл, ач холбогдлоор ньэрэмбэлж, бүх шатны төсөвт зарцуулалтын үр ашгийг дээшлүүлэх, хөрөнгийн зардлыгбууруулах, төсвийн хэмнэлтийн горимд шилжүүлэх зарчмыг баримтлан төсвийннийт зарлагыг 48,9 тэрбум төгрөг байхаар тусгалаа.

Ил тод байдал, хариуцлагатай байх зарчмыг хангасан байх.

·         Төсвийн төлөвлөлтөд олон нийтийн оролцоог хангах, ил тод, нээлттэй байдлыгнэмэгдүүлэх чиглэлд анхаарч ажиллаж байгаа бөгөөд 2016 оны төсвийн төсөл, төсөвт хийсэн тодотголыг аймгийн албан ёсны цахим сайт, Шилэн дансны нэгдсэн сайтад байршуулахаас гадна 2017оны орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийгдэх хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр төсөл, арга хэмжээнд иргэдийн санал авч  эрэмбэлэн тусгаад байна.

Аймгийн төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2017 оны төсвийн төслийг дараах чиглэлийг мөрдлөг болголоо. Үүнд:

Ø  Аймгийн Засаг даргын “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөрийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх

Ø  Аймгийн эдийн засаг нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх зорилтыг хангах

Ø  Мэдээллийн технологийгтатварын харилцаанд түлхүү ашиглах замаар татварын хураалт, хяналт, эрсдэлийнүнэлгээг бодитой, үр дүнтэй, шуурхай, татвар төлөгчид чирэгдэл багатай хийхнөхцөлийг бүрдүүлж, татварт хамрагдалт, татварын бааз суурийг тэлэх аргахэмжээ авч хэрэгжүүлэх

Ø  Төсвийн урсгал зардлыг төсөөлөхдөө УИХ-ын 2016 оны 47 дугаар тогтоолыг мөрдлөг болгож, төсвийн сахилгабат, үр ашгийг сайжруулах;

Ø  Дунд хугацаанд төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг нэмэгдүүлэх, боловсрол,эрүүл мэнд зэрэг нийгмийн шинжтэй хөрөнгө оруулалтыг нэн тэргүүндхэрэгжүүлэх, эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдуулан хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх

 

3.2.  2017 оны төсвийн онцлог    

• Монгол Улсын Их Хурлын 2016 оны 47 тоот тогтоол, Монгол улсын Засгийн газрын 2014 оны 147, 2015 оны 109, 230  тоот тогтоолуудыг  хэрэгжүүлж төсвийн орлогын нэмэгдүүлэх, төсвийн зардлыг хэмнэх, зарцуулалтын үр ашгийг дээшлүүлэх, төрийн захиргааны албан хаагчдын орон тоог нэмэгдүүлэхгүй байхаар төлөвлөсөн.

·         Аймгийн 2017 оны үндсэн тэнцлийн зөрүү буюу 1721,2 сая төгрөгөөс 516,4 сая төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлэх ба 1204,9 сая төгрөгийг орон нутгийн төсөвт үлдээн төсвийн байгууллагын зайлшгүй нэмэгдүүлэх урсгал зардал болон хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр төсөл арга хэмжээг  санхүүжүүлэхээр тооцогдсон.

·         Цалингийн зардлыг 11 хүртэл хувиар бууруулсан ба орон тоонд өөрчлөлт ороогүй бөгөөд батлагдсан цалингийн хязгаарт багтаан төрийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг бууруулахгүй байхаар төрийн үйлчилгээг үзүүлэх

• Төсвийн тухай хуульд орсон өөрчлөлтүүдийн дагуу орон нутгийн хөгжлийн санг төлөвлөсөн. Орон нутгийн хөгжлийг дэмжих зорилго бүхий “Орон нутгийн хөгжлийн сан”-д улсын төсвөөс 1,9 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгох ба 603,6 сая төгрөгийг суурь зарлагад, үлдэгдэл 1,4 тэрбум төгрөгийн 30% буюу 0,5 тэрбум төгрөгийг сумдад, 70% буюу 0,9 тэрбум төгрөгийг аймагт хувиарлаж хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээг санхүүжүүлэх.
• Төсвийн тухай хуульд заасны дагуу сургуулийн өмнөх боловсрол, ерөнхий боловсрол, соёлын үйлчилгээ, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ, газрын харилцаа кадастр, хүүхдийн хөгжил хамгааллын үйлчилгээ, нийтийн биеийн тамирын үйлчилгээг орон  нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх болсноор нийт 28,9 тэрбум төгрөгийг тусгай зориулалтын шилжүүлгээр санхүүжихээр төлөвлөлөө.

 

3.3.  Аймгийн 2017 оны төсвийн орлого

2017 оны төсвийн орлогыг төлөвлөхдөө Монгол улсын их хурлын тогтоол, Төсвийн тухай шинэчлэгдсэн хууль, Байгалийн нөөц ашигласны тухай хууль болон бусад холбогдох хууль тогтоол заавар журам, Сангийн яамнаас ирүүлсэн зөвлөмж, сүүлийн 5 жилийн орлогын судалгаа зэрэгт үндэслэн тооцсон болно.

Цалин, хөдөлмөрийн хөлс болон түүнтэй адилтгах орлогын албан татвараар  2016 онд  4000.0сая төгрөг оруулсан ба 84,3 хувийг төр төсвийн байгууллагуудад ажиллагсдын цалин хөлсний орлого болон түүнтэй адилтгах орлогын албан татвараар бүрдэж байгаа бөгөөд 2017 онд цалин, хөдөлмөрийн хөлс болон түүнтэй адилтгах орлогыг  4138.0 сая төгрөгөөр тооцлоо. 

Монгол Улсын Их Хурлын 2015 оны 40-р тогтоолын дагуу хоршооны гишүүн малчин, мал бүхий иргэдэд олгох хонины ноосны килограмм тутамд олгох урамшууллыг 1000 төгрөгөөр, тэмээний ноосыг 2000 төгрөгөөр тооцон, ноосны урамшууллаас орлогын албан татварыг авахаар тооцон 211.1 сая төгрөг тусгалаа.

Хүснэгт-9:  Ноосны урамшууллын тооцоо /төгрөг/

№	Cумын нэр	Бүгд	Тэмээ	Хонь	Бүгд	Тэмээ	Хонь
			толгой.мал			Мөнгөн дүн /төгрөгөөр/
1	Булган	29,658	0	29,658	3,559.0	-	3,559.0
2	Баян-Агт	138,592	14	138,578	16,713.4	84.0	16,629.4
3	Баяннуур	63,397	239	63,158	9,013.0	1,434.0	7,579.0
4	Бугат	42,257	0	42,257	5,070.8	-	5,070.8
5	Бүрэгхангай	159,744	180	159,564	20,227.7	1,080.0	19,147.7
6	Гурванбулаг	175,238	139	175,099	21,845.9	834.0	21,011.9
7	Дашинчилэн	142,606	173	142,433	18,130.0	1,038.0	17,092.0
8	Могод	172,501	9	172,492	20,753.0	54.0	20,699.0
9	Орхон	147,038	94	146,944	18,197.3	564.0	17,633.3
10	Рашаант	97,767	283	97,484	13,396.1	1,698.0	11,698.1
11	Сайхан	201,076	69	201,007	24,534.8	414.0	24,120.8
12	Сэлэнгэ	38,982	0	38,982	4,677.8	-	4,677.8
13	Тэшиг	29,270	0	29,270	3,512.4	-	3,512.4
14	Хангал	32,594	0	32,594	3,911.3	-	3,911.3
15	Хишиг-Өндөр	109,036	5	109,031	13,113.7	30.0	13,083.7
16	Хутаг-Өндөр	119,305	15	119,290	14,404.8	90.0	14,314.8
Дүн		1,699,061	1,220	1,697,841	211,060.9	7,320.0	203,740.9

 

Орлогыг тухай бүр тодорхойлох боломжгүй ажил үйлчилгээ хувиараа эрхлэгчийн орлогын албан татварын тухай хууль хучингүй болж,Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн дагуу олсон орлогоос хамааруулан татвар төлөх болсонтой уялдан үйл ажиллагааны орлогыг 367,9 сая төгрөгийг тооцов.

Суутгагчийн орлогын татварыг сүүлийн 5 жилийн дундажаар 372,1 сая  төгрөгөөр тооцлоо. Мөн автотээврийнболонөөрөөявагчхэрэгслийналбантатварынорлогыг өмнөх  жилүүдийн гүйцэтгэл болон энэ оны ХБГ-д үндэслэн 254,6 сая төгрөгөөр тооцов.

Аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн тэргүүлэгчдийн хурлаар баталсан  “Газрын төлбөрийн бааз” болон “Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө”-г үндэслэн Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газартай хамтран  газрын төлбөрийн орлогын төлөвлөгөөг 321,0 сая төгрөгөөр тусгалаа.

 

Хүснэгт-10:  Газрын төлбөрийн  орлого /мянган.төгрөг/

		Газрынтөлбөрийнорлого				Дуудлагахудалдааныорлого
дд	Сумыннэр	2013	2014	2015	2016	2013	2014	2015	2016
1	Áàÿí-àãò	2600	2473,8	3280,3	2329,8	702	1500
2	Баяннуур	2500	2072,2	2624,5	672,9	1100	1500	4800
3	Áóãàò	3050	3908,2	3954,9	2439,4	0	2500	949	16462,3
4	Áóëãàí	10150	12305	10973	6893,4	19399	13000	288	11704
5	Á¿ðýãõàíãàé	59352	39455	39438	45474	1031	2500	48524	15435,6
6	Ãóðâàíáóëàã	1287,8	842,4	1751,3	458,2	0	1920	700
7	Äàøèí÷èëýí	2133,8	3484,4	3770,5	1403	6752	2500
8	Ìîãîä	950	855,1	1954,9	191,2	19085	1500	3336	39870
9	Îðõîí	6100	9188,5	8878,6	3455,6	37618	1800	17297	30219
10	Ðàøààíò	6100	6550,5	6048,9	1956,2	4357,5	2000	3650	2975
11	Ñàéõàí	2518	3349,4	3685,5	1909	5752,4	0	2485
12	Ñýëýíãý	6678,9	6913,9	6575,6	184,2	1500	1500
13	Òýøèã	6050	6260,1	6614,4	3268,0	19402	7000	2082
14	Õàíãàë	8150	10720	9377,1	4598,7	0	1800	1580	5516
15	Õèøèã-ªíäºð	954	1673,2	2308,7	2919,3	45	3915,2	585
16	Õóòàã-ªíäºð	10456	12693	10844	11329,3	13256	25065	34854	8986,7
17	Õÿëãàíàò	970	1110,7	1926,1	281	0	0
	дүн	130000	123856	124007	89763,9	130000	70000	121130	131168,7

Газрын төлбөрийн орлогыг сүүлийн 3 жилээр авч үзвэл  газрын төлбөрийн орлого 4,6-30,9 хувиар буурч, харин дуудлага худалдааны орлого 2014 онд өмнөх оноос 46,2 хувиар буурч байсан бол 2015 онд өмнөх оноос 73,0 хувиар, 2016 онд 8,3 хувиар тус тус өссөн байна.

 2016 онд  хувьхүнийорлогыналбантатварынбуцаанолголтоор 1191 иргэнд 470,6 сая төгрөгийг олгосон бөгөөд жилд дунджаар 50,0-70,0 сая төгрөгөөр нэмэгдэж байна. Иймээс  2017онд 520,0 сая төгрөголгохоор төлөвлөлөө.

 

Хүснэгт-11:  2012-2016 оны хувь хүний орлогын албан татварын

                                    буцаан олголтын судалгаа

дд	Үзүүлэлт	2012 гүйц	2013 гүйц	2014 гүйц	2015 гүйц	2016	2017  санал
1	Хүнийтоо	999	1086	1090	1140	1191	1250
2	Олгосондүн /мян.төг/	210,9	324,3	382,7	422,9	470,6	520,0

 

 

Галт зэвсгийн албан татварын тухай хуулийн 3.1-д зааснаар хураамжийн хэмжээ нэмэгдсэн бөгөөд  галт зэвсэг эзэмшигч аж ахуйн нэгж, иргэдийн судалгаанд үндэслэн бууны албан татварыг 65,3 сая төгрөгөөр төлөвлөсөн.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн орлогыг согтууруулах ундаа худалдах түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийн хугацааг 40 цэгт сунгах төлбөр 9,3 сая төгрөгөөр нэмэгдүүлэн 159,1 сая төгрөгөөр тооцлоо.

“Байгалийннөөцашигласнытөлбөрийнтухай“ хууль батлагдаж, МУЗГазраас уснынөөцашигласнытөлбөрийнхувьхэмжээ, ашиглалтын зориулалтыг тооцох итгэлцүүр шинэчлэгдэн батлагдсантай уялдан “ Ус ашигласны төлбөрийн орлого”-ыг Засгийн газраас тогтоосон хэмжээгээр тооцон Ус ашигласны төлбөрийн орлогыг Сангийн яамны хянасан суурь орлогод үндэслэн 11717,9 сая төгрөгөөр тооцлоо. 2016 онд ХБГүйцэтгэлээр усны ашигласны төлбөрийн орлогоор 11,834,3 сая төгрөг орохоор төлөвлөсний 11,100,0 сая төгрөг буюу 93,8 хувийг Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-аас, үлдсэн 734,3 сая төгрөг буюу 6,2 хувийг Бүрэгхангай сумын Өгөөж баян хангай ХХК-аас 31,6 сая, Хүслэмж ХХК-аас 4,7 сая, ГБНБ ХХК-аас 73,6 сая, Монполимент ХХК-аас 555,0 сая, Хос хас ХХК-аас 36,9сая, Өрмөн-Уул ХХК-аас 11,5 сая, Хамтын эх булаг ХХК-аас 13,1 сая, Шарнарст ХХК-аас 8,0 сая, ЭДЦС-аас 70,0 сая төгрөгний орлого эзэлж байна.

Хүснэгт-12: Усны орлогын тооцоо

Үзүүлэлт	2013 гүйц	2014 гүйц	2015 гүйц	2016 ХБГ	2017 санал
Усныхэмжээ  / м3 /	14,113,306	12,291,061,0	11,237,782,3	11,485,658,5	11,398,654,8
Төлбөрийндүн  /мян төг/	11,669,397,7	10,865,810,3	11,423,588,0	11,834,274,9	11,717,947,8

 

2016 онд ХБГүйцэтгэлээр усны ашигласны төлбөрийн орлогоор 11,834,3 сая төгрөг орохоор төлөвлөсний 11,100,0 сая төгрөг буюу  93,8 хувийг Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-аас орох орлого эзэлж байна. Ус ашигласны төлбөрийн орлого 2013 онтой харьцуулахад 0,4 хувиар өсч, харин 2016 онтой харьцуулахад 0,98 хувиар буурсан байна. 

Ойгоос мод түлээ бэлтгэж ашигласны төлбөрийн орлогын төлөвлөхдөө Байгаль орчин ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яамнаас ирүүлсэн саналын дагуу 368,0 сая төгрөгөөр төлөвлөлөө.

Ойгоос  ашиглах хэрэглээний модны хэмжээ 2012 онтой харьцуулахад түлээний модны хэрэглээ 1,1 дахин тус тус нэмэгдэж, 2017 онд ойгоос хэрэглээний мод, түлээ бэлтгэх саналыг Байгаль орчин,аялал жуулчлалын яамнаас ирүүлсэн саналын дагуу 368,0 сая төгрөгийн орлого оруулахаар төлөвлөлөө.

УИХ-аар 2012 онд Хог хаягдлын тухай хууль батлагдсанаар татварын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт орж хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж гэсэн шинэ орон нутгийн татварын орлого бий болсон бөгөөд аймаг, сумын ИТХ хураамжийн хэмжээг тогтоохоор заасан ба 2017 оны хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн орлогыг  аймгийн төвд одоо мөрдөж байгаа хураамжаар тооцож, бусад суманд сумын ИТХурлаар тогтоосон үнэлгээг харгалзан сумын төвийн өрхийн 75%-иар тооцон 107,0 сая  төгрөгөөр төлөвлөв.

2017 онд шинээр Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2016.08.26-ны өдрийн А/17, 2016.09.01-ны өдрийн А/24, 2016.09.15-ны өдрийн А/45 тоот тушаал, 2014.05.12-ны өдрийн А/166 тоот журмаар батлагдсан “Ойн дагалт баялгийг хамгаалах, зохистой ашиглах журам”-ын 3,7 дахь заалт “Хуш модны самрыг 10 дугаар сарын 15-наас дараа оны 3 дугаар сарын 15-ны хооронд бэлтгэнэ” гэсэн заалтын дагуу Сэлэнгэ суманд 70,0 сая төгрөг, Тэшиг суманд 20,0 сая төгрөгийг нэмж тусгалаа. 

 

3.4  Аймгийн 2017 оны төсвийн зардал

2017 оны орон нутгийн төсвийн төсвийн зардлын төслийг боловсруулахдаа Монгол улсын Их хурал, Засгийн газраас баримталж буй бодлого, УИХ-ын 47 тоот тогтоол, ЗГ-ын 2014 оны 147, 2015 оны 109, 230 дугаар тогтоолыг хэрэгжүүлэх хүрээнд төсвийн зарим урсгал зардлыг 2016 оны суурь түвшингээс 1 хүртэл хувиар бууруулж тооцсон суурь зарлагын түвшинд төлөвлөлөө.

Төсвийн тухай хуулийн дагуу орон нутгийн эрх мэдлийг нэмэгдүүлж, томоохон чиг үүргүүдийг орон нутагт шилжиж ирсэнтэй холбогдуулан уг хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1-д заасан чиг үүргүүдийг аймагт төлөөлөн хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан төсвийн зарлагын хэмжээ 2013 оноос эрс өссөн ба 2016 онд51,7 тэрбум төгрөгт хүрэхээр тооцлоо.

Зураг-2:  2017 оны төсвийн зарлагын  бүтэц

 

Нийт зарлагын 39.1хувийг орон нутгийн төсвийн урсгал орлогоор, 57.0хувийг тусгай зориулалтын шилжүүлэг, 3.9 хувийг орон нутгийн хөгжлийн сангийн шилжүүлгийн орлогоор санхүүжүүлэхээр төлөвлөлөө.

Төсвийн тухай хуулийн дагуу орон нутгийн төсвийн суурь зардалд аймаг сумын удирдлагыг хэрэгжүүлэх чиг үүрэгтэй холбогдох урсгал болон хөрөнгийн зардал, нутаг дэвсгэрийн байгаль орчныг хамгаалах, нийгмийн халамж асрамжийн үйлчилгээг үзүүлэх, зохион байгуулах арга хэмжээг оруулж тооцсон.

 

3.4.1.  Орон нутгийн суурь зардал

Орон нутгийн удирдлагыг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой зардалд аймаг сумын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал, Засаг даргын тамгын газар, Багийн засаг дарга түүнчлэн Засаг даргын шууд харъяанд байгаа орон нутгийн төсвийн байгууллагын үйл ажиллагааны урсгал болон хөрөнгийн зардлыг оруулж,  “Орон нутгийн төсвийн аргачлал батлах тухай” Засгийн газрын 2012 оны 30 дугаар тогтоолын дагуу тооцож төлөвлөсөн.  Тус журмаар орон нутгийн удирдлагыг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой зардлыг тогтмол шинжтэй урсгал зардал, хувьсах шинжтэй урсгал зардал, хөрөнгийн зардал гэж ангилж авч үзсэн. Тогтмол шинжтэй урсгал зардал дараах орцуудаас бүрдэнэ. Үүнд:

1.Жишиг нормативаар тогтоосон орон тооны цалин нэмэгдэл

2. Нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгал

3. Түлш халаалт

4. Цахилгаан эрчим хүч

5. Цэвэр бохир ус

6. Байрны түрээс

7. Тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн тэтгэмж

8. Ажил олгогчоос олгож байгаа тэтгэмж, урамшуулал

9. Бүтцийн болон сонгуулийн үр дүнгээр чөлөөлөгдсөн улс төрийн албан болон төрийн захиргааны албан хаагчдад олгох тэтгэмжийг оруулж үзсэн байдаг.

УИХ, Засгийн газраас эдийн засгийн хямралыг даван туулах, төрийн алба хаагчдын ажил үүргийн давхардлыг арилгах, төсвийн хэмнэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлж, орон нутгийн төсөвт байгууллагуудын цалингийн зардлыг11 орчим хувиар бууруулсан түвшинд тооцсон ба 2718 төрийн албан хаагчийн 22720,7 сая төгрөгийн цалин, цалингаас хуулийн дагуу тооцсон нийгмийн даатгалын шимтгэлд 2499,2 сая төгрөг төлөвлөлөө.

Орон нутгийн төрийн байгууллагуудын байрлаж байгаа байрны түлш, халаалт, цэвэр бохир ус, цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээг тухайн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд мөрдөгдөж байгаа үнэ тарифаар тооцож 1030,4 сая төгрөгөөр, тэтгэвэрт гарахад олгох 1 удаагийн тэтгэмж 145,6 сая төгрөгөөр тус тус тооцож, нийт орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын тогтмол шинжтэй урсгал зардалд 6,9 тэрбум төгрөг төсөвлөлөө.

Хувьсах шинжтэй урсгал зардлын хувьд дор дурьдсан үзүүлэлт, зардлын нөлөөллийн хувийн жинд харгалзуулан тооцсон. Үүнд:

1.    Хүн амын тоо-харгалзах хувийн жин 50 хувь

2.    Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ –харгалзах хувийн жин 25 хувь

3.    Алслалт-харгалзах хувийн жин 25 хувь

Эдгээр үзүүлэлтүүдийг тооцохдоо Үндэсний статистикийн хороо, аймгийн Статистикийн хорооноос нийтэд мэдээлсэн хүн амын тоо, газар нутгийн хэмжээ, аймгийн төсвөөс сумын төв хүртэлх км-ийг үндэслэсэн. Хүн ам ихтэй, алслагдсан, нутаг дэвсгэрийн хэмжээ том байгаа орон нутгийн засаг захиргааны нэгжид хөрөнгө илүү хуваарилагдах зарчим баримталсан.

Татварын ерөнхий газрын даргын 2012 оны 906 тоот тушаалаар батлагдсан “Аймаг, нийслэл, дүүргийн татварын газар, хэлтэст орон тооны бус байцаагч ажиллуулах журам”-ын заалтыг үндэслэн Булган суманд орон тооны бус татвар хураагч ажиллуулах ба түүний цалин, нийгмийн даатгалын шимтгэл 6,5 сая төгрөг төлөвлөн суурь зардлыг нэмэгдүүлэв.

Аймгийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төсвийг монгол улсын засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн орон нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын хэрэгжүүлэх чиг үүргийг харгалзан суурь зардлаас 159,0 сая төгрөгөөр нэмэгдүүлэн 267,3 сая төгрөгөөр тусгалаа.

Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зохицуулах зөвлөлийн зардлыг аймгийн Цагдаагийн газрын хүү торгуулийн орлогын 2017 оны хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлд үндэслэн суурь зардлыг 22,0 сая төгрөгөөр нэмэгдүүлэн 50,0 сая төгрөгөөр төлөвлөлөө.

Төрийн албаны хуулийн дагуу өндөр насны тэтгэвэртээ гарч буй 17 албан хаагчийн 145,6 сая төгрөгийн буцалтгүй тусламжийг тооцон аймгийн Засаг даргын тамгын газарт 3 албан хаагчийн 48.0 сая, сумын ИТХ-ын 1 албан хаагчийн 15.5 сая, сумын ЗДТГ-ын 9  албан хаагчийн 70.3 сая, хот тохижуулах газрын 3 албан хаагчийн 9.1, Хүүхдийн сувилалын яслийн 1 албан хаагчийн 2.7 сая төгрөгийг тусгалаа.

Засгийн газрын 2002 оны 6 сарын 11-ны өдрийн 120 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтын “Нэг”-ийн хоёр дахь заалтыг хүчингүй болгосон тул үүрэн телефон хэрэглэх эрх бүхий албан тушаалтнууд гар утасны төлбөрөө өөрсдөө хариуцан төлөх болсоныг үндэслэн байгууллагуудын холбооны зардлыг тодорхой хэмжээгээр бууруулсан болно.

Монгол улсын Шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн ажлаасаа үндэслэлгүйгээр халагдсан 1 төрийн албан хаагчийн ажиллаагүй байх үеийн цалинтай тэнцэх хэмжээний нөхөн олговорт 1.8 сая төгрөг төлөвлөлөө.

Байгаль орчин аялал жуулчлалын газар  /355,1 сая/, Орон нутгийн Өмчийн газар /85,9 сая/, Санхүүгийн хяналт аудитын алба /75.3 сая/, Хүүхдийн сувилалын ясли /114,0 сая/ зэрэг байгууллагуудын зардлыг Улсын их хурлаар баталсан 2017 оны суурь зардлын түвшинд төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг бууруулахгүй байх хэмжээнд тооцож төлөвлөсөн.

Мал вакцинжуулах  арга хэмжээ болон мал эмнэлгийн  үйлчилгээний хөлсийг орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөс олгохоор тооцож 441,1 сая төгрөгөөр төлөвлөж байгаа нь 2016 оны түвшингээс нэг хувиар буурсан байна.

“Авто тээврийн тухай”, “Ахмадын тухай”, “Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний нийгмийн хамгаалалын тухай” зэрэг  хуулийн дагуу Булган хот доторхи зорчигч тээврийн нөхөн олговрыг  тооцож 12,0 сая төгрөг тусгалаа.

Авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татварын орлогыг аймгийн Авто замын санд төвлөрүүлэх ба 2016 оны авто замын сангийн үлдэгдэл 89,4 сая төгрөгийг нэмж тооцон нийт 316,2 сая төгрөгөөр төлөвлөлөө.

Жолоочийн даатгалын тухай хуулийн 22.1.4 дэх заалтыг үндэслэн авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татварын суурь орлогын 10 хувь буюу 25,5 сая төгрөгийг жолоочийн даатгалын санд төвлөрүүлэхээр тооцлоо.

Сумын засаг дарга нарын нөөц хөрөнгийн зардал 5,0 /17*5.0=85.0 сая/ сая, аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгийг 50,0 сая төгрөгөөр тооцон аймгийн суурь зардалд тусгадаг ба аймгийн төсвийн нөөц бололцоо,  аймаг, сумын дарга нарын хэрэгжүүлэх чиг үүргийг харгалзан сум тус бүрт 10,0 /17*10=170.0 сая/ сая төгрөгөөр тооцож тус бүр 5,0 сая төгрөгөөр, аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгийг 302,2 сая төгрөгөөр тус тус нэмэгдүүллээ.

Аймаг, сумын Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс шагнал, урамшуулал, буцалтгүй тусламж, уналга, цугларалт, бэлтгэл сургуулилт, мал тооллогын зардал, байгалийн гамшиг, ослын үр дагаврыг арилгах, гоц халдварт өвчиний голомтыг арилгах, тархалтыг хязгаарлах болон засаг даргын хуулиар олгогдсон бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхтэй холбоотой цаг үеийн шинжтэй зарим арга хэмжээг санхүүжүүлдэг.

Аймгийн Ахмадын холбооны төсвийг СЯ-аас өгсөн суурь зардлын түвшинд буюу 40,6 сая төгрөгөөр тооцож аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгөнд төрийн өмнөөс гүйцэтгэх ажил үйлчилгээ гэсэн эдийн засгийн ангилалд төлөвлөн санхүүжүүлэхээр тооцсон ба аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгийг нийт 390,9сая төгрөгөөр тусгалаа.

Аймгийн Гамшгаас хамгаалах санд аймгийн төсвөөс 100,0 сая, үндсэн үйл ажиллагааны орлогоос 50,0 сая төгрөг нийт 150,0 сая төгрөг,  аймгийн Цэргийн дүйцүүлэх албаны зардлыг 17,8 сая төгрөгөөр тооцон төлөвлөлөө.

2016 онд ашиглалтад орсон Усан спорт сургалтын төвийн үйл ажиллагааны зардалд 182,5 сая төгрөг төлөвлөсний 37,7 сая төгрөгийг Биеийн тамир спортын газрын урсгал төсвөөс, 144,8 сая төгрөгийг аймгийн төсвөөс санхүүжүүлэхээр тооцлоо.

Байгаль орчныг хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний зардлыг бусад зүйл зардалд шилжүүлэн зарцуулахгүй бөгөөд хэрэгжүүлэх арга хэмжээг аймгийн Засаг даргын “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөр, аймгийн нийгэм эдийн засгийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, Ногоон хөгжлийн хөтөлбөр, Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 43 тоот тогтоол зэрэгтэй уялдуулан 4787,5 сая төгрөгөөр тооцож төлөвлөлөө.

Халамжийн үйлчилгээний арга хэмжээний зардалд 4,7 тэрбум төгрөг төсөвт тусгасан ба дараахь халамж үйлчилгээний зардалд хувиарлав. Үүнд:

v  Халамжийн сангийн хувьд нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт 1071 хүнийг хамруулж 1798,6 сая,

v  Жирэмсэн ба хөхүүл хүүхэдтэй эхэд олгох нөхцөлт мөнгөн тэтгэмжид 1430 хүнийг хамруулж 685,9 сая,

v  Нөхцөлт мөнгөн тусламжид 1137 хүнийг хамруулж 873,7 сая,

v  Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд 22 хүнийг хамруулан 12,5 сая,

v  Амьжиргааг дэмжих нөхцөлт мөнгөн тусламжид 1226 хүний хамруулан 613,3 сая,

v  хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд үзүүлэх нийгмийн халамжийн үйлчилгээнд 242 хүнийг хамруулан 121,8 сая,

v  Ахмад настнуудад үзүүлэх хөнгөлөлтөд 355 хүнийг хамруулан 201,5 сая,

v  Хоол тэжээлийн тусламж, дэмжлэгт 2872 хүнд 372,4 сая

v  Амжиргаа дэмжих зөвлөлийн гишүүдийн урамшуулал 22,6 сая

v  Банкны үйлчилгээний хураамж 3,9 сая төгрөгийг тус тус тооцож хуваарилсан.

Аймгийн нөөцийн газрын төсвийн бие даалган аж ахуйн тооцоотой ажиллахыг чиглэл болгож төсвийн ачааллыг бууруулснаас гадна аймгийн “Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэн” аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газрыг татан буулгаж, үйл ажиллагааг нь Булган сумын ЗДТГ-т шилжүүлэхээр тооцож, зайлшгүй гарах байгууллагын халаалт цэвэр бохир ус, гэрэл цахилгаан болон 2 ажилтны цалин, нийгмийн даатгалын  зардлыг тооцон 39,5 сая төгрөгөөр тусгалаа.

 

3.4.2 Засгийн газрын тусгай зориулалтын шилжүүлэг

“Төсвийн тухай хууль”-иар 2013 оны төсвийн жилээс эхлэн тусгай зориулалтын шилжүүлэг хэлбэрээр Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх бөгөөд шаардагдах эх үүсвэрийг санхүүжүүлэх зорилгоор тусгайлан тогтоосон зориулалт, нөхцөл, шаардлагын дагуу 2017 оны аймаг, сумын төсөвт тусгай зориулалтын шилжүүлгийн орлогоор  28,9 тэрбум төгрөгийг улсын төсвөөс санхүүжүүлэхээр тооцсон.

Төсвийн ерөнхийлөн захирагч, аймгийн Засаг даргатай Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээг байгуулсны үндсэн дээр дор дурдсан чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.

 

Тусгай зориулалтын шилжүүлэг.

1. Сургуулийн өмнөх боловсрол /Хүүхдийн цэцэрлэг/

2. Ерөнхий боловсрол /Ерөнхий боловсролын сургууль/

3. Соёлын үйлчилгээ /Сумдын соёлын төв/

4. Эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээ /Сумдын соёлын төв/

5. Газрын харилцаа кадастр /Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газар/

6. Хүүхдийн хөгжил, хамгааллын үйлчилгээ / Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын  хөгжлийн газар/

7. Соёл, аялал жуулчлал, нийтийн биеийн тамирийн үйлчилгээ/Биеийн тамир спортын газар/

 

Эдгээр байгууллагуудын төсвийг боловсруулахдаа

·         Төсвийг боловсруулахад ашигласан тоон үзүүлэлт, холбогдох салбарын норм, нормативыг үндэслэн төсвийг хуваарилсан. /сурагчдын тоо,  эмчлүүлэгчдийн орны тоо, өрхийн эрүүл мэндийн төвийн нэг иргэнээр тооцсон санхүүжилтийн хэмжээ гэх мэт/

·         Зарлагын зориулалтыг өөрчлөөгүй. /тухайлбал нэг удаагийн шинж чанартай, хүний тоонд суурилж төлөвлөгдсөн тэтгэмжийн зардлуудыг өөр зориулалтаар ашиглахгүй байх/

·         Төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулсан тусгай зориулалтын шилжүүлгийн гэрээнд тусгагдсан үйлчилгээний стандарт, тоо хэмжээ, чанар, хүртээмжийг бууруулахгүй байхаар,

·         Төсвийн хөтөлбөр хооронд шилжүүлж зарцуулахгүй байх зарчмыг баримталсан.

Сумын төсөвт тусгай зориулалтын шилжүүлгээр 26,7 тэрбум төгрөг хуваарилагдсан.

 

3.4.3 Орон нутгийн хөгжлийн сан

Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сан болон улсын төсвөөс аймаг, нийслэлийн орон нутгийн хөгжлийн санд олгох орлогын шилжүүлгийн тооцооллыг боловсруулахдаа “Төсвийн тухай хууль”, “Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сан болон орон нутгийн хөгжлийн сангаас олгох орлогын шилжүүлэг тооцох аргачлал”, 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 17 дугаар тушаалаар батлагдсан “Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, ашиглалтын болон хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн орлогоос Орон нутгийн хөгжлийн санд олгох шилжүүлэг тооцох аргачлал”-д тус тус үндэслэсэн.

2017 оны ОНХС-ийн эх үүсвэрт орсон өөрчлөлтүүд:

§  Дотоодын барааны НӨАТ - Төсвийн тухай хуулийн 59.1.1-т заасан ОНХНС-ийн нэг эх үүсвэр болох “импортоос бусад бараа, ажил, үйлчилгээний нэмэгдсэн өртгийн албан татварын орлогын 10 хувь” байсныг 5 хувь болгон өөрчилсөн.

§  (АМНАТ – Мега төсөл)*10 хувь - Төсвийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.1.2-т заасны дагуу Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн орлогын 5%-ийг бүх аймаг, нийслэлд хуваарилахаас гадна 2016 оны төсвийн жилээс эхэлж Төсвийн тухай хуулийн 60.2.6. заасны дагуу нийт АМНАТ-ийн орлогоос улсын чанартай томоохон төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэгч хуулийн этгээдийн төлсөн ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн орлогыг хассан зөрүүний 10 хувийг /Төсвийн тухай хуулийн 2016.09.09-ний өдрөөрх өөрчлөлтөөр 30% байсныг 10% болгон өөрчилсөн/ тухайн орлогыг төвлөрүүлсэн аймаг, нийслэлд нь нэмж хуваарилж байна.

§  Үндсэн тэнцлийн ашгаас тухайн шатны төсөвт үлдэх болон улсын төсөвт шилжүүлэх орлогын талаар- Төсвийн тухай хуулийн 56.2-т заасан хөрөнгийг ОНХНС-д төвлөрүүлж аймаг, нийслэлд дахин хуваарилалт хийдэг байсныг 2017 оноос эхлэн Төсвийн тухай хуулийн 56.2.1 ба 56.2.2-т зааснаар улсын төсөвт төвлөрүүлэхээр болсон.

§  Сум, дүүргийн ОНХС-д хуваарилалт хийх талаар: Аймаг, нийслэл нь орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас олгосон шилжүүлгийн 60-аас доошгүй хувийг сум, дүүргийн ОНХС-д хуваарладаг байсан бол Төсвийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.2 дах хэсэгт өөрчлөлт орсноор орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангийн эх үүсвэрийг харилцан адилгүй хувь хэмжээгээр хуваарилах бөгөөд итгэлцүүрээр хуваарилагдах хэсгийн 30-аас доошгүй хувийг сум, дүүрэгт хүн амын тоо, алслалт, нутаг дэвсгэрийн хэмжээнээс хамааруулан хуваарилдаг байхаар хуулийн өөрчлөлт орсон. /Төсвийн тухай хуулийн 2016 оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрөөрх нэмэлт өөрчлөлтийн 59 дүгээр зүйлийн 59.2 дах заалт/

§  Улсын төсөв болон Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас аймаг, нийслэлийн орон нутгийн хөгжлийн санд хуваарилагдаж байгаа хөрөнгөөр 2017 онд дараах суурь зарлагыг санхүүжүүлнэ:

1. Хот тохижилтын газрын зардлын 50 хувь /нийслэлээс бусад/

2. Мал эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх зардал 100 хувь /малын тарилгын үйлчилгээ/

3. Усны татаас 100 хувь

Дээрх хуулийн өөрчлөлттэй холбогдуулан аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангаас сумынорон нутгийн хөгжлийн санд олгохорлогын шилжүүлгийг дараах байдлаар хуваариллаа.Үүнд:

1. Булган сумын орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын шилжүүлэг дээр Хот тохижилтын газрын урсгал төсөв 162,5 сая төгрөг, аймгийн орон нутгийн хөгжлийн санд малын үйлчилгээний хөлсний зардал 441,1 сая төгрөгийг нэмж хуваарилсан.

2. Тусгай зөвшөөрлийн төлбөрийн орлогын 50-иас доошгүй хувийг Ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл олгогдсон тухайн сумын ОНХС-д хуваарилахаар тооцож 12 сумын хөгжлийн сангийн шилжүүлгийг 0,2-46,0 сая төгрөгөөр нэмэгдүүллээ. Энэ эх үүсвэрийг Улсын төсвөөс улиралд 1 удаа шилжүүлнэ.

3. Улсын чанартай томоохон төсөл хэрэгжүүлэгч хуулийн этгээдийн /мега төсөл/ АМНАТ–ийн орлогоос бусад АМНАТ-ийн орлогын 33 хувийг ашигт малтмалын олборлолт хийгдсэн тухайн Бүрэгхангай, Дашинчилан, Сайхан сумын орон нутгийн хөгжлийн санд хуваарилж 57,5 сая төгрөгөөр нэмэгдүүллээ.

4. ОНХНС болон Улсын төсвөөс олгох орлогын шилжүүлгийн дээрх хуваарилалтаас үлдсэн хэсэг буюу итгэлцүүрээр хуваарилагдах хөрөнгийн 30хувийг бүх сумын ОНХС-д хүн амын тоо, алслалт, нутаг дэвсгэрийн хэмжээнээс хамааруулан 40:30:30 харьцаагаар тооцоход нэг суманд 10,1-26,8 сая төгрөг ногдож байна.

 

Хүснэгт-13: Аймгийн Орон  нутгийн хөгжлийн сангаас хэрэгжүүлэх

 төсөл арга хэмжээ

№	Төсөл, арга хэмжээний нэр, хүчин чадал, байршил	Хэрэгжүүлэх хугацаа	Төсөвт өртөг /сая.төг/	2017 онд санхүүжих дүн
1	Аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангаас хэрэгжүүлэх төсөл арга хэмжээний дүн		1,342,000.0	961,000.0
1.1	Хөрөнгө оруулалтын дүн		1,049,000.0	668,000.0
1.1.1	Булган аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн урд талаас НИК шатахуун түгээх станцын зүүн тал хүртэлх хатуу хучилттай авто зам барих ажил /0.482 км зураг төсөвтэй/	2017 он	328,000.0	328,000.0
1.1.2	Сайхан сумын сургуулийн дотуур байр, 160 сурагчдын хоолны газар /Шинэ барилга нийт төсөв 551.0 сая төгрөг. Үүнээс 2017 онд 300.0 сая төгрөг 2018 онд 251.0 сая төгрөг Концессийн гэрээгээр/	2017-2018 он	551,000.0	300,000.0
1.1.3	Хишиг-Өндөр сумын бүрэн дунд сургуулийн ариун цэвэр эрүүл ахуйн байгууламжийн засвар   /Мобиком, Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтарч гүйцэтгэсэн. Орон нутгийн оролцооны хөрөнгө/	2017 он	90,000.0	20,000.0
1.1.4	Хангал сумын бүрэн дунд сургуулийн ариун цэвэр эрүүл ахуйн байгууламжийн засвар   /Мобиком, Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагатай хамтарч гүйцэтгэсэн. Орон нутгийн оролцооны хөрөнгө/	2017 он	80,000.0	20,000.0
1.2	Тоног төхөөрөмжийн дүн		55,000.0	55,000.0
1.2.1	Аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгийг түргэн тусламжийн автомашинаар хангах	2017 он	25,000.0	25,000.0
1.2.2	"Элэгний хорт хавдрыг эрт илрүүлэх үндэсний стратеги"-ийг орон нутгийн онцлогт тохируулан хэрэгжүүлэхэд анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагуудыг үзлэгт шаардлагатай тоног төхөөрөмж, урвалж бодисоор хангах	2017 он	30,000.0	30,000.0
1.3	Хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээний дүн		238,000.0	238,000.0
1.3.1	Аймгийн өвсний  нөөц бүрдүүлэх	2017 он	50,000.0	50,000.0
1.3.2	Аймгийн хэмжээнд хэрэгжиж байгаа хөтөлбөрүүдийг зохион байгуулах	2017 он	100,000.0	100,000.0
1.3.3	2017 онд хэрэгжүүлэх барилга байгууламжийн ТЭЗҮ, зураг төсөв боловсруулах ажил	2017 он	38,000.0	38,000.0
1.3.4	Ардын хувьсгалын 96 жилийн ойн баяр наадмын зардал	2017 он	50,000.0	50,000.0
1.4	Суурь зарлагын дүн		441,084.8	441,084.8
1.4.1	Мал эмнэлэгийн үйлчилгээний зардал	2017 он	441,084.8	441,084.8

 

2017 онд орон нутгийн хөгжлийн сангийн төсвөөр хэрэгжүүлэх төсөл арга хэмжээний69,5 хувь буюу 668,0сая төгрөгийг хөрөнгө оруулалт барилга байгууламжинд, 55,7 хувь буюу 55,0 сая төгрөгийг тоног төхөөрөмж техник хэрэгсэл худалдан авахад, 24,8 хувь буюу 238,0 сая төгрөгийг хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээнд тус тус зарцуулахаар тооцсон байна.

Орон нутгийн хөгжлийн сангийн 28,2 хувь буюу 441,1 сая төгрөгийг төсвийн суурь зарлагад тооцон мал эмнэлгийн үйлчилгээний зардалд тусгасан.

 

3.4.4 Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалт

Аймгийн 2017 оны үндсэн тэнцлийн ашгаас 1087.1 сая төгрөгөөр хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр төсөл арга хэмжээг  санхүүжүүлэхээр тооцогдсон.

 

Хүснэгт-14: Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалт

№	Төсөл арга хэмжээний нэр, хүчин чадал байршил	Эхлэх, дуусах хугацаа	Төсөвт өртөг	2017 онд санхүүжих
1	Аймгийн төвд дулаан дамжуулах 3 төвийн барилга барих ажил	2016-2017 он	430,600.0	430,600.0
2	2014-2015 онд хэрэгжүүлэх барилга байгууламжийн ТЭЗҮ, зураг төсөв боловсруулах ажлын дутуу санхүүжилт	2016 он	10,000.0	10,000.0
3	Бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв барих	2017-2018 он	2,737,603.0	500,000.0
4	АЗДТГ-ын шинэ барилгын барилга угсралтын ажлын дутуу санхүүжилт	2011-2017	146,500.0	146,500.0
Нийт дүн			3,324,703.0	1,087,100.0

 

 

2017 оны орон нутгийн төсвийн суурь орлогод АТӨЯХАТ-ийн орлогоор 254.6 сая төгрөг оруулахаар тооцсон бөгөөд “Жолоочийн даатгалын тухай” хуульд зааснаар 25.5 сая төгрөгийг жолоочийн хариуцлагын даатгалын санд төвлөрүүлж 2016 оны замын сангийн хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэл болон орон нутгийн авто зам ашигласны төлбөрийн орлогоор89,9 сая төгрөг төвлөрнө гэж тооцон нийт 316,3 сая төгрөгийг дараах арга хэмжээнд зарцуулахаар төлөвлөв.

Хүснэгт-15: 2017 оны Авто замын сангаас хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээ

№	Хийгдэх ажлууд	Эхлэх, дуусах хугацаа	Төсөвт өртөг /мян.төг/	2017 онд санхүүжих дүн /мян.төг/
1	Байгалийн гамшгийн үеийн авто зам, гүүрийн засварт	2017 он	30,000.0	30,000.0
2	Булган сумын авто зам, замын засвар	2017 он	25,000.0	25,000.0
3	Орон нутгийн авто зам, замын байгууламжийн шинэчлэл /зураг төсөв хийгдсэн/	2017 он	165,250.3	165,250.3
4	Булган сумын хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийн нөхөн сэргээлт	2017 он	4,000.0	4,000.0
5	Хялгант гүүрний урсгал засвар	2017 он	50,000.0	50,000.0
6	Зам, тээврийн хяналтын төвийн зардал	2017 он	12,000.0	12,000.0
7	Зохиогчийн хяналтын болон зурагтөсвийн зардал	2017 он	30,000.0	30,000.0
Нийт дүн			316,250.3	316,250.3

 

 

3.4.5 Байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээний талаар

 

3.4.5.1  Ойн нөөцийг хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний талаар

Манай аймгийн  ойн сан нь 1,917,7 мянган га талбайтай. Сүүлийн 3 жилд 3957 га талбайгаас 56000-60000 м3 мод бэлтгэсэн. 2010 оны ой зохион байгуулалтаар зайлшгүй ойжуулах шаардлагатай 43677 га, 15999 га талбайд байгалийн сэргэн ургалтад туслах ажлыг гүйцэтгэх судалгаа гарсан байна.

Байгаль хамгаалах тухай хууль, Ойн тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1, 30.2 дахь заалт, “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөрийн 2.4, 2.5 дахь хэсэг, “Ногоон хөгжил” хөтөлбөрийг үндэслэл болгон дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөлөө.

Ø  Аймгийн хэмжээнд жилд 1000-аас доошгүй талбайд ойжуулалт нөхөн сэргээлтийн ажлыг гүйцэтгэхээр тусгагдсан. Ойжуулалт нөхөн сэргээлтийн ажлыг хийх гол зорилго нь ойн нөөцийг арвижуулах, ойн удмын санг хамгаалах, уур амьсгалыг зөөлрүүлэх, ойн хамгаалалтын ач холбогдлыг алдагдуулахгүй байхад чиглэгдэнэ. Үүний тулд гал түймэр, хөнөөлт шавж, өвчинд нэрвэгдсэн болон мод бэлтгэсэн талбайг нэн түрүүнд нөхөн сэргээх, ойжуулах.

Ø  “Ногоон хэрэм”, “Цөлжилттэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөр” болон аймгийн дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор жилд 50-аас доошгүй талбайд цөлжилт болон ногоон хэрмийн туслах зурвасын ажлыг гүйцэтгэх

Ø  2010 онд хийгдсэн ой зохион байгуулалтын ажлын дүн мэдээнд тулгуурлан нийт 35930га ойн талбай нь ойн хөнөөлт шавжинд нэрвэгдсэний улмаас модод нь хатаж хуурайшин ойгоор бүрхэгдээгүй талбайд бөгөөд 294,0 мян.га талбайд хөнөөлт шавжийн тархалттай, 29,8 мян.га талбайд хөнөөлийн голомт үүсгэсэн талбай байгааг тогтоосны дагуу давтамжтайгаар тэмцлийн ажлыг явуулах

 

Ø  Модыг түлшинд хэрэглэхийг багасгах, агаарыг бохирдлыг бууруулах зорилгоор  шахмал түлшний үйлдвэр байгуулах түүнд шаардагдах хөрөнгө оруулалтыг хийх

Ø  Аж ахуйн өндөр ач холбогдолтой үнэт төрлийн мод зонхилсон ойг бий болгох, модлогийн чанарыг сайжруулах, ойн техникийн болцын насыг богиносгох, ойд түймэр гарах, ойн хөнөөлт шавжийн голомт үүсэх тархах нөхцлийг багасгах, ойн ус, хөрс хамгаалах болон бусад ашигт шинж чанарыг дээшлүүлэх зорилгоор явуулдаг ойн аж  ахуйн хамгийн чухал арга хэмжээ нь арчилгааны огтлолт  юм. Иймд насны I,II ангийн ойд арчилгааны огтлолтыг зайлшгүй хийх шаардлагатай.

Ø  Байгалийн тэнцвэрт байгаль хамгаалах, доройтлыг бууруулах, булаг, голын ундрагыг нэмэгдүүлэх зорилго бүхий “Чацаргана”  хөтөлбөр хэрэгжүүлэх

Дээрх арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэхээр 19 төсөл арга хэмжээнд 2.5 тэрбум төгрөг төлөвлөлөө.

3.4.5.2. Төв суурингийн тохижилт, ногоон байгууламж, агаарын бохирдол, хог хаягдлын талаар

             Аймгийн хэмжээнд орчны бохирдлыг бууруулах, хатуу хог хаягдлыг багасгах ажлыг  шат дараатай хэрэгжүүлж байна. Хог хаягдлын норм норматив тогтоох ажлыг аймгийн хэмжээнд 2015 онд хийсэн.Тооллогын дүнгээр  нэг хүнээс үүсэх хог хаягдлын зуны норматив: 0.3 кг, өвлийн норматив:0.5 кг, Булган сумын хэмжээнд зуны улиралд нэг өдөрт үүсэх хог хаягдлын хэмжээ 3720.6 кг. Үүний 24% нь хүнсний, 11% нь цаас, 12% нь хуванцар, 20% нь шил, 22% нь үнс, 3.8% нь даавуу, 5.2% нь металл,  2.3% эмнэлэгийн болон аюултай хог хаягдал, өвлийн улиралд нэг өдөрт үүсэх хог хаягдлын хэмжээ 5332.86 кг. Үүний 19% нь хүнсний, 5% нь цаас, 7% нь хуванцар,11 % нь шил, 27% нь үнс, 2.7% нь даавуу, 4.6.% нь металл,  1.8% эмнэлэгийн болон аюултай хог хаягдал, 2 % нь бусад хог хаягдал байгаа нь тогтоогдсон.  Тооллогын дүнгээс харахад хог хаягдлыг ангилан ялгаж дахин ашиглах, хоёрдогч түүхий эд боловсруулах боломжтой нь харагдаж байна. Мөн хаягдлыг байгальд  халгүй аргаар дарж устган иргэдийнхээ эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бий болгох нь зүйтэй байна.

            Булган сумын төвлөрсөн хогийн цэгт хог хаягдлыг байгальд халгүй аргаар дарж булах ландфиллын аргыг 2011 оноос эхлэн хэрэгжүүлж одоогийн байдлаар 30 га газрын хог хаягдлыг цуглуулан дарж булаад байна.  Булган сумын төвлөрсөн хогийн цэгт хог ангилан ялгах цех байгуулан хог хаягдлыг ангилан ялгах ажлын эхлэл тавигдаж, 2015 онооос үйл ажиллагааг нь эхлүүлээд байна.

            2017 онд байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн баялгийг нөхөн сэргээх зардлаас  хог хаягдлыг багасгаж, орчны доройтлыг сааруулах талаар 15 ажил хийхээр төлөвлөсөн. Энэ ажлууд нь Монгол Улсын “Байгаль орчныг хамгаалах тухай” хуулийн 16-р зүйлийн 16.1.1 дэх заалт, Хог хаягдлын тухай хуулийн 8-р зүйлийн 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.3.1 ,8.3.2, 8.5.6 дахь заалт, “Хөгжлийн хөтөч” хөтөлбөрийн 2.4. дэх заалт, “Ногоон хөгжлийн хэтийн зорилт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор хийхээр төлөвлөгдсөн болно.

 

3.4.5.3. Усны нөөцийг хамгаалах болон эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээх арга хэмжээний талаар:

Манай аймгийн усны нөөц 1504,8 сая м3/жил бөгөөд зэргэлдээ орших нутгаас дамжин ирэх урсацыг тооцоолбол 9604,0 сая.м3/жил болно. Газар доорх усны ашиглалтын нөөц нь 313,5 сая м3/жил байна гэж тооцжээ.

Аймгийн хэмжээнд усны тоо бүртгэлээр 487 гол горхиноос устай 459, усгүй 28, 642 булаг шандаас устай 469, усгүй 173, 113 нуур тойрмоос устай 87, усгүй 26, 58 рашаан, рашаан төст булгаас устай 57, усгүй 1, гүн өрмийн худаг 525, энгийн уурхайн худаг 282, богино яндант худаг 174 тус тус тоологдсон. 2011 оны усны тоо бүртгэлийн дүнтэй харьцуулахад 24 гол горхи, 71 булаг шанд, 4 нуур, 2 рашаан сэргэж устай болсон байна.

Монгол Улсын Усны тухай хуулийн 11-р зүйлийн 11.1.2, 12-р зүйлийн 12.1.1, Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн тухай хуулийн 13-р зүйлийн 13.1, 13.2, 13.4, 18-р зүйлийн 18.1 дэхь заалт, Засгийн газрын 2015 оны 289 дүгээр тогтоолын 1 дэхь заалт, Засгийн газрын 2014 оны 43-р тогтоолоор батлагдсан  “Байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээнд зарцуулах төлбөрийн орлогын хэсгийг бүрдүүлэх, зарцуулах, тайлагнах журам”-ын 3.2 дахь заалт, “Хөгжлийн хөтөч” үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 2.4.2 дахь заалтыг үндэслэл болгон дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөлөө.

·         Булган аймгийн нийт усны нөөцийн 3,1 хувийг газрын доорхи ус эзэлдэг бөгөөд нийт ус хэрэглээний 80 гаруй хувийг газрын доорхи усны нөөцөөс хангаж байна. Иймд бага нөөцтэй газрын доорхи усны нөөцийг хэмнэж, хур бороо, цасны усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулан бэлчээр, ногоон байгууламжийн усан хангамжийг сайжруулах замаар цөлжилтөөс хамгаалах, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах шаардлагатай байна.

• Булгийн эхийг хашиж хамгаалснаар малын хөлөөр талхалагдан ширгэхээс болон усыг аммиак, нитрит, нитрат, нян, вирусээр бохирдохоос урьдчилан сэргийлнэ. Мөн усны нөөцийг хамгаалснаар бэлчээрийг зохистой хуваарилан ашиглах нөхцөл бүрдэж, цөлжилтийг сааруулна.Одоогийн байдлаар нийт 327 булаг шанд, рашааны эхийг хашиж хамгаалсан бөгөөд хамгаалах шаардлагатай 40 гаруй булаг шанд үлдээд байна.
• Эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэж байгаа рашаануудын ашиглах боломжит нөөцийг тогтоож, судалгаа шинжилгээг хийлгэн шинжлэх ухааны үндэслэлтэй ашиглах шаардлагатай байна.
• Усны сан бүхий газар буюу гол, горхи, булаг, шанд, нуур, тойромд энгийн болон онцгой хамгаалалтын бүсийн, усан хангамжийн худагт эрүүл ахуйн бүсийн хилийн заагт журамд заасан хориглох зүйлийг тусгасан самбар байрлуулж усны нөөцийг бохирдохоос хамгаална.
• Усны тоо бүртгэлийн ажлыг өмнөх оны тоо бүртгэлийн материалыг суурь үзүүлэлт болгон аймгийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд шинээр гаргасан худаг, гол, горхи, булаг шанд, рашаан, нуурын өөрчлөлтийг баримтжуулж мэдээллийн санд тусгана.
• Байгаль орчны тэмдэглэлт өдрүүдийн хүрээнд холбогдох хууль, тогтоомж болон байгаль орчны мэдээллийг иргэдэд сурталчилан таниулж, гарын авлага, сурталчилгааны материалаар хангаж, байгаль хамгаалах арга хэмжээнд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.

Дээрх арга хэмжээнд 9 төсөл арга хэмжээнд 1.2 тэрбум төгрөг төлөвлөлөө.

Түүнчлэн аялал жуулчлалын чиглэлээр 7 төсөл арга хэмжээнд 52.4 сая, газрын хэвлийг хамгаалах, нөхөн сэргээх чиглэлээр 3 төсөл арга хэмжээнд 52.6 сая, химийн хорт бодис, аюултай бодисын чиглэлээр 1.5 сая, мэдээлэл сургалт сурталчилгааны 5 арга хэмжээнд 49.6 сая, тусгай хамгаалалттай газар нутгийг хамгаалах чиглэлээр 3.0 сая, биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах чиглэлээр 6.0, хяналт шалгалтын чиглэлээр 4 төсөл арга хэмжээнд 172.0 сая төгрөг төлөвлөлөө.

 

Хүснэгт-16: Байгаль орчныг хамгаалах нөхөн сэргээх арга хэмжээний жагсаалт

 

д	Төсөл арга хэмжээний нэр байршил, хүчин чадал	Хэрэгжүүлэх хугацаа	Төсөвт өртөг /мян.төг/	2017 онд санхүүжих
Нэг. Усны нөөцийг хамгаалах талаар
1	Дашинчилэн суманд хөв цөөрөм байгуулах зураг төсвийн ажлыг боловсруулах	2017 он	15,000.0	15,000.0
2	Булаг шандын эхийг хашиж хамгаалах /10 булаг/	2017 он	40,000.0	40,000.0
3	Могод сумын Хульжийн халуун рашааны ордын нөөцийг нарийвчилан тогтоох	2017 он	100,000.0	100,000.0
4	Усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн зааг, тэжээгдлийн мужийг тэмдэгжүүлэх /200 ш/	2017 он	24,000.0	24,000.0
5	Усны тоо бүртгэлийн ажлыг зохион байгуулах	2017 он	8,000.0	8,000.0
6	Могод сумын Бумбатын голын хөв цөөрмийг засварлах	2017 он	10,000.0	10,000.0
7	Булган сумын 1-р багийн Бунхан толгойн зүүн талын үерийн сувгийн ажил	2017 он	628,000.0	628,000.0
8	Байгаль орчны салбарын тэмдэглэлт өдрүүдийн хүрээнд сургалт сурталчилгааны ажлыг зохион байгуулах	2017 он	10,000.0	10,000.0
9	Хялганат тосгоны цэвэр усны гол шугам сүлжээний өргөтгөл шинэчлэлийн ажлын үргэлжлэл	2017 он	362,000.0	362,000.0
	Дүн		1,197,000.0	1,197,000.0
Хоёр. Аялал жуулчлалын талаар
10	Эвент арга хэмжээ зохион байгуулах	2017 он	11,882.3	11,882.3
11	"International tourism mongolia-2017”, "ITB-2017", “Улаанбаатар тур-2017 дотоодын болон олон улсын үзэсгэлэнд оролцох	2017 он	15,500.0	15,500.0
12	Рашаант, Баяннуур, Дашинчилэн, Гурванбулаг сумдыг хамарсан танин мэдэхүйн эко аялал зохион байгуулж, телевизийн нэвтрүүлэг бэлтгэн гаргах	2017 он	10,000.0	10,000.0
13	Аялал жуулчлалын салбарын зөвлөгөөнийг зохион байгуулж, салбарын тулгамдсан асуудлыг тодорхойлж, шийдвэрлэх	2017 он	1,000.0	1,000.0
14	Зэд-Хантай-Бүтээлийн нурууны улсын тусгай хамгаалалттай дархан цаазат газрын хязгаарлалтын бүсийг түшиглэн эко аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх нөөцийг тогтоон, зам чиглэл гаргах, тэмдэгжүүлэх	2017 он	1,500.0	1,500.0
15	Байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй үйл ажиллагаа эрхлэгч "Эко" иргэн аж ахуйн нэгж шалгаруулж урамшуулах	2017 он	3,000.0	3,000.0
16	Уран тогоо уулын түшиглэн эко аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх, зам чиглэл гаргах, тэмдэгжүүлэх	2017 он	9,500.0	9,500.0
	Дүн		52,382.3	52,382.3
Гурав. Газрын хэвлийг хамгаалах, нөхөн сэргээх талаар
17	Бэлчээрийн фотомониторингийн цэг байршуулах     /304 цэг/	2017 он	4,560.0	4,560.0
18	Улсын хамгаалалтанд орсон Сайхан сумын Моюнчурын дурсгалыг хашиж хамгаалах, тохижуулах	2017 он	8,000.0	8,000.0
19	Байгаль орчинд учирсан хохирлын экологи эдийн засгийн үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх /эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй/	2016 он	40,000.0	40,000.0
	Дүн		52,560.0	52,560.0
Дөрөв. Химийн хорт болон аюултай бодисын талаар
20	Химийн хорт болон аюултай бодис  хэрэглэдэг ААНБ-ын судалгаа, химийн хорт бодисын  тооллого хийж, судалгааг гаргах	2017 он	1,500.0	1,500.0
	Дүн		1,500.0	1,500.0
Тав. Мэдээлэл, сургалт, сурталчилгааны талаар
21	"Байгаль хамгаалал-Иргэдийн оролцоо" эмхэтгэл боловсруулан хэвлүүлэх /2400ш/	2016 он	9,600.0	9,600.0
22	"Ус-хөгжил" иргэдэд зориулсан гарын авлага боловсруулан хэвлүүлэх	2016 он	8,000.0	8,000.0
23	Байгаль хамгаалах чиглэлээр сурталчилгааны самбар хийлгэх /16 сум/	2017 он	16,000.0	16,000.0
24	Байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч, Байгаль хамгаалагч, Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн захиргааны байгаль хамгаалагч, багийн засаг дарга нарт сургалт, зөвлөгөөн зохион байгуулах	2017 он	10,000.0	10,000.0
25	Сумын ЗДТГ-ын Газрын даамлуудыг GPS-ээр хангах	2017 он	6,000.0	6,000.0
	Дүн		49,600.0	49,600.0
Зургаа. Ой, цөлжилтийн талаар
26	Ойжуулалт  /300га/	2017 он	208,500.0	208,500.0
27	Цөлжилт болон  Ногоон хэрэмийн туслах зурвасын  ажил /10га/	2017 он	20,000.0	20,000.0
28	Ойн хортны тэмцлийн ажил /16500га/	2017 он	528,000.0	528,000.0
29	Ойн хортны судалгааны ажил  /100000га/	2017 он	10,000.0	10,000.0
30	Арчилгааны огтлолт хийх /60га/	2017 он	7,200.0	7,200.0
31	Дашинчилэн, Сэлэнгэ, Орхон, Тэшиг сумдад таригдсан 34124 ширхэг модны 3 дахь жилийн зардал	2017 он	259,615.3	259,615.3
32	Ойн нөхөрлөлүүдийн ойн санд ой зохион байгуулалт хийлгэх /40 ойн нөхөрлөл/	2017 он	56,000.0	56,000.0
33	Ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх сургалт зохион байгуулах /2 удаа/	2017 он	6,000.0	6,000.0
34	Хутаг-Өндөр сумын Гуртын гүүрээс нааш 1 км засмал замыг элсний нүүдлээс хамгаалах	2017 он	6,000.0	6,000.0
35	Байнгын үрийн талбай арчлах /20га/	2017 он	6,000.0	6,000.0
36	Байгаль орчны тэнцвэрт байдлыг хадгалах, хамгаалах, ус булгыг сэргээх зорилгоор "Чацаргана" хөтөлбөр хэрэгжүүлэх	2017 он	994,287.3	994,287.3
37	Монос төгөлийн арчилгааг хийж, хамгаалалтыг сайжруулах	2016 он	3,000.0	500.0
38	Ойжуулалт  /Бүрэгхангай, Орхон, Хангал, Сэлэнгэ, 300 га/	2016 он	208,500.0	13,738.5
39	Цөлжилт болон  Ногоон хэрмийн туслах зурвасын  ажил /Дашинчилэн 15 га/	2016 он	30,000.0	4,800.0
40	Хангал суманд ойжуулалтын нэмэлт тарилт /50 га/	2015-2016 он	15,500.0	15,500.0
41	Цөлжилт болон ногоон хэрмийн туслах зурвасын ажил /ногоон хэрэм 25 га, цөлжилтийн эсрэг 25 га, 2013 оны арчилгаа 45 га/ 2014 онд хийгдэж дууссан	2014-2016 он	16,950.0	16,950.0
42	30 га-д үрийн байнгын талбайг арчлах, хамгаалах /2015 онд хийгдэж дууссан/	2014-2016 он	3,000.0	3,000.0
43	Арчилгааны огтлолт хийх /60га/ үлдэгдэл санхүүжилт	2015-2016 он	960.0	960.0
44	Шахмал түлшний орон нутгийн төсөвт үйлдвэрт хөрөнгө оруулалт хийх	2015-2016 он	822,000.0	400,000.0
	Дүн		3,201,512.6	2,557,051.1
Долоо. Орчны бохирдлыг бууруулах, хог хаягдлыг багасгах талаар
45	Булган суманд бага оврын экскаватор  трактор нийлүүлэх	2017 он	100,000.0	100,000.0
46	Булган хотын төвлөрсөн хогийн цэгийн хогийг ландфилын аргаар дарж булах ажлыг үргэлжлүүлэн хийх /20 га/	2017 он	75,000.0	75,000.0
47	Ачуут голоос Орхон гол хүртэл голын гольдролын дагуух хог хаягдлыг цэвэрлэх	2017 он	10,000.0	10,000.0
48	Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэнд нийтийн бие засах газар байгуулах /2ш/	2017 он	59,701.0	59,701.0
49	“Эрүүл орчин - ногоон тохижилт” уралдааныг зарлан жишиг баг, гудамж, байгуууллага,өрх  шалгаруулах	2017 он	10,000.0	10,000.0
50	Ерөнхий боловсролын сургуулиудын дунд "ЭКО" сургууль болзолт уралдаан зохион байгуулах	2017 он	1,600.0	1,600.0
51	Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэнгийн 2 дугаар ээлжийн 4.8 га газрын тохижилтын зураг төсөв	2017 он	58,000.0	58,000.0
52	Булган сумын оршуулгын газар "Цэцэг толгой"-г хашаажуулах зураг төсөв хийлгэх	2017 он	15,000.0	15,000.0
53	Зам дээр элс, давсны холимог цацах төхөөрөмж	2017 он	22,000.0	22,000.0
54	Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэнгийн үерийн хамгаалалтын далан	2017 он	15,000.0	15,000.0
55	Булган сумын үерийн усыг зайлуулах нэгдсэн схем, 1 дүгээр багийн үерийн сувгийн ажлын зураг төсөв боловсруулах	2017 он	50,000.0	50,000.0
56	Улсын чанартай авто замын зам дагуу хогийн сав, таних тэмдэг байршуулах	2017он	20,000.0	20,000.0
57	Хялганат тосгоны биологийн цэвэрлэх байгууламж барих /зураг төсөвтэй/	2017 он	200,000.0	200,000.0
58	Рашаант сумын цэвэрлэх байгууламжийг засварлах	2015-2016 он	18,785.0	18,785.0
59	Булган сумын 6 дугаар баг 6д хэсгийн үерийн далангийн ажлын дуусгал	2016-2017 он	318,000.0	41,344.7
	Дүн		973,086.0	696,430.7
Найм. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийг хамгаалах
60	Ханжаргалант, Намнан уулыг тэмдэгжүүлэх, координатын шон тавих, мэдээллийн самбар байрлуулах	2016 он	3,000.0	3,000.0
	Дүн		3,000.0	3,000.0
Ес. Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах
61	Тусгай хамгаалалттай газар нутагт биотехникийн арга хэмжээ авах /Зэд-Хантай-Бүтээлийн нурууны дархан цаазат газар, Хөгнө-Тарны тусгай хамгаалалттай газар/	2017 он	6,000.0	6,000.0
	Дүн		6,000.0	6,000.0
Арав. Хяналт шалгалт
62	Хууль бус мод бэлтгэл, ангийн зөрчлийг таслан зогсоох, байгаль орчны багц хуулийг хэрэгжүүлэх зорилгоор  хяналт  шалгалт хийх /улиралд 1 удаа 3 чиглэлд/	2017 он	10,000.0	10,000.0
63	Хавар, намрын улиралд Хануй, Орхон, Хялганат, Эгийн голын гүүрэн дээр хяналтын пост ажиллуулах	2017 он	2,000.0	2,000.0
64	Эг тарвагатын бэлчирт хяналтын пост барих /Сэлэнгэ сум/	2017 он	10,000.0	10,000.0
65	Тэшиг сумын Эгийн голын гүүрэн гарцуудад хяналтын камер суурилуулах	2016 он	150,000.0	150,000.0
	Дүн		172,000.0	172,000.0
	Нийт дүн		5,708,640.9	4,787,524.1

 

 

3.5. Орон нутгийн 2017 оны төсвийн үндсэн үзүүлэлтүүд

Төв, орон нутгийн төсвийн харилцааны шинэ тогтолцоонд шилжсэнээр 2017 оны орон нутгийн төсвийн нийт орлого, санхүүжилт 50,7 тэрбум төгрөг буюу 2016 оноос 1,0 тэрбум төгрөгөөр буурч  байна.

Орлогын эх үүсвэрийг ангилж үзвэл:

1.    Орон нутгийн төсвийн суурь орлого 18,7 тэрбум төгрөг

2.    Улсын төсвөөс олгох ОНХС-ийн шилжүүлгийн орлого 1.9 тэрбум төгрөг

3.    Улсын төсвөөс орон нутагт олгох тусгай зориулалтын шилжүүлгээс 28,9 тэрбум төгрөг

4.    Орон нутгийн төсвийн оны эхний үлдэгдэл 1,2 тэрбум

 

Тусгай зориулалтын шилжүүлгээр санхүүжих Засгийн газрын зарим чиг үүргийг орон нутагт төлөөлөн хэрэгжүүлж байгаа улсын төсөвт байгууллагуудын /сургууль, соёлын байгууллагууд/ өөрийн орлогыг Сангийн яамны суурь түвшинд 94,9сая төгрөг байхаар төсөвт тооцон төлөвлөлөө.

Сумдын үндсэн тэнцлийн алдагдлыг нөхөх зорилгоор аймгийн төсвөөс 2017 онд олгох санхүүгийн дэмжлэгийн тооцооллыг Төсвийн тухай хууль болон Орон нутгийн суурь зарлага тооцох аргачлалд үндэслэн тооцсоноор 3,6 тэрбум төгрөгөөр тооцсон.

 

ДӨРӨВ: ТӨСВИЙН ЭРХ ЗАХИРАГЧ БҮРИЙН УРСГАЛ ЗАРДЛЫН

ТАНИЛЦУУЛГА

4.1 Аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын нарийн бичгийн дарга

Хүснэгт-17:  Төсвийн хураангуй                                                                               \мян төг\

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл				Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Үүнээс			2018  оны төсөөлөл	2019 оны төсөөлөл
		Цалин, НДШ	Бараа үйлчил-гээний бусад	Татаас шилжүү-лэг
Нийт дүн	559275.7	159365.3	399910.4	559275.7	422109.0	430791.6
Хөтөлбөр 1. ИТХ-ын үйл ажиллагаа	412778.2	159365.3	253412.9	412778.2	280862.1	290107.4
Хөтөлбөр 2. Аймаг, сум хурлын үйл ажиллагаанд  мэргэжил арга зүйн  туслалцаа үзүүлэх, иргэдийн боловсрол, оролцоо	90247.5		90247.5	90247.5	91566.7	91220.2
Хөтөлбөр 3. Комисс, зөвлөлийн   ажил	56250.0		56250.0	56250.0	49680.2	49464.0

 

Зорилго: Монгол Улсын Үндсэн хууль, Засаг Захиргаа Нутаг Дэвсгэрийн Нэгж Түүний Удирдлагын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжоор олгогдсон бүрэн эрх, чиг үүргийг бүрэн хэрэгжүүлж, аймгийн эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх бодлогыг зүй зохистой тодорхойлон, түүнийг хэрэгжүүлэхэд аймгийн иргэдийн бүтээлч санаачлага, идэвхтэй оролцоог нэмэгдүүлэх, төрийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулах, язгуур эрх ашгийг дээдэлж, Нутгийн өөрөө удирдах бүх шатны байгуллагын ажлыг жигд сайжруулан бүтэц зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчдийн бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэхэд оршино.

Хөтөлбөр 1.ИТХ-ын үйл ажиллагаа

Тодорхойлолт:  Шийдвэрийн төсөл боловсруулах, хэлэлцэж батлах, Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт, аймгийн Засаг дарга болон аймгийн ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг бусад байгууллагын тайлан, мэдээлэл, илтгэл сонсох, асуулга тавих, хуралдаанаар  хэлэлцүүлэх, хуралдааны шийдвэрийн биелэлтэд хяналт тавих үйл ажиллагаа энэ хөтөлбөрт хамаарна.

Зорилго:  Монгол Улсын Үндсэн хууль, Засаг Захиргаа Нутаг Дэвсгэрийн Нэгж Түүний Удирдлагын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжоор олгогдсон бүрэн эрх, чиг үүргийг бүрэн хэрэгжүүлж,  аймгийн  ИТХ-ын бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэхэд оршино.

Зорилтууд:

-       ИТХ-д хуулиар олгогдсон эрх, үүргийн дагуу аймгийн эдийн засаг нийгмийг хөгжлийг түргэсгэх бодлого чиглэл гаргаж ажиллах

-       Орон нутгийн өмчийн хадгалалт, хамгаалалт, үр ашгийг дээшлүүлэх

-       Газрын харилцааг хуулийн дагуу зохицуулах арга хэмжээ авах

-       Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр, Засаг дарга болон Аймгийн ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг бусад байгууллагад шийдвэрийн хэрэгжилтийг хянан шалгаж тэргүүлэгчдийн болон хуралдаанаар хэлэлцэх, дүгнэлт гаргах.

-       Аймгийн ИТХ-ын болон тэргүүлэгчдийн хуралдааны тогтоол,  нийтээр дагаж мөрдөх эрх зүйн хэм хэмжээг тогтоосон шийдвэрийг бүрэн эхээр нь хэвлэн нийтлэх “Бодлогын баримт бичиг”-ийг эхний хагас жилдхэвлүүлж төлөөлөгчид, холбогдох албан  тушаалтыг мэдээ  мэдээллээр хангах

Хөтөлбөр 2. Аймаг, сум хурлын үйл ажиллагаанд  мэргэжил арга зүйн туслалцаа, хүний нөөцийн удирдлага,  иргэдийн боловсрол, оролцоог хангах

Тодорхойлолт: Аймгийн ИТХ-ын хороо, аймаг, сумын төлөөлөгчид, аймаг сумын ИТХ-ын ажлын  алба бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь мэргэжил арга зүйн туслалцаа үзүүлэх, ажиллах нөхцлөөр хангах, иргэдтэй ажиллах, мэдээлэл хүргэх, тэдний  оролцоог нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа энэхүү хөтөлбөрт хамаарна.

Зорилго: Аймгийн ИТХ-ын бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэхэд хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн мэргэжил арга зүй, техник зохион байгуулалтын туслалцаа үзүүлэх,ажиллах нөхцөлөөр хангах,  иргэдэд мэдээлэл хүргэх, тэдний оролцоог хангахад  оршино.

Зорилтууд:

-       Аймаг, сумын  ИТХ-ын болон Тэргүүлэгчдийн хуралдааны тогтоол бусад хуультай нийцсэн байх, хянан шалгах чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь  мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө, туслалцаа үзүүлэх

-       Аймаг, сумын ИТХ-ын үйл ажиллагаа олон нийтэд ил, тод нээлттэй болгох бодлого хэрэгжүүлэх

-       Аймгийн ИТХ-ын хэвийн ажиллах нөхцлөөр хангах, техник зохион байгуулалтын туслалцаа үзүүлэх

-       Аймгийн ИТХ-ын төсөв, хөрөнгө, бичиг хэргийн үйл ажиллагааг эрхлэн хөтлөх, Тэргүүлэгчдийн болон хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлаар  төлөөлөгчдийг мэдээллээр хангах

-       Цаг үеийг тулгамдсан асуудлаар олон нийтийн санал судлах, дүгнэлт хийх, Иргэний танхимаар хэлэлцүүлэх, шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоог өргөжүүлэх, хууль, шийдвэр сурталчлах, мэдээлэл солилцох 

-       Аймаг,  сумын ИТХ-ын хүний  нөөцийн  удирдлагаар  хангах

-       Аймгийн ИТХ-ын ВЭБ хуудсыг ажиллуулж тогтмол баяжилт хийх

Хөтөлбөр 3.Комисс, зөвлөлийн   ажил

Тодорхойлолт: Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, Цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах, бусад комиссын ажлуудыг  хуулиар хүлээсэн эрх үүргийн дагуу зохион байгуулах үйл ажиллагаа энэ хөтөлбөрт хамаарна.

Зорилго:Иргэдэд хууль эрх зүйн мэдлэг олгох замаар гэмт хэргийн гаралтыг бууруулах,   Цагаатгалыг хуулийг хэрэгжүүлэх, МНУХ-ны салбарыг ажиллуулах, баг, сумдын үндэсний холбоо,  Хатанбаатар Магсаржавын шагнал эрхлэх үйл ажиллагааг зохицуулах, Социологийн судалгаа зохион байгуулахад  оршино.

Зорилтууд:

-       Гэмт хэргийн гаралтад  судалгаа шинжилгээ хийж дүгнэлт гаргаж, чиглэлийг тодорхойлох 

-       Иргэдийн  хууль эрх зүйн мэдлийг дээшлүүлж сургалт сурталчилгааг хийх, гарын авлага материалаар хангах

-       Цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах салбар зөвлөлөөр дамжуулан Цагаатгалын хуулийг хэрэгжүүлэх

-       МНУХ-ны  салбарыг дүрэм  журмын  дагуу ажиллуулах, татвар  хураамж бүрдүүлэх зэрэг холбогдох арга  хэмжээ  авах

-       Баг, сумдын үндэсний холбоог журмын дагуу ажиллуулах

-       Хатанбаатар Магсаржавын шагнал эрхлэх үйл ажиллагааг зохицуулах

-       Социологийн судалгааны  хэсгийг  шаардлагатай асуудлаар  санал  судалж дүгнэлт хийх

Стратегийн ерөнхий тойм \2016-2020/

А. Аймгийн ИТХ-ын болон  Тэргүүлэгчдийн хуралдааны үйл ажиллагаа тасралтгүй явагдана.

Б. Аймгийн ИТХ-ын болон Тэргүүлэгчдийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дарааллыг  ИТХ-ын  баримтлан ажиллах чиглэл, аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны  хөтөлбөртэй  уялдуулан тогтооно.

Хүснэгт-18:  Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт:

Хөтөлбөр	Бүтээгдэхүүн арга хэмжээ	Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт	Хүрэх үр дүн
Хөтөлбөр 1.   Аймгийн ИТХ-ын үйл ажиллагаа	Орон нутгийн хөгжлийг хангах бодлого гаргах	Аймгийн ИТХ болон тэргүүлэгчдийн хуралдаан заасан хугацаанд хуралдаж төлөвлөсөн асуудлаа хэлэлцэж шийдвэрлэсэн байх   ЗЗНДНТУТ хууль болон бусад хууль тогтоомжтой нийцсэн байх	Аймгийн ИТХ-д хууль тогоомжоор олгогдсон бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж, нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд мөрдөх бодлого, шийдвэр, дүрэм журмыг хуулийн хүрээнд бие дааж шийдвэрлэх, аймгийн хөгжлийн бодлогыг оновчтой тодорхойлсон байна
	Аймгийн Засаг дарга болон Аймгийн ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг бусад байгууллагын тайлан, мэдээлэл, илтгэл сонсох, асуулга тавих, хуралдаанаар  хэлэлцүүлэх	Аймгийг засаг даргын мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатай холбоотой тайлан мэдээллийг ИТХ-ын хурадаанаар 2 доошгүй удаа хэлэлцэж тодорхой шийдвэр гаргах Аймгийн ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг байгууллага болон аймгийн Засаг даргад ажлаа тайлагнадаг албан тушаалтны тайлан, мэдээлэл, илтгэл сонсох,асуулга тавих, дүгнэлт гаргах	Засаг дарга болон ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг бусад байгууллага, албан тушаалтны ажлын үр дүн, хариуцлага сайжирч,  ИТХ-ын болон Тэргүүлэгчдийн хуралдааны тогтоол шийдвэрийн хяналт  чанаржина.
	Аймгийн ИТХ-ын болон Тэргүүлэгч-дийн хуралдааны шийдвэрийн биелэлтийг хянах	Аймгийн Засаг дарга болон ИТХ-д ажлаа тайлагнадаг байгууллагыг шалгах, дүнг хэлэлцэх	Тогтоол шийдвэрийн хэрэгжилт сайжирсан байна.
Хөтөлбөр 2   Аймаг, сум хурлын үйл ажиллагаанд  мэргэжил арга зүйн туслалцаа үзүүлэх, иргэдийн боловсрол дээшлүүлэх, оролцоог нэмэгдүүлэх	ИТХ-ын хороо, аймаг, сумын төлөөлөгчийн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь мэргэжил арга зүй, техник, зохион байгуулалтын туслалцаа үзүүлэх	ИТХ-ын  болон Тэргүүлэгчдийн хуралдааны шийдвэрийн төсөл боловсруулах, хэлэлцэх, батлах, тогтоолын хэрэгжилтийг хянах бүхий л үйл ажиллагаанд мэргэжил, арга зүй, техник зохион байгуулалтын туслалцаа үзүүлэх	Хууль,тогтоомжтой уялдсан, асуудлыг иж бүрэн хамарсан, алдаагүй, хүний эрхийг дээдэлсэн байх -Орон нутгийн сонгуулиар сонгогдсон төлөөлөгчид, сумдын ИТХ-ын ажилтануудын мэдлэг чадвар дээшилнэ.
	Төлөөлөгчид, ажлын албаны, ажиллах нөхцлөөр хангах,	Техник хэрэгсэл, хуралдааны болон ажлын өрөө, төсөв, санхүү болон ажиллах нөхцлийг хангах бүхий л үйлчилгээ үзүүлэх	Ажиллах орчин сайжирсан байна
	Шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоог өргөжүүлэх, хууль, шийдвэр суртал-члах, мэдээлэл солилцох	-          Иргэдийн санал бодлогыг сонсож мэдээлэл солилцох нөхцөл боломжийг хангаж Иргэний танхимын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах, -           -         Хурлын ВЭБ хуудсыг ажиллуулж тогтмол баяжилт хийх -           -         Хурлын үйл ажиллагааг тогтмол  мэдээлэх хэвлэлийг бэлтгэх	Иргэдийн мэдлэг боловсрол дээшилж, шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоо сайжирч ил тод нээлттэй байх  үйл ажиллагаанд ахиц өөрчлөлт гарна.   Хурлын үйл ажиллагаатай  иргэд  танилцаж, тэдний санал хүсэлтийг хүлээн авснаар ажлын үр дүн дээшилнэ.
Хөтөлбөр 3   Комисс, зөвлөлийн ажил	ГХУСАЗЗ хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх	Төрийн хууль тогтоомжоор хүлээсэн чиг үүргийн дагуу  гэмт хэргийн гаргалтыг бууруулах Сургалт сурталчилааг  улиралбүр   2-3 удаа хийж иргэдийн хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлнэ	-Гэмт хэргийн гаралтыг  бууруулна. -Иргэдийг мэдээлэлээр хангаж тэдний хууль эрх зүйн  мэдлэг сайжирна
	Цагаатгалын ажлыг  хуулийн дагуу зохион	Цагаатгалын хуулийг иргэдэд сурталчлах Цагаатгалын ажлыг удирдан зохион байгуулах	Иргэдийн хуулийн мэдлэг дээшилж,  иргэд хуулийн дагуу цагаатгалын нөхөх олговор авна
	Баг, сумдын үндэсний холбооны журмын дагуу ажиллах	Баг, сумдыг үндэсний холбооны дүрмийн дагуу зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч ажиллах	Баг, сумдын үндэсний холбооны хүрээ өргөжиж үйл ажиллагаа нь тогтмолжино.
	МНУХ-ны  салбарын ажлын  дүрэм  журмын   дагуу ажиллуулах, татвар  хураамж бүрдүүлэх зэрэг холбогдох арга  хэмжээ  авах	МНУХ-ны  салбарын ажлын  дүрмийн  дагуу зохион байгуулалтын  арга  хэмжээ  авч ажиллах	МНУХ  таварыг бүрэн  төлж сэтгүүлийн захиалга нэмэгдсэн байна.
	Хатанбаатар Магсаржавын шагнал эрхлэх үйл ажиллагааг зохицуулах	Хатанбаатар Магсаржавын шагналын журмын дагуу санал  боловсруулж аймгийн ИТХ-ын  Тэргүүлэгчдийн  хуралдаанаар шийдвэрлүүлэх	Оновчтой  шийдвэр гарсан байх.
	Социологийн судалгааны  хэсгийг  шаардлагатай асуудлаар  санал  судалж дүгнэлт хийх	Шаардлагатай  асуудлаар судалгаа  зохион байгуулан, бодлого  шийдвэрт тусгах, дүгнэлт хийх	Иргэдийн  хэрэгцээ  шаардлагад  хүрсэн  шийдвэр гарах, иргэдийн оролцоо нэмэгдэх

 

2016 оны ИТХ-ын урсгал төсөвт орон нутгийн сонгуулийн зардлыг тооцож 549.0 сая төгрөгөөр тусгасан нь 2015 оны төсвөөс 281.8 сая төгрөгөөр өссөн байна.

            ИТХ-ын хэвийн үйл ажиллагаа хангах, Төлөөлөгчидийн бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх,   аймгийн ИТХ-ын стратегийн зорилтыг ханган нийлүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах аймгийнИТХ-ын 2017 оны төсвийн төслийг   дээрх хэмжээгээр тусгав.

            Аймгийн ИТХ-ын 6-р хуралдааны 06\02 тоот тогтоолоор Төлөөлөгчийн тойрогт ажиллах зардлыг нэг төлөөлөгчийн 3.0 сая төгрөгөөс доошгүй, хороод ажиллах зардалд 8.0 сая төгрөг байхаар баталсан, Аймгийн ИТХ-ын нэрэмжит шагнал, тэтгэмж,  ИТХ-ын ажлын албаны автомашин шинэчлэхэд 20.0 сая төгрөгийг нэмж  тусгах шаардлагатай байна.

Аймгийн ИТХ-ын 2017 оны төсвийн төсөлд аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчийн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд шаардагдах нөхцөл боломжийг хангахад нэг төлөөлөгч 1200.0 мян \39600,0\  шуудан холбоо 8190.0 мян,  Булган аймгийн дээд шагнал “Хатанбаатар Магсаржав”-ын нэрэмжит шагналыг жил бүр үндэсний их баяр нааадмаар 3-аас доошгүй хүнийг шалгаруулж шагнахад 2070.0 мян, Хөдөлмөрийн баатар З.Очирын нэрэмжит шагналыг жилд 1 хүнд 420.0 мян, Хөдөлмөрийн баатар Б.Галт-Очирын нэрэмжит шагналыг жилд 2-оос доошгүй хүнд 780.0 мян,  Төр нийгмийн зүтгэлтэн, төрийн шагналт зохиолч С.Удвалын нэрэмжит шагналд жилд 1 хүнд 420.0 мян, аймгийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн урамшуулалд15984.0 мян, аймгийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчид болон аймгийн Эмэгтэйчүүдийн зөвлөлөөс жил бүр “Есөн ээж” шалгаруулахад 900.0 мян, Монголын цагаан сараар “Манлай ахмад” шалгаруулахад 100.0 мян, Ардын эмч С.Пүрэвийн нэрэмжит шагнал 720,0мян,  аймгаас төрөн гарсан алдар гавьяатан, тэргүүний хүмүүсийг шагнах 1000.0 мян,  аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч  50, 60 насны ой тохиож байгаа хүмүүст дурсгалын зүйл олгох 1000.0мян, шийдвэр гарах түвшинд иргэдийн оролцоог өргөжүүлэх, хууль шийдвэр сурталчлах,  дотоод журмын дагуу олгох нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгох 12000.0 сая, алдар гавьяатанд олгох нэг удаагийн буцалтгүй тусламж 1000.0 сая, байгууллагын ахмадуудад хүндэтгэл үзүүлэхэд 960.0 мян,  ажилтнуудад нэг удаагийн тэтгэмж 1000,  АНУ-ын Юта муж, Солонгосын Дүнгү дүүрэг, Буриадын Закамень аймаг, Хятадын Улаан Хад аймаг, Унгар улсын Церковь муж зэрэг шууд харилцаат газруудтай гадаад арга хэмжээ өргөжүүлж хамтран ажиллахад гадаад арга хэмжээний зардал   10.0 сая,  Нутгийн удирдлагын шинэ ордон ашиглалтад орвол тавилга, тоног төхөөрөмж, интернетийн төлбөрийн зардлыг тусгах  шаардлагатай байна.

Аймгийн ИТХ-ын орон тоог 2017 онд 15 байхаар төсвийн саналаа хүргүүлсэн ба аймгийн ИТХ-ын 7 дахь удаагийн сонгуулийн анхдугаар хуралдаанаар төлөөлөгч нараас ажлын албаны бүтэц орон тоог нэмэгдүүлэх санал гарсныг тусгах шаардлагатай байна.

 

4.2 Аймгийн Засаг даргын тамгын газрын даргын төсөв

Хүснэгт-19:  Аймгийн Засаг даргын тамгын газар 2017 онд хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн зардлын тойм

Аймгийн Засаг дарга	2017 оны төсөл				Дунд хугацаа
	Урсгал зардал	Цалин НДШ	Бараа үйлчилгээний бусад зардал	Татаас шилжүүлэг	2018 он	2019 он
Орон нутгийн гүйцэтгэх Засаглалын удирдлага (70106)	1,540,626.2	669,672.7	788,713.0	82,240.5	1,635,053.0	1,677,205.0

 

Хөтөлбөр 1:   Засаг даргын ажлын алба

Тодорхойлолт: Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан шинэчлэлийн бодлогыг хэрэгжүүлэх, эрх зүй зохион байгуулалтын орчин бүрдүүлж ажиллана.

Зорилго:

Ø  Аймгийн Засаг даргын бодлого шийдьэрийг боловсруулах, хуралдаанд бэлтгэх болон агентлагийн үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах, энэ чиглэлээр цаг үеэ олсон шуурхай зөвлөгөө, бүх талын дэмжлэг үзүүлэх

Ø  Бүх шатны хурал, Засаг даргыг нутгийн удирдлагын чиглэлээр өндөр мэргэжлийн, цаг үеэ олсон зөвлөгөө, дэмжлэгээр шуурхай хангах, тэдгээрийн үйл ажиллагааны үр нөлөөтэй, хэвийн жигд ажиллагааны эрх зүйн таатай орчны бүрдүүлэх

Ø  Дээд газрын шийдвэрийг боловсруулах, хэлэлцүүлэх,  албажуулан гаргах,  хэрэгжүүлэхэд хууль зүйн зөвлөгөө өгөх, архив, хууль тогтоомж, шийдвэрийн лавлагааны үйлчилгээ болон бүх талын дэмжлэг үзүүлэх

Ø  Аймгийн эдийн засгийн чадавхийг дээшлүүлэхэд оновчтой бодлого зохицуулалтаар хангах, төрийн захиргааны удирдлагын манлайлалыг хангах

Ø  Аймгийн нийгмийн салбарын хөгжлийг ахиулахад чиглэсэн оновчтой бодлого зохицуулалтаар хангах

Ø  Захиргааны удирдлага, иргэдэд үзүүлж буй захиргааны үйлчилгээний чанар үр нөлөөг дээшлүүлэх

Àðãà   õýìæýý	ÿéöýòãýëèéí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò	2017îíû  çîðèëòîò   ò¿âøèí
	1.Ǻâëºãºº áà ñàíàë	Õóðàëäààíààð õýëýëöýõ  àñóóäàë íü  çîõèõ æóðìûí  øààðäëàãûí  äàãóó á¿ðäýë áîëñîí áàéíà
	2.Õóóëü  òîãòîîìæ  çàñãèéí  ãàçðûí  øèéäâýðèéí   òºñºë	Õóóëü  òîãòîîìæ, çàñãèéí  ãàçðûí  øèéäâýðèéí òºñºë áà çàñãèéí  ãàçðûí áîäëîãî ,õºãæëèéí ÷èã  õàíäëàãàäíèéöñýí áàéíà
1.Áîäëîãûí  çºâëºãºº	3.  Óðò áîëîí äóíä õóãàöààíû    ñòðàòåãèéí çºâëºãºº	Òàìãûí  ãàçðûí óðò áîëîí  äóíä õóãàöààíû  áîäëîãûí çºâëºãºº,ñàíàë íü õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ,ñàëáàðûí áîäëîãûã áîëîâñðîíãóé  áîëãîõîä   ÷èãëýãäñýí áàéíà
	4.Òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí õºãæëèéí áîäëîãûí çºâëºãºº	Ýíý  ÷èãëýëèéí ñóäàëãàà,ñàíàë,¿íýëýëò,ä¿ãíýëò,òàíèëöóóëãà íü õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéã áîëîâñðîíãóé  áîëãîõ ,á¿òýö,óäèðäëàãà,¿éë àæèëëàãààã áîëîâñðîíãóé  áîëãîõîä   ÷èãëýãäñýí,õýë íàéðóóëãûí õóâüä îíîâ÷òîé òîìú¸îëîãäñîí áàéíà
	1,Çàñàã äàðãàä ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý	Àéìãèéí Çàñàã  äàðãûí  øèéäâýðèéí òºñºë íü Çàñãèéí ãàçðûí  áîäëîãîä  íèéöñýí ,õýðýãæèõ õºðºíãèéí  áàòàëãààòàé  îíîâ÷òîé áàéíà
Àéìãèéí ýäèéí çàñàã ,íèéãìèéí  õºãæèëä  äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý	Àéìãèéí Çàñàã   äàðãûí ¿éë àæèëëàãààíû ìºðèéí  õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòèéã õàíãàõàä øóóä ÷èãëýñýí áàéíà	Àéìãèéí ÄÍÁ ºìíºõ îíîîñ òîäîðõîé õóâèàð  ºññºí áàéíà
Çàõèðãààíû ¿éë÷èëãýý	Àéìãèéí Çàñàã  äàðãûí ìºðèéí õºòºëáºð , ¿¿ðýã äààëãàâðûí  áèåëýëòèéã õàíãàõàä ÷èãëýñýí  çàõèðãààíû ¿éë÷èëãýý áàéíà	Çàñàã äàðãààñ øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãààíä  äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõýä ÷èãëýñýí çîõèöóóëàëò õèéõ ,øààðäëàãàòàé  ìýäýýëëýýð  õàíãàõ  ¿éë÷èëãýý  öàã ¿åý îëñîí áàéõ
Çàõèðãààíû óäèðäëàãà çîõèöóóëàëò	Íóòãèéí  çàõèðãààíû áàéãóóëëàãóóäûã çàõèðãààíû óäèðäëàãààð õàíãàõ,òîãòâîðòîé áîäëîãî ,çîõèöóóëàëò õèéõ áîëæ òºëºâøñºí,Ýíý íü Çàñàã  äàðãûí  äýðãýäýõ àãåíòëàãóóä áîëîí  õîðîîäûí ¿éë àæèëëàãààíä  áîäèòîé äýìæëýã  áîëæ ÷àääàã, ¿ð ä¿íãýý ºãäºã áàéõ	Çàõèðãààíû óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòààð  õàíãàõ , òºðèéí çàõèðãààíû  ñòàíäàðòûã õàíãóóëàõ , ìýðãýæëèéí  çºâëºãºº  ºãºõ, àðãà ç¿éí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ
Áàéãóóëëàãûí  õºãæèë	Áàéãóóëëàãûí  ñàíõ¿¿ãèéí  áîëîí  ìàòåðèàëëàã  íººöèéã  íýìýãä¿¿ëýõ, ñàéæðóóëàõ	Ñàíõ¿¿ãèéí  óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí  ÷àäâàð ñàéæèð÷ ,ºð àâëàãà  ¿¿ñãýõã¿é àæèëëàíà.
Áàéðíû  ¿éë÷èëãýý	Íóòãèéí óäèðäëàãûí îðäíû öàõèëãààíû äîòîîä  ñ¿ëæýý áîëîí öàõèëãààí õýðýãñëèéã òîäîðõîé õóãàöààíä  áàéíãà øàëãàõ	Ýð÷èì õ¿÷íèé òóõàé õóóë’’èéã õýðýãæ¿¿ëñýí áàéíà Öàõèëãààíû ñààäàë ,äîãîëäîëã¿é áàéõ
	Äóëààí, õýðýãëýýíèé õàëóóí  õ¿éòýí óñ, ñàíòåíèêèéí áîëîí áóñàä çàñâàð ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàõ ,àãààð ñýëãýõ  ¿éë àæèëëàãàà	Òàñàëãààíû òåìïåðàòóð, áàéðíû äóëààíû ÷èéãëýãèéí  øààðäëàãà õàíãàñàí áàéíà
	Öýâýðëýãýý ¿éë÷èëãýý	Öýâýðëýãýý ¿éë÷èëãýý ÷àíàð ñòàíäàðòûã  õàíãàñàí áàéíà
Ñàíõ¿¿ ,õàíãàìæèéí ¿éë÷èëãýý	Ñàíõ¿¿ãèéí ìýäýý ,ìýäýýëëýýð õàíãàõ	Øààðäëàãàòàé  ¿íýí çºâ ìýäýý ìýäýýëëýýð õàíãàõ, ñòàíäàðòàä íèéöñýí ,÷àíàðûí áàòàëãààòàé áè÷èã õýðãèéí ìàòåðèàë ,òåõíèê õýðýãñýë,ýä õîãøëîîð õàíãàñàí áàéíà, ªäºð òóòìûí àæèë ¿éë÷èëãýýã òàñðàëòã¿é  æèãä  õàíãàõäàà ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààã ¿íäýñëýí àëü áîëîõ áàãà çàðäëààð õàíãàõ
	Õÿíàëò  -øèíæèëãýý ¿íýëãýý, ¿ð  ä¿íãèéí òàéëàãíàë , äîòîîäûí ¿éë÷èëãýý	Õºòºëáºð ,áèçíåñèéí ñòðàòåãèéí òºëºâëºãºº,¿éë àæèëëàãààíû áèåëýëòýä õÿíàëò-øèíæèëãýý ,¿íýëãýý õèéæ ,ä¿ãíýëò ãàðãàñàí áàéíà

Ø  Ажилтнуудын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх замаар байгууллагын үйл ажиллагааны үр дүнг сайжруулах

Ø  Урьдчилан төлөвлөх, нарийвчлан тооцож төсөвт тусгах боломжгүй, хүчтэй цасан болон шоорон шуурга, ган, зуд, үер, газар хөдлөлт, цөлжилт, гал түймэр зэрэг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлийг даван туулах, Засаг дарга хуулиар олгогдсон бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхтэй холбоотйо цаг үеийн шинжтэй зарим арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

Хөтөлбөр 2: Нийтлэг үйлчилгээний алба

Тодорхойлолт: Засаг дарга,түүний тамгын газар агентлаг үйл ажиллагаагаа тасралтгүй, хэвийн үргэлжлүүлэхэд шаардлагатай орчин, нөхцөлөөр хангах, нийтлэг үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаа хамаарна.

Ø  Байгууллагын албан ажлын болон тусгай зориулалтын байхны нөхцөл, барилга байгууламж, инженерийн шугам сүлжээний засвар үйлчилгээний хэввийн ажиллагааг хангах

Ø  Төр, засгийн байгууллагууд, хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн нийтлэг үйлчилгээний эцсийн үр дүнг санхүүжүүлэх төсөв, санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн оновчтой тогтолцоог бүрдүүлэх

Хүснэгт 20. Хөтөлбөрийн зардал, зориулалтаар  /мян.төг/

Зориулалт арга хэмжээгээр			2015 тод	2016 тод	2017 төсөл
	80101	Үндсэн үйл ажиллагаа	1,227,610.2	1,155,802.8	1,061,439.5
	80221	Гэрээт ажиллагсдын зардал	21,028.2	21,028.2	-
	80205	Мэдээлэл, сурталчилгааны зардал	25,000.0	20,000.0	6,000.0
	80802	Ажил олгогчоос тэтгэмж, урамшуулал, дэмжлэг	27,900.0	72,140.7	82,240.5
	81102	Засаг даргын нөөц хөрөнгө	515,488.1	451,898.4	390,946.2

 

 

2017 онд дутагдах зардал:

            2017 оны төсвийн төсөлд тусгагдсан зарим зардлуудыг 2016 оны ХБГүйцэтгэлтэй харьцуулбал цалин, нийгмийн даатгалын шитмгэлийн зардал 85,6 сая, бичиг хэргийн зардал 3.0 сая, тээвэр шатахууны зардал 10.0 сая, бага үнэтэй түргэн элэгдэх зүйл, цэвэрлэгээний материал, нормын эдлэлийн зардалд төсөв хувиарлагдаагүй, урсгал засварын зардалд 1,1 сая төгрөг тусгагдсан байгаа нь байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад шаардагдах сэлбэг, хэрэгсэл авахад хүрэлцэхгүй  дутахаар урьдчилсан төлөв харагдаж байна.Мөн цалин хөлсний зардал дутахаар байна.

4.3. Аймгийн Орон нутгийн өмчийн газрын даргын төсөв

Хүснэгт-21:  Төсвийн õóðààíãóé                                                                     /мян. òºãðºã/

Õºòºëáºðèéííýð	2017 îíûòºñºë				Äóíäõóãàöàà
	Íèéòóðñãàëçàðäàë	¯¿íýýñ:			2018 òºñººëºë	2019 òºñººëºë
		Öàëèí ÍÄØ	Áàðàà ¿éë÷èëãýý-íèéáóñàäçàðäàë	Òàòààñøèëæ¿¿ëýã
Íèéòä¿í	85739,9	72768.0	12967,9		94303.4	94303.4
Õºòºëáºð 1. Орон нутгийн өмчийн газрын  óäèðäëàãà, çîõèîíáàéãóóëàëò	13493,2	11587.5	1905.7		14842.5	14842.5
Õºòºëáºð.2 Худалдан авах ажиллагаа  зохион байгуулах	34019.4	28878.1	5146.3		37421.3	37421.3
Хөтөлбөр.3 Орон нутгийн өмчийн эрхийг хэрэгжүүлэх	38217.9	32302.4	5915.9		42039.6	42039.6

 

Ýðõýм çîðèëãî: Монгол улсын хэмжээнд Төрийн болон орон нутгийн өмчийг шинээр бэлтгэх,  ашиглалт, хамгаалалтанд хяналт тавих, хувиарлах, худалдан борлуулах, актлах данснаас хасах төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тогтолцоог олон улсын стандартад хүргэж, бүх шатны төсвийн хөрөнгийн зарцуулалтад хэмнэлт үр ашиг, ил тод байдал, харилцан тайлагнах болон хариуцлагын зарчмуудыг баталгаажуулж, авилгал гарах нөхцлийг бууруулах, дотоодын үйлдвэрлэгч гүйцэтгэгчийг дэмжих шударга өрсөлдөөнийг өрнүүлэх нөхцлийг бүрдүүлэх замаар эдийн засгийн хөгжлийг хурдасгахад дэмжлэг үзүүлэх.

 

Õºòºëáºð 1. Орон нутгийн өмчийн газрынóäèðäëàãà, çîõèîíáàéãóóëàëò

Çîðèëò 1.1.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн харилцааг хууль журмын дагуу зохицуулж, удирдлага зохион байгуулалтаар хангах

Õºòºëáºð 2.Худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулах

Çîðèëò 2.1. Худалдан авах ажиллагааны хэрэгжилтийн талаарх мэдээлэл, судалгааг өргөжүүлэх замаар тогтолцоог бэхжүүлэх.

Зорилт 2.2. Худалдан авах ажиллагааны хууль болон холбогдох журам зааврын хэрэгжилтийг хянан зохицуулах.

Орон нутгийн өмчийн эрхийг хэрэгжүүлэх.

Зорилт.3.1 Орон нутгийн өмчийн бодлого зохицуулалтыг хийж, өмчийн талаархи мэдээлэл тайланг гаргах, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн цахим мэдээллийн системд өмчийн талаархи мэдээллийг бүрэн оруулах.

Зорилт.3.2 Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хууль болон холбогдох журам заавар, тогтоол шийдвэрийг хэрэгжүүлэн ажиллах.

Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í:

• Орон нутгийн өмчийн газар нь 2017 îíä “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай” хуулийн дагуу бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааг орон нутагт зохион байгуулах
• Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулийн дагуу орон нутгийн өмчийн эрхийг хэрэгжүүлж, өмчийн ашиглалт, хамгаалтад хяналт тавьж, хөрөнгийг актлах, данснаас хасах, худалдан борлуулах ажиллагааг зохион байгуулах.
• Төрийн болон орон нутгийн өмчийн цахим мэдээллийн санд орон нутгийн өмчийн тухай мэдээллийг бүрэн оруулж, өмчийн тайлан мэдээг цахимаар авч байх.
• Дуудлага худалдаагаар борлуулах хөрөнгийн тухай мэдээллийг өдөр тутмын сонин, хэвлэл, веб хуудсанд нийтлэх.
• 2017 онд Орон нутагт зохион байгуулагдах төсөл арга хэмжээнүүдийг 100 хувь цахимаар зарлах
• Иргэдийг худалдан авах ажиллагааны мэдээллээр хангах, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх
• Худалдан авах ажиллагаа, Төрийн өмчийн цахим мэдээллийн сангийн  чиглэлээр сургалт зохион байгуулах
• Худалдан авах ажиллагаанд оролцогч байууллагуудын мэдээллийн сан бүрдүүлэх
• Худалдан авах ажиллагааны мэдээ,мэдээлэл,тендер шалгаруулалтын зар,үр дүнг өдөр тутмын сонин, хэвлэл, веб хуудсанд нийтлэх,тендерийн урилга бусад мэдээлэл тавих
• Èðãýäèéí худалдан авах ажиллагаа, орон нутгийн өмч, дуудлага худалдаатай  холбоотой ºðãºäºëãîìäëûãõ¿ëýýíàâ÷ áàðàãäóóëàõ, дээд шатны байгууллагад уламжлах,çºâºë㺺 ºãºх

 

Çàðäëûí ÷èã õàíäëàãà:

Орон нутгийн өмчийн газрын  2017 îíûóðñãàëòºñâèéíáàãöûíõýìæýý  85935.9 мянган òºãðºг, 2016 оны төлөвлөгөөтэй õàðüöóóëàõàä 3974,1 мянган òºãðºãººð буурсан нь цалингийн зардал буурч нэг орон тоо хасагдсан болно.

Орон нутгийн өмчийн газрын  õýâèéí ¿éëàæèëëàãààãõàíãàõòàéõîëáîãäóóëàí 2017 îíûòºñâèéíòºñëèéã Төсвийн тухай хууль, ЗГ-ын 2014 оны 147, 2015 оны 109, 230 тоот тогтоол, Сангийн сайдын холбогдох заавар журмыг үндэслэн áóñàäçàðäëûã хооронд нь шилжүүлэн тооцож төсвийн багцын хэмжээнд төлөвлөж òóñãàñàíáîëíî.

 

4.4 Аймгийн байгаль орчин, аялал жуулчлалын газрын даргын төсөв

Хүснэгт-22: Төсвийн хураангуй                                                                            /мян, төгрөгөөр/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл				Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Үүнээс:			2018 төсөөлөл	2019 төсөөлөл
		Цалин НДШ	Бараа үйлчилгээ-ний бусад зардал	Татаас шилжүүлэг
Нийт дүн	355084.8	297281,0	46257,2	2940,0	851503,1	1192184,4
Хөтөлбөр 1. Байгаль орчин аялал жуулчлалын газрын удирдлага зохион байгуулалт	63583,9	46805,8	16190,1	588,0	214293,1	300010,3
Хөтөлбөр.2 Байгалийн нөөцийг зохистой ашиглах, хамгаалах	89567,2	72789,2	16190,0	588,0	550685,0	770913,1
Хөтөлбөр3. Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах	62391,0	57177,3	4625,7	588,0	25832,2	36165,1
Хөтөлбөр 4. Орчны бохирдлыг бууруулах	66946,4	61732,7	4625,7	588,0	32375,4	45325,5
Хөтөлбөр 5. Байгальд ээлтэй тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх	63989,7	58776,0	4625,7	588,0	28407,4	39770,4

 

Хөтөлбөр 1. Аймгийн байгаль орчин аялал жуулчлалын газрын

удирдлага, зохион байгуулалт

Алсын хараа:

            Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх, ажлыг бие даан зохион байгуулж хэрэгжүүлэх чадвар бүхий мэргэжлийн байгууллага болох

Эрхэм зорилго:

            Аймгийнхаа байгалийн баялаг түүний нөөцийн хэмжээ, даацтай нь нийцүүлэн зүй зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх замаар экологийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулахгүй хадгалж байх, ард иргэдэд өөрсдөө орон нутгийнхаа байгалийн баялгийг ашиглах хамгаалахтай холбогдон экологийн мэдлэг олгох таатай орчин бүрдүүлэх

Зорилт:

Нутаг дэвсгэртээ байгалийн нөөц баялгийг ашиглах, төрөл, байршил, тоо хэмжээг тогтоон төсвийн орлогын бүрдүүлэлт, байгалийн баялгийг нөхөн сэргээх ажлыг төлөвлөж, шаардагдах хөрөнгийг төсөвлөж хэрэгжүүлэх байгаль орчны талаар орон нутагт баримтлах бодлого чиглэл боловсруулах шийдвэр гаргахад нь туслах

Ашиглагч нь хамгаалагч, бохирдуулагч нь төлөгч байх зарчмыг баримтлан ажиллах

Хүрэх үр дүн:

Байгууллагын чиг үүрэгт тусгагдсан болон Аймгийн засаг даргатай байгуулсан үр дүнгийн гэрээнд тусгагдсан улсын захиалгат даалгавруудыг цаг хугацаанд нь чанартай, технологийн шаардлагын дагуу гүйцэтгэх

Экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалж, хүн амыг эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг  бүрдүүлэх

 

Хөтөлбөр 2. Байгалийн нөөцийг зохистой ашиглах, хамгаалах

Зорилго:

Аймгийнхаа байгалийн баялаг түүний нөөцийн хэмжээ, даацтай нь нийцүүлэн зүй зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх замаар экологийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулахгүй хадгалах

Зорилт:

            Усны нөөцийг хамгаалах сурталчилгааны ажил зохион байгуулж, цас, борооны усыг хуримтлуулан газрын доорх усны нөөцийг хэмнэнэ.

            Ойг хамгаалах, зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх чадавхийг дээшлүүлж байгаль орчин ойн талаар төрөөс баримтлах бодлогын зорилтууд, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх, хүний үйл ажиллагааны сөрөг нөлөөлөл, ойн түймэр хөнөөлт шавж, өвчнөөс сэргийлэх тэдгээртэй тэмцэх, мод сөөгний үр бэлтгэх, тарьц суулгац үржүүлэх ажлыг эрчимжүүлж гол мөрний эх, мод бэлтгэсэн, түймэр хөнөөлт шавж, өвчинд нэрвэгдсэн ойн талбайг ойжуулах

Хүрэх үр дүн:

Булаг шандын эхийг хашиж хамгаалах, жижиг голд урсацын тохируулга хийх, хур бороо цасны усыг хуримтлуулах хөв цөөрөм байгуулж, газрын доорхи усны нөөцийг хэмнэх цөлжилтийг сааруулах нөхцөл бүрдэнэ.

            Ойн санг нэмэгдүүлэх, цөлжилт элсний нүүдлийг тогтоон барих

 

Хөтөлбөр 3. Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах

Зорилго:

Ховор амьтан, ургамлыг хамгаалах зохистой ашиглах нөхөн сэргээх, биологийн төрөл зүйл хомсдох аюулаас сэргийлэх, амьтны тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах,

Зорилт:

Нэн ховор болон ховор амьтныг хамгаалах, өсгөн үржүүлэх сэргээн нутагшуулах биотехникийн аргыг нэвтрүүлэх, хууль бус ангийн зөрчлийг таслан зогсоох, хяналт шалгалтын ажлыг хийж иргэдэд мэдээлэл сургалт сурталчилгаа хийх

Хүрэх үр дүн:

Монгол улсын үнэт баялаг болох ховор ургамлыг хамгаалах зохистой ашиглах нөхөн сэргээхэд чиглэгдсэн зорилт арга хэмжээг тодорхойлох, биологийн төрөл зүйл хомсдох аюулаас сэргийлж  сумдын нутаг дэвсгэрт нарийвчилсан агнуур зохион байгуулалтын менежментийн төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг ханган ажиллах

 

Хөтөлбөр 4. Орчны бохирдлыг бууруулах

Зорилго:

            Агаарыг аливаа бохирдлоос хамгаалах бодлого үйл ажиллагаа явуулах, хог хаягдлыг хүрээлэн буй орчинд халгүйгээр зайлуулах, ялган боловсруулах замаар түүний хэмжээг бууруулах үйл ажиллагааг өргөжүүлэх

Зорилт:

Агаарыг бохирдлоос хамгаалах үйл ажиллагаа явуулах, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлж буй хогийн цэгүүдийг дарж устгах, аюултай хог хаягдлыг тусгайлан цуглуулж цэвэршүүлэх, хоргүйжүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, хог хаягдлыг эргүүлэн ашиглах, дахин боловсруулах замаар түүний хэмжээг багасгах арга хэмжээг авах

Хүрэх үр дүн:

Хүн амын эрүүл аюулгүй, цэвэр орчинд амдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх

 

Хөтөлбөр 5. Байгальд ээлтэй тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх

 

            Зорилго:

            Аялал жуулчлалын салбарыг эдийн засгийн биеэ даасан тэргүүлэх салбарын нэг болгон хөгжүүлэх

Зорилт:

Байгальд ээлтэй тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх

Хүрэх үр дүн:

Байгальд ээлтэй аялалын тав тухтай орчинг бүрдүүлэн жуулчдын тоог нэмэгдүүлэн ногоон эдийн засгийн хөгжилд бодитой ахиц гарна.

 

Зардлын чиг хандлага:

Аймгийн байгаль орчин аялал жуулчлалын газрын 2017 оны урсгал төсвийн багцын хэмжээ 355084.8 мянган төгрөг болж, 2015 оны төсөвтэй харьцуулахад  55.8 мянган төгрөгөөр буюу 13,2%-аар буурсан байна. Энэ нь зах зээлийн үнийн өсөлт, байгууллагын өргөжиж буй үйл ажиллагааны өнөөгийн байдалтай харьцуулахад цаашид хэвийн үйл ажиллагаа явуулахад бэрхшээл учруулж байна.

Байгаль орчны хуулийн дагуу ойт хээрийн бүсэд 120000 га газарт нэг байгаль хамгаалагч ажиллах нормтой ба 14 байгаль хамгаалагчийн орон тоо дутуу, үүнд байгаль орчны  хэрэг зөрчил ихээр гардаг Баяннуур, Гурванбулаг, Рашаант, Дашинчилэн зэрэг 4 суманд байгаль хамгаалагчийн орон тоо батлагдаагүй байна.

Цалингийн зардлын төсвийн хэмжээ 10%-аар буурсаныг шатлал бууруулах, чөлөөтэй, өвчтэй, жирэмсэн амаржсаны чөлөөтэй ажилчдын орон тоог нөхөхгүй цалинг хэмнэх байдлаар зохицуулалт хийхээр төлөвлөж байгаа боловч дээрх шалтгаантай ажилчдын цалингийн хэмнэлт нь цалингийн зардлын хасагдсан 10%-ийг нөхөх боломжгүй юм.

Мөн байгууллагын хуулийн дагуу заавал төлөх тээврийн хэрэгслийн татвар, даатгал,газрын төлбөр зэрэг зардлуудыг зайлшгүй нэмж батлуулах шаардлагатай байна.

4.5 Санхүүгийн хяналт аудитын албаны даргын төсөв

Тус алба нь хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих, төсөвт байгууллага, төрийн  болон орон нутгийн өмчит хуулийн этгээдийн хөрөнгө, өр төлбөр, орлого, зарлага, хөтөлбөр арга хэмжээ, хөрөнгө оруулалтад санхүүгийн хяналт шалгалт хийх, зөвлөмж гаргах, эрсдлийн удирдлагаар хангаж тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Үйл ажиллагааг  хэвийн үргэлжлүүлэхээр 2016 оны төсөвт 86449.2 мянган төгрөгийн санхүүжилтээр үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхээр төлөвлөөд байна.

Хүснэгт- 23: Төсвийн хураангуй:                                                                        / мян, төг/

Хөтөлбөрийн нэр	2016оны төсөл				Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин НДШ	Бараа үйлчилгээний зардал	Татаас шилжүүлэг	2017 оны төсөөлөл	2018 оны төсөөлөл
Нийт дүн	86449.2	63258.8	23190.4		97624.7	99209.4

 

СХАА: Санхүүгийн хяналт аудитын албаныүйл ажиллагааны хөтөлбөрт 2016 онд ороннутгийнтөсвийнбагцаас  82377.6 мянган төгрөгийг баталсан. 2016 онд төсвийн тодотголыг  2 удаа хийж нийт 4071.6 мянган төгрөгийг тодотгон нэмж 86449.2 мянган төгрөг болсон.

Стратегийн зорилго: Хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих, төсөвт байгууллага, төрийн  болон орон нутгийн өмчит хуулийн этгээдийн хөрөнгө, өр төлбөр, орлого, зарлага, хөтөлбөр арга хэмжээ, хөрөнгө оруулалтад санхүүгийн хяналт шалгалт хийх, зөвлөмж гаргах, эрсдлийн удирдлагаар хангаж тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх зорилготой.

Хөтөлбөрийн тодорхойлолт: Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн төсвийн хөрөнгө, өр төлбөр, орлого зарлага, хөтөлбөр, арга хэмжээ, хөрөнгө оруулалтад санхүүгийн хяналт шалгалт хийж, үнэлэлт дүгнэлт, зөвлөмж гаргахэрсдлийн удирдлагаар хангах чиглэлээр тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлж ажиллахыг Аймгийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрт тусгасан.

Хөтөлбөрийн зорилтууд:

v  Тайлант хугацаанд төлөвлөгдсөн байгууллагуудад санхүүгийн хяналт шалгалт хийж, үнэлэлт дүгнэлт, зөвлөмж гаргах, эрсдлийн удирдлагаар хангах чиглэлээр тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх

 

 

Хүрэх үр дүн:

 

v  Төсвийн хөрөнгө зөв зүйтэй хууль тогтоомжийн дагуу зарцуулагдана

 

Хүснэгт-24: Төсвийн ерөнхийлэн захирагчийн урсгал зардал хөтөлбөрөөр / мян,төг/

Хөтөлбөрийн нэр	2015тодотгосон төсөв	2016 оны төсөл	Дунд хугацаа
			2017төсөөлөл	2018 төсөөлөл
Нийт дүн	67566.0	86449.2	97624.7	99209.4

 

 

Хүснэгт-25: Орон тооны мэдээлэл:

Хөтөлбөрийн нэр	2015		Төлөвлөснөөр
	Батлагдсан	Санхүүжүүлсэн	төлөв	Дунд  хугацаанд
			2016	2017	2018
СХААлбаны орон тоо	5	5	5	8	8
Удирдах ажилтан	1	1	1	1	1
Хяналт шалгалтын байцаагч	4	4	4	4	4
Аудитор				2	2
Нягтлан бодогч, бичиг хэргийн ажилтан тус бүр 0.5хувь				1	1

 

Зардлын чиг хандлага:Санхүүгийн хяналт аудитын алба нь  2014 оны 11 сарын 01-нээс Засаг даргын дэргэдэх алба болж байгуулагдсан. 2015онытөсөв67566.0  мянгантөгрөг,2016 оны төсөв 82377.6 мянган төгрөгөөр тус тус батлагдсан.2016 онд төсвийн тодотголыг  2удаа хийж нийт 4071.6 мянган төгрөгийг тодотгон нэмж 86449.2 мянган төгрөг болсон. Энэ 2 жилийн хугацаанд дарга 1, байцаагч 4, нийт 5 орон тоотойгоор ажиллаж ирсэн. Дотоод аудитын дүрмээр аудитор, нягтлан бодогч, нярав, бичиг хэрэг, жолоочийн орон тоо шаардлагатай тул төсөвт нэмж суулгав.Тус албаны тавилга, тоног төхөөрөмж нь 1998 онд анх байгуулагдахдаа авч байсан ширээ сандал, компьютер техник хэрэгсэл ашиглагдаж байгаа тул хугацаа нь дуусаж элэгдлээ нөхсөн, мөн хөдөө сумдаар шалгалт хийхэд албаны машингүй  учир хувийн машинаар явдаг. Иймд эд хогшил болон автомашин техник хэрэгслийн зардлуудад 24500.0 мянган төгрөгийг суулгаж өгсөн.

4.5 Хүүхдийн сувилалын даргын төсөв

 

Тус ясли нь нийгмийн хамгааллын хууль тогтоомжийн дагуу Булган сумын амьдралын баталгаажих түвшингээс доогуур орлоготой өрхийн хүүхэд,  өрх толгойлсон эмэгтэйн, мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний болон хөгжлийн бэрхшээлтэй 1-2 насны 40-43 хүүхдийг хүлээн авч чийрэгжүүлэх, сувилах, халамжлах үйлчилгээг үзүүлж хүүхдийг нийгэм хамт олны дунд нийгэмшүүлэх  зорилгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Энэ үйл ажиллагааг цаашид хэвийн үргэлжлүүлэхээр 2017 оны төсөвт 114000.0 мянган төгрөгийн санхүүжилтээр үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхээр төлөвлөөд байна.

Хүснэгт-26: Төсвийн хураангуй:                                                                         / мян, төг/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл				Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин НДШ	Бараа үйлчилгээний зардал	Татаас шилжүүлэг	2018 оны төсөөлөл	2019 оны төсөөлөл
Нийт дүн	114000.0	66885.3	46614.7	500.0	116864.0	116236.0

 

Сувилал: Сувиллын яслийн хөтөлбөрт 2017 онд орон нутгийн төсвийн  багцаас төсвийн тухай хуулийн орон нутгийн ерөнхийлэн захирагчийн тусгай зориулалтын шилжүүлгээр 114000.0 мянган төгрөгийг баталсан.

Стратегийн зорилго: Хүүхдэд бие бялдрын хүмүүжил өөрөө өөртөө үйлчлэх дадал хэвшил олгох, тэдний чадамжийг дээшлүүлэх, хүнс тэжээлийн доройтлоос гаргах зорилготой.

Хөтөлбөрийн тодорхойлолт: Зорилтот бүлгийн болон хөгжлийн бэршээлтэй хүүхдийг  чийрэгжүүлэх, сувилах үйлчилгээг, үзүүлж, тэдэнд төрөөс үйлчилж байгаа халамжийн үйлчилгээг чанартай хүртээмжтэй хүргэж ажиллахыг Аймгийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрт тусгажээ.

Хөтөлбөрийн зорилтууд:

v  Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг хамт олны дунд төлөвшүүлэх, тэдний бие бялдрыг хөгжүүлэх

v  Суурь өвчтэй хүүхдийг чийрэгжүүлэх ажлыг дэс дараатай хийснээр тэдний өвчлөлийг бууруулах

v  Жингийн алдагдалтай хүүхдэд сувиллын хоолоор үйлчилж тураалын зэргээс гаргах.

v  Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний хүүхдийг хамт олны дунд нийгэмшүүлж, тэдэнд төрийн үйлчилгээг хүртээх.

Хүрэх үр дүн:

v  Суурь өвчтэй хүүхдийн өвчлөл буурч бага насны хүүхдэд зонхилон тохиолдох өвчинд нэрвэгдэхгүй эрүүл чийрэг болно.

v  Суурь өвчлөл болон жингийн алдагдлаас гарч эрүүлжин ердийн цэцэрлэгт жирийн хүүхдийн хамт хүмүүжих болно.

v  Хүүхдийн тоглож наадах, таатай орчинг бүрдүүлж, багш ажилчдын ажиллах таатай нөхцөл бололцоогоор ханган тоног төхөөрөмжийг шинэчлэж зардал хэмнэх болон байгууллагын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах боломжийг бүрдүүлнэ.

v  Хүүхдийг суурь өвчлөлөөс гарган эрүүлжүүлэх.

v  Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг интеграчилах.

 

Хүснэгт-27: Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт:

Хөтөлбөр	Тоон үзүүлэлт	2013	2014	2015	2016	2017
Сувилал	Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн тоо	3	12	10	10	11
	Суурь өвчтэй хүүхдийн тоо	28	11	10	10	8

 

Зардлын чиг хандлага:

Сувиллын төвлөрсөн зардал: 2017 онд сувиллын төвлөрсөн зардлыг нийт 22580,0 төгрөгөөр баталжээ. Үүнд:

v  Хүүхдийн хоол хүнсэнд 16280.0 мянган төгрөгийг

v  Эм тарианы зардалд 80,0 мянган төгрөгийг зарцуулна.

Хүснэгт-28: Орон тооны мэдээлэл:

Хөтөлбөрийн нэр	2017		Төлөвлөснөөр
	Батлагдсан	Санхүүжүүлсэн	төлөв	Дунд  хугацаанд
			2018	2019	2020
Сувиллын яслийн ний орон тоо	8	8	9	9	9
Удирдах ажилтан	1	1	1	1	1
Гүйцэтгэх ажилтан	2	2	3	3	3
Үйлчлэх ажилтан	5	5	5	5	5
Нягтлан бодогчийн 40 хувь	1	1	1	1	1

 

Зардлын чиг хандлага: Сувиллын яслийн төсөв нь 2016 онд 115151.2 мянган төгрөг батлагдсан ба 2017 оны төсөвт 114000.0  төгрөг батлагдсан.  Засгийн газрын 2014 оны 147, 2015 оны 109, 230 тоот, 2016 оны 09 сарын  09-ны өдрийн МУ-ын Их хурлын 47 дугаар тогтоолыг хэрэгжүүлэх, Сангийн сайдын тушаалаар батлагдсан журмын дагуу хүрэлцэхгүй байгаа зардлуудыг хооронд нь  шилжүүлэн зарцуулж төсвийг үр ашигтай, хэмнэлттэй зарцуулан шинээр өр, авлага үүсгэхгүй байх зорилтын хүрээнд ажиллана.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ТАВ. ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ШИЛЖҮҮЛГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УРСГАЛ ТӨСВИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

5.1. Сургуулийн өмнөх боловсрол

Зорилго: Бага насны хүүхдийг асрах, хамгаалах, хүмүүжүүлэх, сургах цогц үйл ажиллагаагаар хүүхдийн бие бялдар, оюун ухаан, нийгэмшихүйн хөгжлийг дэмжих, хүүхэд бүр өөрийн онцлог ,бүтээлч үйлээрээ хөгжих боломж ологоход оршино.

Хүснэгт-29: Стратегийн ерөнхий тойм  2014 -2020 он СӨБ

	ҮзүүлэлтүүдОнууд	2014 он	2015 он	2016 он	2017 он	2018 он	2019 он	2020 он
1	Суралцах хүүхдийн тоо	4177	4202	4287	4250	4301	4301	4301
2	Хүүхдийн цэцэрлэгийн тоо	24	24	23	22	22	22	22
3	Хамран сургалтын хувь	84.2	85.3	86.1	80.0	80.6	81.6	81,6
4	Байнгйн бүлэгт суралцагчдын тоо	2977	3065	2822	2810	3021	3021	3021
5	24 цагийн  бүлэгт хамрагдах хүүхдийн тоо	25	25	25	25	25	25	25
6	Хөгжлийн бэрхшээлтэй хамрагдаж буй хүүхдийн тоо	35	35	35	35	35	35	35
7	Хувилбарт сургалтанд хамрагдах хүүхдийн тоо	1200	1226	1440	1440	1500	1500	1500
8	Хувилбарт сургалтын хамран сургалтын хувь	28.8	24.7	23.9	24.4	24.4	24.4	24.4
9	Төрийн бус өмчийн цэцэрлэгийн тоо	1	1
10	Төрийн бус өмчийн цэцэрлэгт хамрагдах хүүхдийн тоо	18	20

 

5.2. Ерөнхий боловсрол

 

Зорилго: Иргэдийн сурч боловсрох, хөгжих эрхээ эдлэхэд нь дэмжлэг үзүүлж, боловсролын хүртээмж, чанар, үр ашгийг дээшлүүлэх, хүүхэд хөгжих, төлөвших эрүүл, аюулгүй, ээлтэй орчин бий болгон багшийн мэргэжлийн үнэмлэмж, ур чадварыг дээшлүүлж, оюунлаг, бүтээлч иргэдийг төлөвшүүлэхэд  оршино. 

Хүснэгт-30: Ерөнхий боловсрол хамран сургалт

Үзүүлэлт	Хөтөлбөр	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Суралцах хүүхдийн тоо	Ерөнхий боловсрол	9487	9947	9726	10544	10544	10544
Ерөнхий боловсролын сургууль		22	22	21	21	21	21
Хамран сургалтын хувь		88.4	88.8	88.9	90,4	90,4	90,4
Дотуур байранд хамрагдах хүүхдийн тоо		1715	1813	1714	1800	1800	1813
Дотуур байрны хангамж		100	100	100	100	100	100
Үдийн цай хөтөлбөрт хамрагдах хүүхдийн тоо		4776	4831	5114	5244	5444	5444
Орой, эчнээ сургалтанд хамрагдах хүүхдийн тоо		0	0	0	0	0	0
Албан бус боловсролд хамрагдах хүүхдийн тоо		360	488	488	488	488	488
Тухайн хичээлийн жилд завсардсан хүүхдийн тоо		0	0	0	0	0	0
Сургуулийн гадна байгаа хүүхдийн хувийн жин		0.01	0.01	0.01	0,01	0,01	0,01
Тусгай хэрэгцээт боловсролд хамрагдах хүүхдийн тоо		0	0	0	0	0	0
Төрийн бус өмчийн сургуулийн тоо		0	0	0	0	0	0
Төрийн бус өмчийн сургуульд хамрагдах хүүхдийн тоо		0	0	0	0	0	0
Олон улсын жишигт нийцсэн сургуулийн тоо		2	2	2	2	2	2
Олон улсын жишигт нийцсэн сургалтанд хамрагдах хүүхдийн тоо		2011	2852	1953	1953	1953	2000
3-р ээлжинд хичээллэж байгаа бүлгийн тоо		0	0	0	0	0	0

 

Хүснэгт-31: Төсвийн хураангуй                                                                            /мян.төг/

Хөтөлбөр	2016 он	2017 он	2018 он	2019 он	2020 он
СӨБ	6036804,9	6052964,1	6655577,4	6655577,4	6655577,4
ЕБС	15535290,1	16226711.2	17127657,3	17127657,3	17127657,3
Соёл	1679889,6	1742707.4	2032666,4	2032666,4	2032666,4

 

Хүснэгт-32: ОРОН ТООНЫ МЭДЭЭЛЭЛ:

Үзүүлэлт	Орон тооны статус 2016 оны 9 сарын 30-ны байдлаар		Төлөвлөснөөр
			Төлөвлөгөө	Дунд хугацааны
	Батлагдсан	Санхүүжүүлсэн	2017  он	2018	2019	2020
Сургуулийн өмнөх боловсрол	409	411	421	421	421	421
Удирдах ажилтан	29	21	21	21	21	21
Гүйцэтгэх ажилтан	213	253	253	253	253	253
Үйлчлэх ажилтан	120	87	95	95	95	95
Гэрээт ажилтан	47	50	52	52	52	52
Ерөнхий боловсрол	1049	1062	1065	1065	1065	1065
Удирдах ажилтан	69	19	19	19	19	19
Гүйцэтгэх ажилтан	647	705	717	717	717	717
Үйлчлэх ажилтан	258	264	264	264	264	264
Гэрээт ажилтан	75	74	65	65	65	65
Соёлын байгууллага	168	184	184	184	184	184
Удирдах ажилтан	20	20	20	20	20	20
Гүйцэтгэх ажилтан	101	103	103	103	103	103
Үйлчлэх ажилтан	33	33	33	33	33	33

 

Салбарын орлого:

Хүснэгт-33: Боловсрол салбарын үйл ажиллагааны орлого /мян.төг/

Хөтөлбөр	2016	2017	2018	2019	2020
Үндсэн үйл ажиллагааны орлого	8800,0	10600,0	10600,0	10600,0	10600,0
Үндсэн бус үйл ажиллагааны орлого	33099,3	25461,7	25461,7	25461,7	25461,7

 

Хүснэгт-34: Соёлын салбарын үйл ажиллагааны орлого/мян.төг/

Хөтөлбөр	2016	2017	2018	2019	2020
Үндсэн үйл ажиллагааны орлого	54795,1	55468,4	55468,4	55468,4	55468,4
Үндсэн бус үйл ажиллагааны орлого	-	-	-	-	-

 

Хөтөлбөр: Сургуулийн өмнөх боловсрол

Зорилт-1: Биеийн болон гар хурууны хөдөлгөөнөө зохицуулах, эрүүл амьдрах дадал хэвшил эзэмших, болзошгүй осол гэмтлээс сэргийлэх чадварт сургах, чанартай, стандартыг хангасан сургалтын  орчинг бүрдүүлж өгөх

Зорилт-2: Цэцэрлэг тус бүр өөрийн онцлогыг тусгасан сургалтын чиглэлээ гаргасан хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх үзэл баримтлалаа боловсруулах, шинэчлэх, сайжруулах

Зорилт-3: Хүүхэд хөгжүүлэхэд  эцэг эхийн оролцоог нэмэгдүүлэх

Зорилт-4:  Цэцэрлэгийн туслах багш болон тогооч нарын чадварыг дээшлүүлэх сургалтад хамруулах, бага насны хүүхдэд  эрүүл, аюулгүй, чанартай  хүнс, хоолоор үйлчлэх,

Зорилт-5: Цэцэрлэгийн мэргэжлийн багшийн хангалтыг 100 хувьд хүргэж, багш нарыг ажлын байранд нь хөгжих нөхцөл бололцоогоор ханган арга зүй ур чадварыг нь дээшлүүлэх.

Хүснэгт-35: Төсвийн хураангуй                                                                          /мян.төг/

Хөтөлбөр	2016	2017	2018	2019	2020
ТӨ-цэцэрлэгийн үйлчилгээ	5830555,2	5846714,5	5846714,5	5846714,5	5846714,5
24 цагийн цэцэрлэгийн үйлчилгээ	47624,8	47624,8	47624,8	47624,8	47624,8
Хувилбарт сургалтын үйлчилгээ	158624,8	158624,8	158624,8	158624,8	158624,8
НИЙТ	6036804,8	6052964,1	6052964,1	6052964,1	6052964,1

 

Хөтөлбөр: Ерөнхий боловсролын сургууль

Стратегийн тойм /2014-2020/

Стратегийн зорилт-1: Боловсролын салбарын удирдах ажилтан , багш сурган хүмүүжүүлэгчдийн  мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар, заах аргыг сайжруулах замаар боловсролын салбарын хүний нөөцийг бэхжүүлнэ.

 Стратегийн зорилт-2: Бүх шатны  боловсролын  сургалтын чанар, үр дүн, хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ.

Стратегийн зорилт-3: Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд, иргэдийг бүх шатны боловсролд хамруулах, насан туршийн боловсролын бүтэц, үйл ажиллагааг шинэчилж, иргэдийн хэрэгцээнд нийцсэн сургалт, үйл ажиллагааг зохион байгуулна.

Стратегийн зорилт-4: Сургууль, цэцэрлэгийн сургалтын орчныг тохижуулах, хүүхдэд ээлтэй сурах орчин бүрдүүлж, “Цахим сургууль-цахим сургалт” хөтөлбөрийг  хэрэгжүүлнэ.

Стратегийн зорилт-5: Боловсролын салбарын байгууллагуудын барилгын өргөтгөл барих,их засвар хийх, хатуу зөөлөн эдлэлээр хангах ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулна.

 

Хүснэгт-36: Төсвийн хураангуй                                                                            /мян.төг/

Хөтөлбөрөөр	2016	2017	2018	2019	2020
Төрийн өмчийн сургуулийн үйлчилгээ	13228095,0	13919515,5	13919515,5	13919515,5	13919515,5
Дотуур байрны үйлчилгээ	2152710,9	2152710,9	2152710,9	2152710,9	2152710,9
Албан бус боловсрол	154484,8	154484,8	154484,8	154484,8	154484,8
НИЙТ	15535290,7	16226711,2	16226711,2	16226711,2	16226711,2

 

Төсөв өсөхөд нөлөөлж буй үндсэн шалтгаанууд

Боловсрол,соёлын   салбарын 2017 оны  төсөвт  23,9 тэрбум  төгрөг хуваарилагдан ирснээс  ЕБС-д 16,2 тэрбум төгрөг, Хүүхдийн цэцэрлэгт 6,1 тэрбум  төгрөг ,соёлын байгууллагуудад 1,7 тэрбум төгрөг, Биеийн тамир спортын газар 0,4 тэрбум төгрөг хуваарилагдаж байна. Салбарын төсөв өмнөх  жилээс 5,2 хувиар   нэмэгдсэн нь 2017 онд   Биеийн тамир спортын газар Боловсрол, Соёл Шинжлэх Ухаан,Спортын Яаманд нэгдэх болсон, тэтгэвэрт гарах  болон 5 жил тутамд тэтгэмж авах хүмүүсийн тоо нэмэгдэж тэтгэмжийг тооцсон,тогтмол зардлын үнийн өсөлтийг нэмэгдүүлж тооцсон   зэрэгтэй холбоотой байна.

Салбарын төсвийг нэмэгдүүлж буй голлох хэдэн шалтгаан байна.Үүнд:

• Түлш халаалтын зардалд  3125,7 сая төгрөг
• 24 цэцэрлэгийн 1 бүлэгт 47,6 сая төгрөг
• Цэцэрлэгийн хүүхдийн хоолны зардалд 1086,1
• Дотуур байрны хүүхдийн  хоолны  зардалд  1071,4  сая төгрөг
• Үдийн цайны зардалд  551,9  сая төгрөг
• Боловсрол соёлын салбарын багш ажиллагсадын тэтгэвэр тэтгэмжинд нийт 53 хүнд 547,8 сая төгрөг
•  Боловсролын тухай хуулийн 43,1,7-т  зааснаар  5 жил тутамд багш нарт олгох тэтгэмж нийт 325 хүнд   1121,8  сая төгрөг
• Багш нарын мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэх, сургалтын үйл ажиллагааг чанаржуулахад зориулж хичээл практикийн зардалд  77,3 сая   төгрөгийг тус тус хуваарилалаа.

 

Цаашид дутагдах зардал:

2017 оны Боловсрол,Соёлын салбарын төсвийн цалингаас бусад зардлыг өмнөх оноос 1 хувиар бууруулж баталж ирүүлсэн.

 2017  оны ЕБС, хүүхдийн цэцэрлэгийн тогтмол зардлууд  болон бусад зардлыг  төсвийн өр үүсэхгүйгээр хувиарлалаа. Хүүхдийн цэцэрлэгийн гэрэл цахилгааны зардлаас 117,8 сая, хүүхдийн хоолны зардлаас 47,7 сая нийт 165,5 сая төгрөгийг түлш халаалтын зардалд  158,5 сая,цэвэр бохир усны зардалд 7,0 сая төгрөг гүйлгэн шилжүүлж төлөвлөлөө.

ЕБС-ийн  цэвэр бохир усны зардлаас  30,0 сая, гэрэл цахилгааны зардлаас 6,0 сая, хоолны зардлаас 104,0 сая нийт 140,0 сая төгрөгийг түлш халаалтын зардалд  хуваарилалаа.

5.3 Соёлын үйлчилгээ

 

Зорилго: Төрөөс баримтлаж байгаа соёлын бодлогыг хэрэгжүүлж, соёл урлагийн байгууллагуудын материаллаг бааз, боловсон хүчний хангамж, чадамжийг дээшлүүлэн , иргэдийн оюуны хэрэгцээг хангах, орон нутагт хүн амд үзүүлэх соёлын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ. 

Зорилт 1: Иргэдийн хүсэл сонирхолд нийцүүлэн ажиллах

Зорилт 2: Хөдөөгийн хүн амд соёлын үйлчилгээ, Явуулын  номын сан мэдээллийн үйлчилгээг хүртээмжтэй жигд хүргэх

Зорилт 3: Номын сангийн стандартыг мөрдөж бүрэн хангах

Зорилт 4: Үзэгчид уншигчдын тоог 20%-иар нэмэгдүүлэх

Зорилт 5: Мэргэжлийн боловсон хүчний хангалтыг 85% хүргэх

Зорилт 6: Хөгжмийн техник хэрэгсэлээр бүрэн хангагдах

Харин Соёлын байгууллагуудын  тогтмол зардал болон  цалингийн  зардлууд нь 2016  оны төсвөөр ирсэн ба зарим зардлууд хасагдаж, орцын болон үнийн өөрчлөлтүүд  дутуу тусгагдсанаас шалтгаалж110 сая төгрөгийн түлш халаалтын зардлын өр үүсэх төлөвтэй байна.

 

5.3.1  БулганаймгийнÕºãæèìòæ¿æãèéíòåàòð

Èðãýäèéí ãîî ñàéõíû ìýäëýãèéã äýýøë¿¿ëæ õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí ãîî ñàéõíû õ¿ì¿¿æëèéã òºëºâø¿¿ëæ äýìæëýã  ¿ç¿¿ëýõèéí çýðýãöýý ¿çýã÷äèéã ººðòºº òàòàõ, ¿íäýñíèé õýìæýýíä ºðñºëäºõ ÷àäâàðòàé óðàí á¿òýýë÷ òºð¿¿ëýõ, ¿íäýñíèéñî¸ëûí ºâèéã ººðèéí îðîí íóòàã óëñ äýëõèéí õýìæýýíä ñóðòàë÷èëàõ, õàìãààëàõ, äýëõèéí ñîíãîäîã óðëàãèéã èðãýäýä òàíèóëàõ, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæ ÷àíàðûãäýýøë¿¿ëýõ, ýäèéí çàñãèéí íèéãìèéí ¿ð àøãèéã íýìýãä¿¿ëýõ ýðõýì çîðèëãîòîéãîîð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõààð 2017îíû òºñºâò óðñãàë çàðäëыг 467,9 сая òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð ¿íäñýí ÷èã ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõýýð äàðààõ õºòºëáºð¿¿äèéí äàãóó òºñâèéí õóâèàðëàëòàà òºëºâëºæ áàéíà.

Хүснэгт-37: Òºñâèéí õóðààíãóé                                                                           /ìÿí.òºã/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 онытөсөл	Үүнээс			Дундхугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин, НДШ	Бараа, үйлчилгээний  бусад	Татаасшилжүүлэг	2018 төсөөлөл	2019 төсөөлөл
Хөгжимт жүжгийн театр	467871,0	378431,8	74679,8	14759,4	698087,9	698087,9
НИЙТ	467871,0	378431,8	74679,8	14759,4	698087,9	698087,9

 

Үíäñýí ÷èã ¿¿ðýãíü:Мýðãýæèëòýé ìýðãýøñýí ÷àäâàðëàã óðàí á¿òýýë÷äýýñ á¿ðäñýí íèéãýì ñî¸ëûí îëîí òàëò àðãà õýìæýýã òàñðàëòã¿é ÿâóóëæ, îðîí íóòãèéíõàà èðãýäèéí îþóíû ºñºí íýìýãäýæ áàéãàà ýðýëò õýðýãöýýã õàíãàõ, ñî¸ë óðëàãààð ¿éë÷ëýõ àæëûã íýíòýðã¿¿íä òàâèíà.

Õºòºëáºðèéí òîäîðõîéëîëò: Îðîí íóòàãò ñî¸ë óðëàãèéã ñóðòàë÷èëàõ àæèëëàãààã äýìæèí ñî¸ëûí ºâèéã óëñ, äýëõèé äàõèíä ñóðòàë÷èëàõ, ýäèéí çàñãèéí ýðãýëòýä îðóóëæ, ñàëáàðòàà ºðñºëäºõ ÷àäâàðàà äýýøë¿¿ëýõ, íèéãìèéí ¿ð àøèã, ñàëáàðûí ýäèéí çàñãèéã íýìýãä¿¿ëýõýä  ÷èãëýñýí áîäëîãî áàðüæàæèëëàíà.

Õºòºëáºðèéíçîðèëò:

• ¯íäýñíèé ñî¸ë óðëàãèéã ººðèéí îðîí íóòàãò áîëîí äýëõèé íèéòýä ñóðòàë÷èëàõ, òàíèóëàõ,  ñî¸ëûí ¿éë÷èëãýýã ºðãºæ¿¿ëýõ
• Ñî¸ë óðëàãèéí ýçëýõ áàéð ñóóðèéã áàòæóóëàõ, ¿ð àøãèéã íýìýãä¿¿ëýõ
• Èðãýä ñî¸ë óðëàãèéí ¿íýò ç¿éëýýñ ñóðàëöàõ, õ¿ðòýõ, ýçýìøèõ îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ
• Ñî¸ëûí ºâèéã õàìãààëàõ, õàäãàëàõ óëàìæëàí áàÿæóóëæ õºãæ¿¿ëýõ

Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í: Ìîíãîë ¿íäýñíèé óðëàãèéã öàã ¿åòýé óÿëäóóëàí õºãæ¿¿ëæ, èðýýä¿é ð¿¿ ÷èãëýñýí õýâ çàãâàðûã áóé áîëãîí, õîò õºäººä ñóðòàë÷èëàí óõàìñàðò îþóíûã áóé áîëãîæ, ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàìæèéãäýýøë¿¿ëæ, ìýðãýæëèéí ºíäºð ур чадвар бүхий óðëàã ñî¸ëûí áàйãóóëëàãûã òºëºâø¿¿ëýí õºãæ¿¿ëíý.

Хүснэгт-38:  Соёл урлагийн байгууллагын үйлчилгээний үзүүлэлтүүд

Õºòºëáºð 1 Ñî¸ë óðëàã	Ñî¸ë óðëàãèéí áàéãóóëëàãààð ¿éë÷ëýã÷  õ¿í àìä ýçëýõ õóâèàð	2015	2016	2017	2018	2019
		65%	66%	66.1%	68%	68,0%
Óðëàãèéí áàéãóóëëàãûí óðûí ñàíä áàéãàà á¿òýýëèéí òîî	20	2	4	3	4	4

 

5.3.2 Булган аймгийн төв номын сан

Òóñ áàéãóóëëàãà íü èðãýäýä íîì õýâëýë ìýäýýëëýýð ¿éë÷ëýõ, ìýäëýã áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëýõýä íü òóñëàõ, ìýäýýëëèéí ¿éë÷èëãýýíäýý îð÷èí ¿åèéí òåõíèê òåõíîëîãè, äýâøèëòýò àðãà õýëáýðèéã íýâòð¿¿ëñýí, äýëõèéí õýìæýýíä ìýäýýëýë ñîëèëöîõ,  ñàëáàðûí õýìæýýíäýý ìýäýýëëèéí ¿éë÷èëãýýíèé îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ, áîäëîãîîð äýìæèõ, òºðººñ èðãýäýä ¿ç¿¿ëæ áàéãàà ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæ ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîòîéãîîð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõààð  2017 îíû òºñºâò íèéò çàðäàë 112034.0 мянган òºãðºãíèé ñàíõ¿¿æèëòýýð ¿íäñýí ÷èã ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõýýð òºñâèéí õóâèàðëàëòàà òºëºâëººä  áàéíà.

Хүснэгт-39:  Òºñâèéí  õóðààíãóé                                                                                 /ìÿí.òºã/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл	Үүнээс			Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин, НДШ	Бараа, үйлчилгээний бусад	Татаас шилжүүлэг	2018 төсөөлөл	2019 төсөөлөл
Номын сан	112034.0	88149	23885	-	203725.7	203725.7
НИЙТ	112034.0	88149	23885	-	203725.7	203725.7

 

Хөтөлбөр 1:Íèéòèéí íîìûí ñàí

Òºâ íîìûí ñàíãèéí õºòºëáºðò 2017 îíä БСШУСЯ-ы ñàéäûí óðñãàë òºñâèéí áàãöààñ òºñâèéí òóõàé õóóëèéí îðîí íóòãèéí òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷èéí òóñãàé çîðèóëàëòûí øèëæ¿¿ëãýýð 112034.0 мянган òºãðºãèéã øèëæ¿¿ëæýý.

Ñòðàòåãèéí çîðèëãî: Èðãýäýä íîì õýâëýë, ìýäýýëëýýð ¿éë÷ëýõ, ìýäëýã áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëýõýä íüòóñëàõ, îð÷èí ¿åèéí ìýäýýëëèéí òºâ áîëãîí õºãæ¿¿ëýõ

Õºòºëáºðèéí òîäîðõîéëîëò: Ñî¸ëûí áîäëîãûí õ¿ðýýíä óíøèã÷äûí ýðýëò õýðýãöýýã õàíãàñàí øèíý íîì õýâëýëýýð, ôîíäîî áàÿæóóëàõ, íîìûí ñàíãèéí àæëûã àâòîìàæóóëàõ,  ìýäýýëëèéí áààçûã ºðãºæ¿¿ëýõ,àëñëàãäñàí áàéãóóëëàãà, áàãò 纺âðèéí íîìûí ñàíãààð ¿éë÷ëýõ,  èðãýäýä òºðººñ ¿ç¿¿ëæ áàéãàà íîìûí ñàíãèéí ¿éë÷èëãýýã ÷àíàðòàé õ¿ðòýýìæòýé õ¿ðãýæ,  àæèëëàõûã Òºâ íîìûí ñàíãèéí õºòºëáºðò õàìðàãäñàí.

Õºòºëáºðèéí çîðèëòóóä:

• Îðîí íóòãèéí íîìûí ñàíãóóäàä, àðãàç¿éí çºâëºãºº ºãºõ /çºâëºìæ,ãàðûí/ õ¿ðãýõ, ìýðãýæëèéíòóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ
• Èðãýäèéí äóíä çîõèîõ íîì ñóðòàë÷èëãàà, ìýäýýëýë îëîí íèéòèéí àæèë

Зîõèîí áàéãóóëàõ ñóðòàë÷ëàí òàíèóëàõ

• Ôîíäûí áàÿæèëò, íîìûí ôîíäûí õàäãàëàëò õàìãààëàëòûã ñàéæðóóëàõ
• Òåõíèê õýðýãñýë, ìàòåðèàëëàã íºõöºë, ¿éë÷èëãýýíèé òààòàé îð÷èí õàíãàëò
• Óíøëàãà ¿éë÷èëãýý

 

Хүðýõ ¿ð ä¿í:

• Îðîí íóòãèéí íîìûí ñàíãóóäûí ¿éë àæèëëàãàà ñàéæèð÷, íîìûí ñàí÷äûí ìýäëýã áîëîâñðîë äýýøèëæ,  ìýðãýæëèéí õýìæýýíä õ¿ð÷ àæèëëàñàí áàéíà.
• Èðãýäèéã íîìòîé íºõºðë¿¿ëýõ, ñî¸ë îëîí íèéòèéí àæëûã ÷àíàðæóóëæ, àëñëàãäñàí áàéãóóëëàãà, áàãò 纺âðèéí íîìûí ñàíãèéí ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýæ,  òýäíèéã íîìîîð äàìæóóëàí òºëºâø¿¿ëýõ, íîìòîé íºõºðëºñºíººð îþóíûõàà õýðýãöýýã õàíãàñàí áàéíà.
• Èðãýäèéíõýý îþóíû õýðýãöýýã õàíãàñàí òýäíèé ýðýëò õýðýãöýýíä òóëãóóðëàñàí íîìîîð ôîíäîî áàÿæóóëñíààð íîìûí ñàíãèéí ¿éë àæèëëàãàà ñàéæèð÷ ìýäýýëëèéí áààç ºðãºæèíº.
• ¯éë àæèëëàãààíäàà ìýäýýëýë õîëáîîíû äýâøëèéã á¿òýýë÷ýýð àøèãëàæ, òåõíèê õýðýãñýë, ìàòåðèàëëàã íºõöëèéã ñàéæðóóëñíààð ¿éë÷èëãýýíèé тààòàé îð÷èí á¿ðä¿¿ëæ ìýäýýëëèéí òºâ áîëæ àæèëëàñàí áàéíà.
• ¯éë÷èëãýýíèé îð÷èí ¿åèéí äýâøèëòýò àðãà õýëáýðèéã íýâòð¿¿ëýõ çàìààð ìýäýýëëèéí íýýëòòýé, ÷ºëººò óðñãàëûã õàíãàæ óíøëàãà ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëæ, óíøèã÷äûí òîî íýìýãäýíý.

 

ÿéöýòãýëèéí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò:

Гэрээ ном олгох тасаг, Íèéòèéí óíøëàãûíòàíõèì, Õ¿¿õäèéíóíøëàãûíòàíõèì, Салбар номын сангааð ¿éë÷èëæ ìýäýýëëèéã óíøèã÷äàä õ¿ðãýõ.

Хүснэгт-40:  Гүйцэтгэлийн шалгуур

Øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò,òîîõýìæýý	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Óíøèã÷äûíòîî	3000	3200	3400	3525	3550	3580
Èðýãñýä	10000	10500	10800	11100	11700	12000
Íîìîëãîëò	30000	32000	34000	35500	36000	37000
Ôîíäûíýðãýëò	85	85	85	85	85	85
Ñàëáàð, 纺âºð, í¿¿äëèéííîìûíñàíãààð	9	10	12	20	20	20
Ôîíäûííîìûãñýëáýíçàñâàðëàõ	100	300	200	100	100	100
Ñàíàìæ ºãºõíîìç¿éíá¿ðòãýë	7	8	10	12	12	12
Íîìûíñýäýâ÷èëñýí ¿çýñãýëýí	30	35	40	45	45	45
Îðîííóòãèéíõýâëýëìýäýýëëýýðøèíýíîìûíìýäýýëýëñóðòàë÷èëàõ	5	4	6	8	8	8
Óíøèã÷äûíáàãàõóðàë	2	2	2	3	5	5
Íîìûíàÿí,ºäºðëºã	18	19	20	25	30	35
Çîõèîë÷èëòîéõèéõóóëçàëò	4	5	6	8	10	12
Óíøèã÷äûíäóíäçîõèîõòàíèíìýäýõ¿éíàæèë	7	7	8	10	15	20

 

5.3.3  Булган аймгийн Музей

Хөтөлбөрийн тодорхойлолт: Музейн сан хөмрөгийг найдвартай хадгалах хамгаалах баталгаат орчинг бүрдүүлэх үзмэрийг хадгалах, арчлан тордох, сэргээн засварлах, бүртгэл мэдээллийн санг бүрдүүлэх, боловсрол соёлын ажлыг зохион байгуулах, сумдын орон нутаг судлал танхимыг аргазүйн удирдлагаар хангах,  нүүдлийн үзэсгэлэн гаргах, эрдэм шинжилгээ судалгааны ажил явуулж нийтэд танилцуулах ном хэвлэл гаргах.

 2017 онд төсвөөс 102032.6 мянган төгрөгний санхүүжилт авч өөрийн орлогоор 2000.0 мянган төгрөг оруулан нийт 104032.6 мянган төгрөгөөр үйл ажиллагаа явуулахаар төлөвлөв.

Хүснэгт-41: Òºñâèéíõóðààíãóé /ìÿí.òºã/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл	Үүнээс			Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин, НДШ	Бараа, үйлчилгээний бусад	Татаас шилжүүлэг	2018 төсөөлөл	2019 төсөөлөл
Номын сан	104032.6	75479	28553.6	-	187708	187708
НИЙТ	104032.6	75479	28553.6	-	187708	187708

 

Хөтөлбөрийн зорилт: Үзмэр эд өлгийн зүйлийн баяжилтыг жил бүр хийж үзэгчдийн тоог нэмэгдүүлэх, үйл ажиллагаагаа аялал жуулчлалын салбартай холбон явуулах, иргэдийн эрэлт  хэрэгцээг хангаж ажиллах

Хөтөлбөрийн зорилтууд:

• Хөдөө орон нутгийн иргэдэд хүрч үйлчлах
• Иргэдийн оюуны хэрэгцээг хангахуйц байраар хангагдаж үзмэр дэглэлтийг орчин үеийн шаардлагад нийцүүлэх
• Эрдэм шинжилгээний ном товхимол гаргах, сургалт зохион байгуулах, үзмэр эд өлгийн зүйлд эрдэм шинжилгээний дүгнэлт гаргах
• Үзэгчдэд түүхийн мэдээлэл өгөх, тэдгээртэй танилцах боломж бүрдүүлэх
• Сан хөмрөгт байхгүй болон дахин давтагдашгүй үзмэр эд өлгийн зүйл худалдан авах
• Сумын орон нутаг судлалын танхим, сургуулиудын түүхийн танхимын эд өлгийн зүйлийг тоолж бүртгэж соёлын өвийн төвд өгөх
• Түүх соёлын дурсгалт зүйлийн хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулах JPS-ийг тодорхойлох
• Утга соёлын өвийг бүртгэх, өвлөн тээгчийн судалгааг нэг бүрчлэн гаргах

Хүснэгт-42: Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт

Хөтөлбөр	2015	2016	2017	2018	2019
Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалыг хамгаалах, сэргээн засварлах Үндэсний хөтөлбөр	25	28	30	32	34
Утга соёлын өвийг бүртгэх, өвлөн тээгчийн бүрэн бичлэг хийх	73	76	76	76	76
Үзэсгэлэн гаргах	6	6	8	10	14
Эрдэм шинжилгээний тодорхойлолт гаргах	100	108	110	115	120
Үзмэр худалдан авах	-	-	-	-	-

 

5.4 Íèéòèéí áèåèéí òàìèð , ñïîðòын салбар

Íèéòèéí áèåèéí òàìèð ,ñïîðòûí õºòºëáºðò 2017 îíä Боловсрол соёл шинжлэх ухаан спортын ñàéäûí óðñãàë òºñâèéí áàãöààñ òºñâèéí òóõàé õóóëèéí îðîí íóòãèéí òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷èéí òóñãàé çîðèóëàëòûí øèëæ¿¿ëãýýð 426207,7 ìÿíãàí òºãðºãèéã øèëæ¿¿ëæýý.

Ñòðàòåãèéí çîðèëãî :

Õ¿í àìä áèå áÿëäðûí ºâ òýãø õ¿ì¿¿æèë , öîãö ÷àäàìæèéã äýýøë¿¿ëýõ ,òàìèð÷èäèéã àìæèëòûã àõèóëæ , áèåèéí òàìèð ñïîðòûã íèéãìèéí òýðã¿¿ëýõ ñàëáàð áîëãîí õºãæ¿¿ëýõ.

Õºòºëáºðèéí òîäîðõîéëîëò:

Áèåèéí òàìèðûã õ¿í àìûí ºäºð òóòìûí õýðýãëýý áîëãîõ çàìààð èðãýäèéíõýý ýð¿¿ë ìýíäèéã ñàéæðóóëàõ , ñïîðòûã õºãæëèéã олон óëñûí õýìæýýíä õ¿ðãýõ àéìàã ñóìûíõàà íýð àëäðûã óëñ áîëîí òèâ äýëõèéä äóóðñãàõ òàìèð÷èäèéí çàëãàìæ õàëààã áýëòãýõ , èðãýäýä òºðººñ ¿ç¿¿ëæ áàéãàà áèåèéí òàìèð ñïîðòûí ¿éë÷èëãýýã ÷àíàðòàé õ¿ðòýýìæòýé õ¿ðãýх

Õºòºëáºðèéí çîðèëòóóä:

• Íèéò õ¿í àìä ýð¿¿ë àæ òºðºõ , õºäºë㺺íèé õîìñäëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ äàäàë õýâøëèéã ýçýìø¿¿ëýõ ,áèåèéí òàìèð ñïîðòîîð õè÷ýýëëýõèéí à÷ õîëáîãäëûã ñóðòàë÷ëàí òàíèóëàõ ,
• Áèåèéí òàìèð, ñïîðòûí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëæ áàéãàà òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà , îðîí òîîíû  áîëîí îðîí òîîíû áóñ àðãà ç¿é÷ íàðûí ñàíàë ñàíàà÷èëãûã äýìæèõ , òýäíèéã ìýðãýæèë àðãà ç¿éí íýãäñýí óäèðäëàãààð õàíãàõ , á¿õ íèéòèéí áèåèéí òàìèðûã õºãæ¿¿ëýõýä ñàëáàð õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîîã ñàéæðóóëàõ
• Àéìãèéí øèãøýý áàãèéí òàìèð÷èäèéí áýëòãýë õèéõ , àìæèëò ãàðãàõ ìàòåðèàëëàã áîëîí ñýòãýë ç¿éí òààòàé îð÷èí, íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ
• Ñïîðòûí òºðë¿¿äèéã õºãæ¿¿ëýõ óëìààð àéìàã ñóìûíõàà íýð àëäðûã óëñ äàÿàð ñóðòàë÷ëàí òàíèóëàõ

 

Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í:

• Èðãýäèéí áèåèéí òàìèð ñïîðòîä õàíäàõ õàíäëàãà ñàéæèð÷, õºäºë㺺íèé õîìñäëîîñ ¿¿äýëòýé õàëäâàðò áóñ ºâ÷íèé òîõèîëäîë áóóð÷ ýð¿¿ë ÷èéðýã áèå áÿëäàðòàé áîëñíîîð äóíäàæ íàñëàëò õºäºëìºðèéí á¿òýýìæ íýìýãäýíý.
• Áèåèéí òàìèð , ñïîðòûí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëæ áàéãàà òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë àæèëëàãàà òîãòâîðòîé æèãä ÿâàãäàõ íºõöºë á¿ðäýæ , ÷àäàâõè áýõæèíý. ̺í ñàëáàð õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîîã ñàéæðóóëñíààð á¿õ íèéòèéí áèåèéí òàìèðûã õºãæ¿¿ëýõ îð÷íûã áîëîâñðîíãóé áîëãîíî.
• Àéìãèéí øèãøýý áàãèéí òàìèð÷èäèéí áýëòãýë õèéõ , àìæèëò  ãàðãàõ ìàòåðèàëëàã áîëîí ñýòãýë ç¿éí òààòàé îð÷èí , íºõöºë á¿ðäñíýýð óëñàä ãàðãàõ àìæèëò ºñíº.
• Ñïîðòûí òºðë¿¿äèéã õºãæ¿¿ëæ, óëñûí òýìöýýí íààäàìä àìæèëòòàé îðîëöñîíîîð àéìàã ñóìûíõàà íýð õ¿íäèéã өндөрт ºðãºæ óëñ äàÿàð  ñóðòàë÷ëàí òàíèóëàõààñ ãàäíà íèéò àðä èðãýääýý ñïîðòûí à÷ õîëáîãäëûã òàíèóëàõ , ýõ îðîí , àðä ò¿ìýí , òàìèð÷äûíõàà ÿëàëò àìæèëòààð îìãîðõîõ , çàëóó ¿åèéíõíèé áàõàðõàí äóóðàéõ ¿çëèéã òºëºâø¿¿ëýõýä ÷óõàë íºëºº ¿ç¿¿ëíý.

 

Хүснэгт-44: Төсвийн хураангуй                                                                             /мян.төг/

Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл	Үүнээс			Дунд хугацаа
	Нийт урсгал зардал	Цалин, НДШ	Бараа, үйлчилгээний бусад	Тîãòìîë çàðäàë	2017 төсөөлөл	2018 төсөөлөл
Нийтийн биеийн тамир	426207,7	168505,8	27066,3	230635,6	723937,5	723937,5

 

Дутагдаж байгаа зардлын талаар: Биеийн тамир, спортын газар  нь 2016 оны байдлаар 27 ажилчидтай үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа бөгөөд үүнээс усан спорт сургалтын төв ашиглалтад орж 5 орон тоог орон нутгаас санхүүжүүлэн ажиллаж байна. 2017 онд ч энэ  бүтэц орон тоогоор ажиллахаар байна.

• Цалингийн сан өмнөх онтой харьцуулахад 1 % буюу 1533,4 áóóðñàí áàéíà. ÁÒÑÃàçàð Усан спорт сургалтын төв ашиглалтанд орсонтой  õîëáîãäóóëàí øèíý á¿òýö îðîí òîîã áàòëóóëæ 2016 îíû 01 äóãýýð ñàðûí 01 íýýñ 27õ¿íèé îðîí òîîãîîð àæèëëàõ áîëñîí òóë öààøèä 49265,5 ìÿíãàí  òºãðºãèéí ºð ¿¿ñýõýýð áàéíà.
• 2017 онд явагдах уралдаан тэмцээний зардалд Үндэсний спортын 6-р их наадмын төсөв батлаагүйгээс 30091,9 төгрөгний зардал дутагдаж байна. 2017 оны төсөвт тэмцээн уралдааны зардлыг хувиарлахдаа зарим уралдаан тэмцээний зардлыг тусгаагүй болно.
• ÁÒÑГазрын тогтмол зардлын тооцооллоор  түлш халаалтын зардал 273391,8 төгрөг төсөвлөгдөхөөс 182835,5 төсөвт сууж 90556,3 төгрөгөөр дутагдаж байна. Энэ нь Усан спорт сургалтын төв шинээр ашиглалтанд орсонтой холбогдуулан 4507 м3 талбай нэмэгдсэн, .Монгол Улсын эрчим хүчний тухай хуулийн 27-1,Эрчим хүчний зохицуулалтын зөвлөлийн 63-р тогтоолыг үндэслэн 1м³ эзэлхүүнийг Нөт-гүйгээр 1500 төгрөг болгосон, цэвэр ус 1л 8төгрөг бохир ус 1л 7,5 төгрөгөөр болгосонтой холбоотойгоор тогтмол зардлууд хүрэлцэхгүй байна.

 

5.5 Эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ

 

Аймгийн Эрүүл мэндийн газар нь эрүүл мэндийн салбарын харилцааг зохицуулж буй хууль, Засгийн газрын тогтоол шийдвэр, Засгийн газрын болон аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн, аймгийн хэмжээнд эрүүл мэндийн байгууллагуудыг мэргэжил арга зүйгээр ханган ажиллаж байна.

 “Нийгмийн эрүүл мэндийн талаар төрөөс баримтлах бодлого”-ын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэн, салбар дундын хамтын ажиллагааг сайжруулж, иргэдэд эрүүл мэндийн боловсрол олгох, эрүүл аж төрөх зан үйлийг төлөвшүүлэх,  халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг өргөжүүлэн ажиллаж байна.

Салбарын хэмжээний 2017 оны үйл ажиллагааны төсвийн төлөвлөлтийг “Төсвийн тухай хууль”, “Эрүүл мэндийн тухай хууль” бусад холбогдох хууль, тогтоомж,  Засгийн газрын тогтоол, Эрүүл мэндийн сайдын тушаал, төсвийн байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөний үлгэрчилсэн заавар, Эрүүл мэндийн салбарт мөрдөгдөж буй дүрэм журам стандартуудыг баримтлан боловсруулж, нотолгоонд суурилсан төсвийн төслийг харьяа яаманд хуулийн хугацаанд хүргүүлэн ажиллаж байна

Хүснэгт-45:  2017 оны зардлын хураангуй                                                             

/мян.төг/            

№	Хөтөлбөрийн нэр	2017 оны төсөл				Дунд хугацаа
		Нийт урсгал зардал	Цалин НДШ	Бараа үйлчилгээний		2018 он	2019 он
				бусад Бараа үйлчилгээний	Тогтмол зардал
	Нийт дүн	4138951.3	2918265.2	777968.0	442718.1	4148742.4	4148742.4
1	Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ	3979134.7	2806393.6	750799.2	421941.9	3997742.4	3997742.4
2	Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ /Нэг иргэнэр тооцсон санхүүжилт/	159816.6	111871.6	27168.8	20776.2
	Төсвийн шууд захирагч: 14 сум. 2 өрхийн Эрүүл мэндийн төвийн дарга

 

Салбарын зорилго: Орон нутагт Нийгмийн эрүүл мэндийн талаар төрөөс баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэн,  урьдчилан сэргийлэх, эрүүл мэндийг дэмжих, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний тасралтгүй байдлыг ханган, оношлогоо эмчилгээний дэвшилтэт аргыг нэвтрүүлэн, үйлчлүүлэгчдэд  ээлтэй, нээлттэй , ёс зүйтэй, эрүүл орчин бүрдүүлж, эрүүл дадал хандлагыг бий болгох замаар амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд оршино.

Хөтөлбөр-1:Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ:

Стратегийн зорилт-1: Иргэдэд эрүүл мэндийн боловсрол олгох сургалтыг тасралгүй зохион байгуулж, хүн амын зан үйл, дадлыг өөрчлөх, эрүүл аж төрөх ёсыг хэвшүүлэх.

Стратегийн зорилт-2: Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд мэдээлэл, сургалт сурталчилгааны нэгдмэл байдлыг хангах., чанар хүртээмжийг дээшлүүлэх

Стратегийн зорилт-3:Халдварт бус өвчний эрт илрүүлэгийн үзлэгийг чанаржуулан, хүн амын амьдралын чанарыг дээшлүүлэх

Хүрэх үр дүн:

·         Эрүүл зан үйл, аж төрөх ёсыг хэвшүүлэх, эрүүл мэндийг дэмжих чиглэлээр хийж байгаа Мэдээлэл сургалт сурталчилгааны  үйл ажиллагаа сайжирна

·         Иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролын түвшин нэмэгдэж, халдварт болон халдварт бус өвчний гаралт багасч, нас баралт буурна.

·         Үйлчлүүлэгчид ээлтэй, эрүүл мэндийг дэмжигч байгууллага хамт олны тоо нэмэгдэж, эмзэг бүлгийн хүн ам эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд илүү хамрагдана.

·         Нийгмийн эрүүл мэнд, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээнд  хамт олон, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын салбар дундын хамтын ажиллагаа сайжирна.

·         Хүн амын дундах цусны даралт ихсэх, чихрийн шижин, хорт хавдрын өвчлөл буурна.

Хөтөлбөр-2:Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ

            Стратегийн зорилт-1: Нийт хүн ам түүний дотор эх, хүүхэд болон эмзэг, ядуу бүлгийн иргэдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар хүртээмж, хамралтыг нэмэгдүүлж хангамж үйлчилгээг сайжруулах.

Стратегийн зорилт-2:Эрүүл мэндийн байгууллагын эмчилгээ, үйлчилгээ, иргэдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн анхан шатны болон эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг стандартын түвшинд хүргэж, иргэдэд ээлтэй эрүүл эмнэлгийн орчин бүрдүүүлэх

Стратегийн зорилт-3:Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарыг орон нутгийн хэмжээнд тасралтгүй сайжруулах.

Стратегийн зорилт-4:Эм, эмнэлгийн хэрэгслэл урвалж оношлуурын чанар, аюулгүй байдлыг хангах.

Хүрэх үр дүн:

·         Хүн ам, эх хүүхэд, ядуу буурай, эмзэг бүлгийн хүмүүст хүрэх эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар хүртээмж, хамралт нэмэгдэнэ

·         Тусламж үйлчилгээний нэн шаардлагатай багцад суурилсан чанартай анхан шатны нарийн мэргэжлийн болон яаралтай тусламж, үйлчилгээ сайжирна

·         Үндэсний стандартад нийцсэн тусламж, үйлчилгээний чанар стандарт, шалгуур үзүүлэлт, удирдамжийг бүрэн хэрэгжүүлнэ

·         Чанарын удирдлагын тасралтгүй тогтолцоог хангаж, эмнэлгийн тусламжийн чанарыг сайжруулахад мэргэжлийн нийгэмлэг, иргэд сонирхогч талууд оролцдог болно

·         Эм ханган нийлүүлэх, хуваарилах үр ашигтай тогтолцоо бий болж зайлшгүй шаардлагатай эмийн хангамж  85%-д  хүрнэ.

·         Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ аюулгүй чанарын баталгаатай эм био бэлдмэлээр хангагдаж, эмийн зохистой хэрэглээний талаар эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн болон иргэдийн мэдлэг нэмэгдэж, хандлага өөрчлөгдөнө.

 

2017 оны  төсвийн төслийн талаар:

Аймгийн хэмжээнд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ үзүүлж байгаа сум, өрхийн Эрүүл мэндийн төвүүдийн төсвийг  Эрүүл мэнд, спортын сайд, Сангийн сайдын хамтарсан тушаалыг баримтлан шинэ арга, аргачлалаар боловсруулж, хуваарилсанаас үүдэн 2017 оны батлагдсан төсөв нь 2016 оны тодотгосон төсвөөс сумын Эрүүл мэндийн төвүүдийн төсөв 16.0 сая төгрөгөөр нэмэгдэж, нэг иргэнд ногдох нормативт санхүүжилт 2.9 сая төгрөгөөр буурч батлагдсан байна.

Сумын Эрүүл мэндийн төвүүдийн нийт санхүүжилтийн  70.6%  буюу 2806.4 саятөгрөгньцалин, урамшуулал, НДШ-т,10.6% буюу 421.9  сая төгрөг нь тогтмол зардалд, 18.8%  буюу 750.8 сая төгрөг нь бараа үйлчилгээний бусад зардал тус тус эзэлж байна .

Эрүүл мэндийн салбарын төрийн албан хаагчдын урамшууллын зардал 5.6% буюу 10.6 сая, хангамж бараа материалын зардал 1.6% буюу 3.2 сая, номативт зардал 1% буюу 3.1 сая, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний зардал 34.2% буюу 30.2 сая, бусад бараа үйлчилгээний зардал 3.7% буюу 4.0 сая төгрөгөөр тус буурч батлагдсан бөгөөд төрийн албан хаагчдын цалингийн  сан нь бусдаар гүйцэтгүүлх ажил үйлчилгээний гэрээт ажиллагсадын /галч нарын/ хөлсийг үндсэн цалинд 14.3 сая төгрөг нэмж тусгаснаас 0.6%-иар,  цахилгааны чадлын тариф тооцдог, Бугат сум төвлөрсөн халаалтад холбогдохтой холбоотой тогтмол зардал  11.9% буюу 50.4 сая, эд хогшил урсгал засварын зардал 1.1% буюу 0.4 сая, томилолт зочны зардал 11.6%-иар буюу 1.4 сая  төгрөгөөр нэмэгдэж батлагдсан байна. 2017 онд 100% тусгай зориулалтын шилжүүлгээс санхүүжихээр төлөвлөгджээ.

Цалин, Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн зардал нь “Хөдөлмөрийн тухай хууль”, “Эрүүл мэндийн тухай хууль”, холбогдох бусад хууль Засгийн газрын 2014 оны “Төрийн зарим албан хаагчийн цалингийн талаар авах арга хэмжээний тухай” 75 дугаар  тогтоолыг үндэслэн, Засгийн газрын 2012 оны 150 дугаар тогтоол “Эрүүл мэндийн ажилтанд нэмэгдэл, мөнгөн урамшил олгох журам батлах тухай” болон Засгийн газрын 2012 оны 151 дүгээр тогтоол  ”Эрүүл мэндийн ажилтанд нэмэгдэл хөлс олгох тухай”, Засгийн газрын 2001 оны 90 дүгээр тогтоол “ Аймаг, Сумын эмнэлгийн ажилтнуудад олгох цалингийн нэмэгдэл батлах тухай” тогтоол, Засгийн газрын 2014 оны “Төсвийн хэмнэлтийн горимд шилжих тухай” 147 дугаар тогтоол, аймгийн Засаг даргын 2014 оны “Төсвийн зардлыг хэмнэх тухай” 04 тоот албан даалгаваруудыг нэмэлт үндслэл болгон Эрүүл мэндийн төвүүдэд тайлант онд нийт 298  төрийн албан хаагч ажиллахаар төсөв батлагдлаа.

Өрхийн Эрүүл мэндийн төв:

            “Эрүүл мэндийн тухай хууль”-ийн 24.1, 24.6.4 дэх заалт “Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн бүтэц үйл ажиллагаа”MNS-5992-2011 станадрт, Засгийн газрын 2011 оны “Өрхийн эрүүл мэндийн  үлгэрчилсэн дүрэм“ батлах тухай 364 тоот тогтоол, Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны “Тусламж үйлчилгээний шинэчлэлийн стратеги” 239 тоот тушаалыг тус тус үндэслэн өрхийн Эрүүл мэндийн төвийн 2015 оны төсвийн төслийг Эрүүл мэндийн сайд, Сангийн сайдын хамтарсан 2015 оны 190/186 тоот өрхийн Эрүүл мэндийн төвийн нэг иргэнээр тооцсон санхүүжилтын хэмжээ батлах тушаалаар тооцож төлвөлсөн.

 

Хүснэгт-46: 2017 онд Эрүүл мэндийн салбарт үргэлжлэн хэрэгжих Үндэсний хөтөлбөрүүд

 

№	Хөтөлбөр төслийн нэр, батлагдсан огноо, шийдвэрийн дугаар	Биелүүлэх хугацаа	Аймгийн дэд хөтөлбөр гарсан эсэх	Зорилго
1.	Монгол улсын Засгийн газрын 2012 оны 61-р тогтоол” Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөр	2012-2016		НҮЭМ-ийн үндэсний Нөхөнүржихүйнэрүүлмэндийнүндэснийдөрөвдэххөтөлбөрийнзорилгоньэмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүүд, өсвөрүеийнхэнднөхөнүржихүйнэрүүлмэндийнтусламж, үйлчилгээгтэгш, хүртээмжтэйүзүүлж, хүнамынтогтвортойөсөлтийгдэмжихзамаармонголхүнийхөгжлийгхангахтаатайорчингбүрдүүлж, Мянганыхөгжлийнзорилтыгхангах
2.	Монгол улсын Засгийн газрын 2009 оны 279 дүгээр тогтоол ”Осол гэмтэл, хүчирхийллээс сэргийлэх” үндэсний хөтөлбөр	2010-2016		Осолгэмтэл, хүчирхийлэлдхүргэжбайгааэрсдэлтхүчин зүйлийгбууруулах, түүнээссэргийлэх, осолгэмтлийнүедүзүүлэхэмнэлгийнтусламж, үйлчилгээнийчанар, хүртээмжийгсайжрууланолонулсынжишигтойртуулахзамааросолгэмтэл, хүчирхийллийнсөрөгүрдагаврыгбагасгах
3.	Монгол улсын Засгийн газрын 2011оны 108-р тогтоол “Халдварт өвчинтэй тэмцэх” үндэсний хөтөлбөр	2011-2015	Аймгийн засаг даргын 2013 оны А/312-р захирамж	Халдвартөвчнийэртсэрэмжлүүлэхтандалт, хариуаргахэмжээгшуурхайзохионбайгуулахзамаархалдвартөвчнийтархалтыгхязгаарлахадхөтөлбөрийнзорилгооршино.
4.	Монгол улсын Засгийн газрын 2014 оны 34дүгээр тогтоол “Амьдралын буруу хэвшлээс үүдэлтэй өвчнөөс сэргийлэх хянах”  үндэсний 2 дахь хөтөлбөр	2014-2021		Хувьхүн, гэрбүл, байгууллагахамтолондэрүүлажтөрөдадал, занүйлийгтөлөвшүүлэх, амьдралынбуруухэвшлээсүүдэлтэйзонхилонтохиолддогхалдвартбусөвчнийхяналт, тандалт, менежментийгсайжруулахзамаарурьдчилансэргийлэхболомжтойхалдвартбусөвчнийөвчлөл, чадваралдалт, цагбусынэндэгдлийгбууруулахорчинбүрдүүлэх
5.	Монгол улсын Засгийн газрын 2005 оны 245-р тогтоол “Орчны эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөр	2010-2015		Хүрээлэнбуйорчныгбохирдуулжбайгаахүчинзүйлийгбагасгах, орчныэрүүлмэндийгсайжруулахадчиглэсэнүйлажиллагаагэрчимжүүлэх,салбархоорондынзохицуулалт, хамтынажиллагаагсайжруулахзамаархүнамыгэрүүлаюулгүйорчиндажиллах,амьдрахнөхцөлийгбүрдүүлэх
6.	Монгол улсын Засгийн газрын 2006 оны 150-р тогтоол “Амны хөндийн  эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөр	2011-2015	Аймгийн Засаг даргын 2005 оны 104-р захирамж	Шүдцоорохөвчин, түүнднөлөөлөгчэрсдэлтхүчинзүйлийнхяналт, тандалтыгсайжруулах, шүд, амныхөндийнэрүүлмэндээиргэдөөрсдөөхянажсайжруулах, эрүүлзанүйлтөлөвшихөддэмжлэгүзүүлэхорчинбүрдүүлэх, нийгэм, хамтолондтулгуурласанамныхөндийнэрүүлмэндийнтусламж, үйлчилгээнийхүртээмж, чанарыгдээшлүүлэхзамаархүнамындундшүдцоорохөвчнийтархалтыгбууруулах
7	Монгол улсын Засгийн газрын 2009 оны 303-р тогтоол “Сэтгэцийн  эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөр	2010-2019		Хүнамынсэтгэцийнэрүүлмэндийгдэмжих,сэтгэцийнэрүүлмэндийнанханшатныболоннийгэм, хамтолондтулгуурласантусламж, үйлчилгээгөргөжүүлэхзамаарсэтгэц, занүйлийнэмгэгийнтархалтыгбууруулах
8	Монгол улсын Засгийн газрын 2010 оны 268-р тогтоол “Эрүүл мэнд” үндэсний хөтөлбөр	2010-2021		МонголУлсынхүнамынэрүүлмэндийгсайжруулжөсөлтийгдэмжих, дундажнаслалтыгнэмэгдүүлэх, эрүүлмэндийнтусламж, үйлчилгээголонулсынжишигтдүйцүүлэнхүргэх, хүнамындундэрүүлажтөрөхѐсыгхэвшүүлснээрэдийнзасгийнхөгжлийгдэмжих
9	Монгол улсын Засгийн газрын 2010 оны 386-р тогтоол “Монголын уламжлалт ангаах ухааныг хөгжүүлэх”  үндэсний хөтөлбөр	2010-2015		УИХ-ын 1999 оны 46 дугаартогтоолоорбатлагдсан “Монголынуламжлалтанагаахухааныгхөгжүүлэхталаартөрөөсбаримтлахбодлого”-ынхэрэгжилтийгэрчимжүүлэх, хүнамдүзүүлэхтусламж, үйлчилгээнийчанар, хүртээмжийгдээшлүүлэх
10	Эрүүл мэндийн сайдын 2011 оны 216-р тушаал “Тэгш дүүрэн” хөтөлбөр	2011-2015		Хөгжлийнбэрхшээлтэйхүмүүсийгнийгэмхамтолондтүшиглэнсэргээнзасаххандлагыгхөгжүүлэх
11	Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 416-р тогтоол “Эрүүлнасжилт, настныэрүүлмэнд"  үндэсний хөтөлбөр	2014-2020		Хүнамынэрүүл, идэвхтэйнасжилтыгдэмжин, настныэрүүлмэнд, халамж, хамгаалал, нийгмийноролцоогсайжрууланнастныамьдралынчанарыгдээшлүүлэх
12	Эрүүл мэндийн сайдын 2008 оны 176-р тушаал “Үндэсний түргэн тусламжийн сүлжээ” хөтөлбөр	2010-2016		Хүнамдтүргэнтусламжийнүйлчилгээүзүүлэхэрүүлмэндийнбайгууллагынтогтолцоогболовсронгуйболгох, түргэнтусламж, үйлчилгээнийчанар, хүртээмж, чадавхийгсайжруулжҮндэснийтүргэнтусламжийнсүлжээбайгуулах
13	Эрүүл мэндийн сайдын 2008 оны 210 дугаар тушаал “Хорт хавдраас сэргийлэх хянах” дэд  хөтөлбөр	2008-2013		Хорт  хавдраас сэргийлэх, эрт илрүүлэх, эмчлэх, хөнгөвчлөх тусламж үйлчилгээнд хамруулах
14	Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны  228-р тушаал “Эрүүл мэндийн байгууллагын хөгжил”	2013-2016		Эрүүлмэндийнбайгууллагыгүйлчлүүлэгчдэдээлтэй, нээлттэй, хүртээмжтэй, чанартай, үрдүнтэй, чирэгдэл, хүлээгдэлгүйтусламжүйлчилгээүзүүлэхчадавхитайболгонудирданзохионбайгуулжхөгжүүлэх
15	Монгол улсын засгийн газрын 2011 оны 359-р тогтоол “ Эрүүл хот, дүүрэг, сум, баг, ажлын байр,сургууль” үндэсний хөтөлбөр	2012-2016		Иргэд, хамтолон, салбархоорондынболонолоннийтийнхамтынажиллагаа, идэвхтэйоролцоогдэмжиж, эрүүл, аюулгүйамьдрах, сурчболовсрох, хүмүүжих, ажиллахорчингбүрдүүлжэрүүлзанүйлийгтөлөвшүүлэхзамаархүнамынамьдралынчанарыгдээшлүүлэхэд

 

5.6 Хүүхдийн хөгжил хамгааллын үйлчилгээ

 

Хүүхэдхамгааллынүйлчилгээгсайжруулах хөтөлбөр-1

Зорилго: Хүүхэд бүрийг   аливаа эрсдлээс  урьдчилан  сэргийлэх, хамгаалах

Зорилтууд:

• Нийгмийн ажилтнууд, шийдвэр гаргагчид, Хүүхэд хамгааллын хамтарсан баг, хууль зүйн хорооны гишүүд, хүүхдүүд, эцэг эхчүүдийг  хүүхдийн эрхээр чадваржуулах
• Хүүхэд хөгжлийн “Эх орон 36” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх
• Хүүхдийн тусламжийн утасны үйлчилгээг сурталчилж, хариу арга хэмжээг шуурхай үзүүлэх
• Хүүхдийн эрхийн зөрчлийг таслан зогсоох,нөхөн сэргээх, нийгэмшүүлэх, урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн    үйлчилгээг зохион байгуулах
• Хүүхэд хамгааллын ажил үйлчилгээнд  иргэдийн оролцоо, иргэний нийгмийн байгууллагын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх

 

Хүрэх үр дүн:

• Хүүхдийг эрсдлээс хамгаалах талаар олон нийтийн ойлголт хандлага эерэг болж хамтын ажиллагаа сайжирна.
• Хамтарсан баг, хууль зүйн хороогоор үйлчлүүлсэн хүүхэд, гэр бүлийн гишүүдийн  тоо нэмэгдэнэ.
• Эх орон 36 хөтөлбөрт 14-17  насны хүүхдүүдийг хамрагдсан байна.
• Хүүхэд хамгааллын ажил үйлчилгээнд хүүхдүүд,  иргэний нийгмийн байгууллага иргэд эцэг эхийн оролцоо хамтын ажиллагаа  сайжирна.

 

Хүүхдийн оролцоог хөгжүүлэх хөтөлбөр-2

Зорилго:  Хүүхдийн нийгмийн амьдралд оролцох эрхийг  эдлэх боломжоор хангаж  хамтарч ажиллах

Зорилтууд:

• Хүүхдийн дуу хоолойг шийдвэр гаргах түвшинд сонсох
• Хүүхдийн оролцооны  байгууллагуудыг идэвхжүүлэх, гишүүдийг чадваржуулах
•  Хүүхдүүдийг өөрсдийн сонирхлоор клуб  байгуулж арга зүйгээр дэмжих
• Хүүхдийн оролцооны сайн туршлагыг  түгээх

 

Хүрэх үр дүн:

• Хүүхдийн оролцооны   байгууллагуудын үйл ажиллагаа  эрчимжиж, хамрагдах хүүхдийн тоо нэмэгдэнэ.
• Аймаг суманд  шийдвэр гаргагчид хүүхдүүдээ хүлээн авч дуу хоолойг нь сонсож асуудлыг нь шийдвэрлэнэ.

 

Хүүхэд гэр бүлийн  хөгжлийг дэмжих хөтөлбөр–3

 

Зорилго: Хүүхэд гэр бүлийг хөгжлийг дэмжих үйлчилгээг хөгжүүлэх

 

Зорилтууд: 

• Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийг дэмжих олон талт арга хэмжээг зохион байгуулах
• Миний гэр бүл хөтөлбөрт 10-14 насны хүүхдүүдийг хамруулах
• Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн төлөө нийгмийн түншлэлийг хөгжүүлэх

·         Гэр бүлд зөвлөгөө өгөх танхим,Залуучуудын хөгжлийн төв, хүчирхийллээс хамгаалах түр байр,ХБХ-ийн нөхөн сэргээх танхим  тохижуулах

 

Хүрэх үр дүн:

 

• Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн хөтөлбөрт хамрагдсан гэр бүлийн тоо нэмэгдэнэ.
•  Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд нийгмийн түншлэлийн байгууллагуудын тоо нэмэгдэж хамтын ажиллагаа сайжирна.
• Хүүхэд гэр бүл залуучуудын  асуудлаар шинэ хууль тогтоомжууд хэрэгжих, Хүүхдийн эрхийн болон хүүхэд хамгааллын, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль, хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийг хэрэгжүүлэх чадвахи бэхжиж орчин бүрдэнэ.

 

Мэдээлэл судалгаа мониторнгийн үйлчилгээ хөтөлбөр -4

 

Зорилго:  Хүүхэд гэр бүлийн тудлгамдсан асуудлыг тодорхойлон гаргах  судалгаа шинжилгээг хөгжүүлэх

 

Зорилтууд: 

• Мэдээллийн санд түшиглэн Хүүхэд гэр бүлийн  анхаарал татсан үзүүлэлтийг   судлах, шинжлэн үнэлэх
• Үнэлгээнд түшиглэн бодлогын дүгнэлт санал боловсруулах

Хүрэх үр дүн:

•  Хүүхэд гэр бүлийн асуудлыг  судалгаа  мониторнгийн үндсэн дээр тодорхойлдог  бодлого төлөвлөлт хийдэг болно.

 

Ил тод нээлттэй байдал олон нийттэй харилцах үйлчилгээ хөтөлбөр -5

 

Зорилго: Байгууллагын үйл ажиллагааг иргэдэд ил тод нээлтэй, төрийн мэдээллийг  олон нийтэд шуурхай хүргэх

 

Зорилтууд:

• Байгууллагын сайтыг өргөжүүлж, мэдээллийн шуурхай байдлыг хангах
• Байгууллагын үйлчилгээг олон нийтэд шуурхай хүргэх

 

Хүрэх үр дүн:

• Байгууллагын ил тод байдал нэмэгдэж, мэдээллийн шуурхай байдал  сайжирна.
• Иргэдийг  холбогдох мэдээлэлээр шуурхай хангаж тэдний санал хүсэлтийг  авч үйл ажиллагаандаа тусгаж оролцоотой  төрийн үйлчилгээг хөгжүүлнэ.

 

Төрийн албаны стандарт, ухаалаг төрийн  байгууллагын чадавхи бэхжүүлэх үйлчилгээ хөтөлбөр-6

 

Зорилго:  Төрийн албаны стандартыг хэрэгжүүлж, байгууллагын чадавхийг бэхжүүлэх

Зорилтууд:

·         Хүүхэд хамгааллын болон хүүхдийн эрхийн шинээр хэрэгжих хуулийн дагуу Аймаг, суманд “Хүүхдийн эрхийн байцаагч” ажиллуулж, Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн  ажлын орчин, ажилтнуудын чадавхийг бэхжүүлэх

• Ухаалаг төрийн гол түлхүүр ажилтнуудын ёс зүй, хариуцлагын  механизмыг  тодорхой болгоно.
• Байгууллагын ажиллах нөхцлийг сайжруулна.
• Ажилтнуудын мэргэжлийн ур чадварыг хөгжүүлнэ.
• Байгууллагын барилгыг засаж тохижуулна.

 

Хүрэх үр дүн:

·         Төрийн албаны  стандартыг бүрэн дүүрэн хэрэгжүүлнэ.

·         Ажлын байранд 5S-ийн арга, хүүхэд хамгаалын бодлого, ёс зүйн дүрэм, үйлчилгээний алтан дүрэм, харилцааны алтан дүрэм  зэрэг стандартыг санаачилж хэрэгжүүлнэ.

·         Хүний нөөц бэхжиж ажлын орчин сайжирна

5.7. Ãàçðûí õàðèëöàà, ãåîäåçè çóðàã ç¿éí ÷èãëýëýýð

2017 оны төсөв 236757.6 сая төгрөг батлагдсан ба уг төсөвт багтаан төрийн үйлчилгээг иргэд олон нийтэд хүртээмжтэй, ил тод шударга хүргэх зорилт тавин ажиллахаар төлөвлөлөө.

 А. Ãàçðûí õàðèëöàà, ãåîäåçèã çóðàã ç¿é

     Òîäîðõîéëîëò:  Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðò ãàçðûí êàäàñòð, çóðàã ç¿é, ãàçàð ºì÷ëºë, ãàçðûí òºëáºð ¿íýëãýýíèé òàëààðõè á¿õ ¿éë àæèëëàãàà õàìààðíà.

     Õºòºëáºðèéí çîðèëãî: Ìîíãîë Óëñûí èðãýíä ãàçàð ºì÷ë¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã аймгийн хүрээнд çîõèîí áàéãóóëàõ, Ãазрын кадастðûí  мэдээллийн санã бүрдүүлж, хэрэгжилтийг хангах, ãеодези, зураг зүйн чиглэлээр бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх, геодези, зураг зүйн мэдээллээр иргэд, хуулийн этгээдийг тасралтгүй хангах, Ãàçðûí òºëáºðèéí òóõàé õóóëü, ¯ë ÕÝÕÀÒÒ-õóóëèéí õýðýãæèëòèéã òóõàéí àéìãèéí íóòàã äýâñãýðèéí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ áèåëýëòýíä õÿíàëò òàâèõàä îðøèíî.

 

       Ñòðàòåãèéí çîðèëò: /2014-2018 îí/

1. Газрын êàäàñòðûí çóðàãëàë ìýäýýëëèéí ñàíãèéí á¿ðòãýëèéã  õºòëºõ, ãàçðûí õàðèëöààíû òàëààð îðîí íóòàãò áàðèìòëàõ áîäëîãî ÷èãëýë õºòºëáºðèéã áîëîâñðóóëàõ

2. Монгол Улсын иðãýíä гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар газрыг нэг удаа үнэ төлбөргүйгээр өмчлүүлэх ажлыг аймгийн хэмжээнд зохион байгуулах

3. Ãàçðûí òºëáºð, ¿íýëãýýã òîãòîîõ, îðîí íóòãèéí òºñâèéã á¿ðä¿¿ëýõ

 

 Ñòðàòåãèéí 1 ä¿ãýýð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

·         Газрын нэгдмэл сангийн зураглалын асуудлыг эрхлэх

·         Газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчдыг газрын улсын бүртгэлд бүрэн хамруулах.

·         Газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчдын газар өмчлөл, эзэмшил, ашиглалтад гарч буй өөрчлөлтийг тухай бүрд нь хийж, газрын мэдээллийн санд оруулж байх

·         Нэгж талбарын хувийн хэргийг шинэчлэн солих

·         Òàðèàëàíãèéí áîëîí òºâ ñóóðèí ãàçðûí ÷àíàðûí õÿíàí áàòàëãààã õèéõ

·         Газрын кадастрын хэмжилт зураглал, бүртгэлийн үйл ажиллагааã ýðõëýõ, хяналт тавих

·         Газрын кадастрын зураглалын мэдээллийн сан бүрдүүлэх

·         Геодезийн цэг тэмдэгтийн тооллîãî õèéõ

·         Байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдэд геодези, зураг зүйн ажил, үйлчилгээ ¿ç¿¿ëýõ

·         Газар зүйн нэрийн тодруулалò áîëîí îðîí íóòãèéí õèëèéí öýñèéã òîäîðóóëàõ

·         Áýë÷ýýðèéí төлөв байдал, өөрчлөлтийг ажиглах, үнэлэлт, дүгнэлт өгөх болон òàëõëàãäàëä ºðòºãäºæ áàéãàà газрыг нөхөн сэргээхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулах

Ñòðàòåãèéí 2 äóãààð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

·         Улсын хэмжээнд газар өмчлүүлэх ажлыг зохион байгуулах, Монгол Улсын иргэнд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар газар өмчлүүлэх тухай хуулийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих,

·         Øèíýýð ºì÷ë¿¿ëýõ ãàçðûí íººöèéã íàðèéâ÷ëàí òîîöîæ òóõàéí æèëèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí òºëºâëºãººíä èðãýäýä ºì÷ë¿¿ëýõ ãàçðûí õýìæýýã  òóñãóóëàõ

·         Ìîíãîë óëñûí èðãýíä ãàçàð ºì÷ë¿¿ëýõ òóõàé õóóëü, ßàì, Àãåíòëàãààñ ãàçàð ºì÷ëºëòýé õîëáîîòîé ãàðãàñàí çààâàð æóðìûã õýðýãæ¿¿ëýõ

·         Óëñûí ÷àíàðòàé àâòî çàì äàãóóõ ãàçàðò ãàçàð ºì÷ë¿¿ëýõýä  áàðèìòëàõ áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, øèíýýð ñóóðüøëûí á¿ñ áàéãóóëàõ íàðèéâ÷èëñàí òºëºâëºãººã ¿å øàòòàé ãàðãàõ

·         Ãàçàð òàðèàëàí áîëîí àæ àõóéí çîðèóëàëòààð ãàçàð ºì÷ë¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð èðãýä, àæ àõóéí íýãæèä ñóðòàë÷èëàõ çàìààð  ¿íýýð íü õóäàëäàæ ºì÷ë¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

·         Ãàçàð ºì÷ëºõ øèéäâýðýý àâñàí èðãýäèéí ãàçðûã ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí ýðõèéí óëñûí á¿ðòãýëä áàòàëãààæóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

 

Ñòðàòåãèéí 3 äóãààð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

·         Ãàçðûí òºëáºðèéí  áààçàä òóëãóóðëàñàí  ãàçðûí òºëáºðèéí îðëîãî, òóõàéí æèëèéí ÃÇÁÒºëºâ뺺íä òóñãàãäñàí  äóóäëàãà õóäàëäààíû îðëîãûã òóñ òóñ òºëºâëºõ

·         Òóõàéí æèë á¿ð òºëºâëºãäñºí ãàçðûí òºëáºð , äóóäëàãà õóäàëäààíû îðëîãîîð îðîí íóòãèéí òºñâèéã á¿ðä¿¿ëýõ

·         Ãàçðûí äóóäëàãà õóäàëäàà òºñºë ñîíãîí øàëãàðóóëàëòûã àéìãèéí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûí ¿ð ä¿íã íýãòãýí ä¿ãíýõ

·         Ãàçðûí çàõ çýýëèéí ¿íèéí ñóäàëãàà  ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

 

Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í:

1. Ãазрын кадастрын ìýäýýëëèéí ñàí áîëîí ãàçðûí ºì÷ëºã÷, ýçýìøèã÷, àøèãëàã÷èéí ãàçðûí óëñûí á¿ðòãýëèéã õºòëºí ãàçðûí òàéëàí áëàíñèéã ãàðãàõ, ãàçðûí ìýäýýëëèéí ñàíã á¿ðä¿¿ëýí ººð÷èëòèéã òóõàé á¿ðò íü òóñãàæ иргэд, хуулийн этгээдèéã мэдээллээр тасралтгүй хангаíà.

            2. Иргэд ãàçðàà ºì÷èëæ àâñíààð газраа эдийн засгийн эргэлтэд оруулах нөхцөл бололцоо бүрдэх төдийгүй иргэдийн амьжиргааны түвшин дээшилж, ядуурлыг бууруулах нөхцөл бүрдэнэ. Улсын чанартай авто замын дагуу иргэдэд газар өмчлүүлж эхэлснээр  Øèíýýð ñóóðüøëûí á¿ñ áèé áîëîõ ¿¿íèé ä¿íä õîòðóó /ÿëàíãóÿà Îðõîí àéìàãðóó/ ÷èãëýõ õ¿í àìûí øèëæèõ õºäºë㺺í áàãàñàíà.

            3. Ãàçðûí òºëáºðèéí áààçàä òóëãóóðëàí áîäèò òºëºâëºëòèéã õèéæ  ãàçðûí òºëáºðèéí îðëîãî, äóóäëàãà õóäàëäààã çºâ çîõèñòîé çîõèîí áàéãóóëñíààð àéìãèéí òºñâèéí îðëîãûã á¿ðä¿¿ëíý. Ãàçðûí çàõ çýýëèéí ¿íèéí ìýäýýã öóãëóóëñíààð ãàçðûí ¿íýëãýýã áîäèòîîð òîãòîîíî.

А.  Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò, áàðèëãûí ìàòåðèàë, áàðèëãûí

                                              àþóëã¿é áàéäëûí ÷èãëýëýýð                     

Äýä õºòºëáºð: Áàðèëãà õîò áàéãóóëàëò

Òîäîðõîéëîëò: Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðò Õîò áàéãóóëàëò, íèéòèéí àæ àõóé, áàðèëãûí ìàòåðèàë, áàðèëãûí õÿíàëò, ¿íýëãýýíèé òàëààðõ á¿õ ¿éë àæèëëàãàà õàìààðíà.

Õºòºëáºðèéí çîðèëãî: Á¿ñ íóòãèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâ, õýðýãæ¿¿ëýõ ¿å øàòíû çîðèëòòîé óÿëäóóëàí áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò, õîò ñóóðèíû åðºíõèé òºëºâëºãºº, õýñýã÷èëñýí òºëºâëºãºº áîëîí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí àþóëã¿é áàéäàë, çóðàã òºñºë, òýäãýýðòýé õîëáîãäîëòîé ñóäàëãàà ãàðãàõ, áàðèëãûí ìàòåðèàëûã îðîí íóòàãò õºãæ¿¿ëýõ, îðîí ñóóö  íèéòèéí àæ àõóéí ÷èãëýëýýð õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó  ñàíàë ãàðãàõ; ìýðãýæëèéí çºâëºãººãººð õàíãàõ, çîõèîí áàéãóóëàëòûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ.

Ñòðàòåãèéí çîðèëò: /2014-2018 îí/

1.    Á¿ñ íóòãèéí áîëîí îðîí íóòãèéí íèéãìèéí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâòýé óÿëäñàí õîò áàéãóóëàëò,  òºëºâëºëòèéã îðîí íóòàãò çîõèîí áàéãóóëàõ

2.    Орон нутгийн барилгын материалын ордуудаас технологийн сорьц авч лабораторийн шинжилгээнд хамруулàõ, барилгын материалын чанар, стандартыг тодорхойлæ ¿éëäâýðëýëèéã õºãæ¿¿ëýõ;

3.    Аймгийн төв болон сум, томоохон суурингуудыг төвлөрсөн дулаан болон цэвэр усан хангамж, ариутгах татуургын нэгдсэн системтэй болгох ажлыг дэс дараатай õºãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ;

Ñòðàòåãè 1 ä¿ãýýð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

·         Булган хотыг хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөг хэсэгчлэн төлөвлөлтөөр тодотгох ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх

·         Томоохон сумдын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөлтийг бүс нутгийн хөгжлийн төлөв байдалтай уялдуулах

·         Булган хотыг хөгжүүлэх төлөвлөлтийн хүрээнд шинээр үүсэх бичил хороололуудын дэд бүтцийн асуудлыг шийдвэрлэх;

·         Аймгийн хэмжээнд барилга, байгууламжуудын насжилтыг тодорхойлох

·         Булган хот, төв суурин газрын барилга байгууламжуудын газар хөдлөлтийн нөхцлийн бат бэх байдлын нөлөөллийг тооцох

        

Ñòðàòåãè 2 äóãààð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

Ø  Барилгын материалын сорил шинжилгээний лаборатори байгуулах

Ø  Орон нутагт байгаа ордуудын судалгааг гаргах, судалгаанд үндэслэн нөөцийг тогтоох

Ø  Орон нутгийн барилгын материалын ордуудаас технологийн сорьц авч лабораторийн шинжилгээнд хамруулснаар барилгын материалын чанар, стандартыг тодорхойлох;

Ø  Бугат, Орхон сумын нутагт байрлах аймгийн төвийн ойролцоо орших шаврын ордуудад түшиглэсэн улаан тоосгоны үйлдвэрийг аймгийн төвд байгуулах,

Ø  Чулууны карьер байгуулж сортиментийн хайрга гаргах, цементийн болон таваарын зуурмаг хийх үйлдвэрийн  цехүүдийг байгуулах;

Ø  Булган суманд өнгөлгөөний тоосго болон улаан тоосгоны үйлдвэр байгуулах;

Ø  Булган суманд хөнгөн блок, төмөр бетон ба хүрмэн блокийн цех буюу жижиг үйлдвэр байгуулах;

Ø  Булган суманд шөрмөсөн чулуу, шилэн хөвөн болон ноос ашиглаж дулаалгын материал үйлдвэрлэх үйлдвэр байгуулах;

Ñòðàòåãè 3 äóãààð ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä

·         Орон сууцны хангамжийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх;

·         Аймгийн төв болон сум, томоохон суурингуудыг төвлөрсөн дулаан болон цэвэр усан хангамж, ариутгах татуургын нэгдсэн системтэй болгох ажлыг дэс дараатай хэрэгжүүлэх;

·         Булган хотын газар доорхи инженерийн байгууламжуудын техникийн зургийг үндэслэн кадастрын зураглал хийх;

·         Булган сумын Залуучуудын хотхоны цэвэр усны хангамжийг шийдвэрлэх;

·         Орон сууц барихад хувийн секторийн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх;

·          Аймаг, орон нутгийн орон сууцны инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх

·         Ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэн сайжруулах

 

Õ¿ðýõ ¿ð ä¿í:

1. Á¿ñ íóòãèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâ, õýðýãæ¿¿ëýõ ¿å øàòíû çîðèëòòîé óÿëäóóëàí õîò áàéãóóëàëò, õîò ñóóðèíû åðºíõèé òºëºâëºãºº, õýñýã÷èëñýí òºëºâëºãººíèé äàãóó Áóëãàí àéìãèéí òºâ áîëîí ñóìäóóäûã áàòëàãäñàí åðºíõèé òºëºâëºãººíèé äàãóó õºãæ¿¿ëýõ.

2. Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн сорилт шинжилгээний лаборатори байгуулах, орон нутагт лабораторийн хүчин чадлын хүрээнд øèíæèëãýý õèéõ, îðäóóäûí àøèãëàëòûí íººöèéã òîäîðõîéëîõ áà áàðèãûí ìàòåðèàëûí ¿éëäâýðëýëèéã õºãæ¿¿ëýõ.

3. 2014-2018 îíû ñòðàòåãè òºëºâëºëòèéí õ¿ðýýíä ýõíèé ýýëæèíä Á¿ñ íóòãèéí õýìæýýíä ãîëëîõ ñóìäóóäûã õîò òîñãîíû åðºíõèé òºëºâëºãººíèé äàãóó төвлөрсөн дулаан болон цэвэр усан хангамж, ариутгах татуургын нэгдсэн системтэй болгох ажлыг дэс дараатай хэрэгжүүлíý. Çàñãèéí ãàçðààñ õýðýãæ¿¿ëæ áóé 100 ìÿíãàí àéë, 1000 àéë õºòºëáºðèéг булган аймагт үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлнэ

4. Íèéòèéí àæ àõóéí ñàëáàðûí ñóóðü íºõöºë áàéäëûã ñàéæðóóëàõ ажлын хүрээнд аймгийн төвийн дэд бүтэцийг оновчтой зөв төлөвлөн зохион байгуулна..

 

Хүснэгт:47                            Байгууллагын орон тоо

Хөтөлбөрүүд	Îðîí òîî		Òºëºâëºñíººð
	Áàòëàãäñàí	Ñàíõ¿¿æ¿¿ëñýí	Òºë	Äóíä õóãàöààíä
			2017	2018	2018
Óäèðäàõ àæèëòàí	1	1	1	1	1
1.Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò	4	4	4	4	4
ÿéöýòãýõ àæèëòàí	4	4	4	4	4
2.Ãàçðûí õàðèëöàà	4	4	4	4	4
ÿéöýòãýõ àæèëòàí	5	5	5	5	5
Гэрээт ажилтан	2	2	2	2	2

 

 

 

 

---о---